Η κρίση της Reality Labs και η "στρατιωτική σωτηρία" της Meta
Μια στρατηγική συμμαχία που ενώνει την πολυδιαφημισμένη αλλά ζημιογόνο τεχνολογία επαυξημένης πραγματικότητας (XR) της Meta με τις εξελιγμένες αμυντικές εφαρμογές της Anduril Industries ανακοινώθηκε πρόσφατα, σηματοδοτώντας μια στροφή που αποτυπώνει τον νέο χαρακτήρα της Silicon Valley: λιγότερο ιδεαλιστικό, περισσότερο στρατηγικό – και εμφανώς πιο συμβιβασμένο με τη γεωπολιτική πραγματικότητα. Η συμφωνία προβλέπει την από κοινού ανάπτυξη ενός νέου κύματος συστημάτων XR, σχεδιασμένων όχι για διασκέδαση ή εικονικές συναντήσεις, αλλά για τη βελτίωση της επιχειρησιακής ετοιμότητας των στρατιωτών στο πεδίο μάχης. Πρόκειται για προϊόντα που υπόσχονται ενισχυμένη αντίληψη, διαισθητικό έλεγχο αυτόνομων μονάδων και υποστήριξη μέσω τεχνητής νοημοσύνης — μια ψηφιακή υπεροπλία, με τη σφραγίδα δύο από τα πιο εμβληματικά ονόματα της αμερικανικής καινοτομίας.
Στην καρδιά αυτής της σύμπραξης βρίσκεται ο Πάλμερ Λάκι, ιδρυτής της Anduril και δημιουργός του Oculus, της συσκευής εικονικής πραγματικότητας που η Meta (τότε Facebook) είχε εξαγοράσει το 2014 έναντι 2 δισ. δολαρίων. Η αποχώρησή του, λίγα χρόνια αργότερα, έπειτα από τη στήριξή του στην εκλογική καμπάνια του Ντόναλντ Τραμπ, είχε δημιουργήσει εντάσεις. Η επιστροφή του σήμερα, με νέο ρόλο και μεγαλύτερη πολιτική αποδοχή, δεν αποτελεί απλώς επαγγελματική επανένωση, αλλά συμβολίζει και τη μετατόπιση της Silicon Valley προς πιο ρεαλιστικές – ή ωμά κερδοσκοπικές – προτεραιότητες.
Η στρατηγική σημασία της συμφωνίας είναι προφανής και για τον ίδιο τον Μαρκ Ζούκερμπεργκ. Το Reality Labs, το φιλόδοξο τμήμα XR της Meta, έχει καταγράψει σωρευτικές ζημιές που ξεπερνούν τα 70 δισ. δολάρια από το 2019. Οι επενδύσεις σε metaverse, fitness εφαρμογές και ακόμη και τα “έξυπνα” γυαλιά Ray-Ban δεν κατάφεραν να αποδώσουν εμπορικά. Έτσι, η μετάβαση από τον εικονικό κόσμο των χρηστών στον πραγματικό κόσμο των στρατιωτικών επιχειρήσεων μπορεί να αποτελέσει μια αναγκαία – και κερδοφόρα – επανεκκίνηση. Το πρώτο δείγμα αυτής της στροφής είναι το κράνος Eagle Eye, ένα προηγμένο head-up display που παραπέμπει σε τεχνολογίες τύπου Halo, με πληροφορίες στόχευσης, πλοήγησης και εντολών μάχης σε πραγματικό χρόνο. Πρόκειται για ένα σύστημα που ενισχύει την τακτική επίγνωση, ενσωματώνοντας δεδομένα από αισθητήρες, drones και AI βοηθούς — και το οποίο, όπως αποκάλυψε ο Λάκι, θα παραδοθεί στο Πεντάγωνο εντός του έτους.
Ανατροπή της ιστορικής ροής καινοτομίας
Η συνεργασία αυτή δεν είναι μόνο οικονομική ή τεχνολογική. Σηματοδοτεί και μια ιστορική αναστροφή. Για δεκαετίες, η Silicon Valley προωθούσε την τεχνολογία από το στρατιωτικό επίπεδο στον καταναλωτή: το GPS, το Διαδίκτυο, η σούπερ κόλλα. Σήμερα, η πορεία είναι αντίστροφη — τα προϊόντα των καταναλωτών μετασχηματίζονται σε πολεμικά εργαλεία. Η Meta, από δημιουργός κοινωνικής δικτύωσης, μετατρέπεται σε σύμμαχο της στρατιωτικής τεχνολογίας. Δεν είναι η μόνη. Η αλλαγή κουλτούρας είναι διάχυτη: πριν λίγα χρόνια, μηχανικοί της Google είχαν εξεγερθεί απέναντι σε στρατιωτικές συνεργασίες. Σήμερα, αντίστοιχες συμφωνίες ανακοινώνονται δημόσια, χωρίς ενοχές. Η τεχνητή νοημοσύνη, τα drones, η επαυξημένη πραγματικότητα, δεν είναι πια ουδέτερες τεχνολογίες – είναι παράγοντες ισχύος σε ένα γεωπολιτικό σκηνικό όλο και πιο ασταθές.
Ο Πάλμερ Λάκι, μιλώντας πρόσφατα σε podcast, σχολίασε πως η Meta δεν είναι πια η εταιρεία που τον απέβαλε. Αντιθέτως, ο Ζούκερμπεργκ φέρεται να έχει στραφεί σε πιο συντηρητικές θέσεις, ενώ η Meta προσφέρει πλέον τις υπηρεσίες τεχνητής νοημοσύνης της για κρατική χρήση. Η επιχειρηματική λογική υπερτερεί της ιδεολογικής καθαρότητας. Σε αυτό το πλαίσιο, η συνεργασία με την Anduril φαίνεται λιγότερο ως αναγκαίο κακό και περισσότερο ως ευκαιρία επιβίωσης — όχι μόνο για το Reality Labs αλλά και για την ευρύτερη Meta, που πλέον δεν φιλοδοξεί απλώς να συνδέει τον κόσμο, αλλά να τον προστατεύει. Ή, όπως θα έλεγαν οι σκεπτικιστές, να τον επιτηρεί. Ο εικονικός κόσμος έγινε, τελικά, πολύ πραγματικός.
