Ρωσία: Πώς ο Πούτιν κατάφερε οι Ρώσοι να συνεχίσουν να βρίσκουν τα προϊόντα που είχαν συνηθίσει, έπειτα από την αποχώρηση δυτικών εταιρειών από τη χώρα.
Στην πάλαι ποτέ Σοβιετική Ένωση που ρούφαγε σαν σφουγγάρι τα δυτικά προϊόντα, αλλά ήταν θέμα κύρους και γοήτρου να μην φανεί ότι το κάνει, η Φιλανδία χρησίμευσε σαν ενδιάμεσος εισαγωγέας, που προωθούσε σε δεύτερο χρόνο τα προϊόντα στις ρωσικές αγορές. Τηρουμένων των αναλογιών, μια ανάλογη κατάσταση αντιμετωπίζει και σήμερα η Ρωσία, αφού πολλές δυτικές αλυσίδες που διέθεταν καταστήματα στη χώρα, αποφάσισαν να βάλουν λουκέτο, είτε ως άμεση αντίδραση, είτε εξαιτίας του φόβου ότι σε περίπτωση που συνέχιζαν τις δραστηριότητές τους φυσιολογικά, θα αντιμετώπιζαν αντιδράσεις στις χώρες της Δύσης. Και αυτή τη φορά δεν είναι η Φινλανδία που εξυπηρετεί, αλλά ιδιώτες και εταιρείες, που καταφέρνουν να προμηθεύουν τους Ρώσους καταναλωτές – και ιδίως τους πλουσιότερους ανάμεσά τους – με όλα τα προϊόντα που υποτίθεται ότι απουσιάζουν πλέον πλήρως από τη χώρα τους.
Ανάμεσά τους και τα Zara, ο ισπανικός κολοσσός της ένδυσης – τα ρούχα των οποίων, όμως, συνεχίζουν να πωλούνται στη Ρωσία, όπως εξηγεί στη βρετανική εφημερίδα ο Αλεξάντρ Γκορμπούνοφ, επενδυτής ακινήτων από το Κρασνογιάρσκ της Σιβηρίας, ακόμη και αν η ίδια η εταιρεία έχει περιορισμένη εικόνα για τα τεκταινόμενα. Ο Γκορμπούνοφ εισάγει πλέον ο ίδιος ρούχα και αντικείμενα από τα Zara και τα Zara Home, μέσα από έναν πωλητή στο Καζακστάν που εμπορεύεται επίσης ενδύματα Zara. «Είναι όλα επίσημα, παράλληλες εισαγωγές», εξηγεί, αναφερόμενος στο γεγονός ότι η ρωσική νομοθεσία πλέον επιτρέπει σχεδόν σε οποιονδήποτε να μεταπωλεί προϊόντα που αγόρασε από το εξωτερικό.
Πολιτική σημασία
Η αποχώρηση των δυτικών εταιρειών είχε τεράστια πολιτική σημασία για τη Ρωσία, υπενθυμίζοντας σε πολλούς καθημερινούς πολίτες ότι έχουν απομονωθεί σε διεθνές επίπεδο, περισσότερο από όσο το καταφέρνουν οι κυρώσεις σε αξιωματούχους του Κρεμλίνου ή τα αποθεματικά της κεντρικής τράπεζας. Για αυτό και η Ρωσία αντέδρασε δημοσιεύοντας μια μακρά λίστα αγαθών που προέρχονται από ξένους κατασκευαστές αυτοκινήτων, εταιρείες τεχνολογίας και δημοφιλείς μάρκες που εμπίπτουν στον λεγόμενο «μηχανισμό παράλληλου εμπορίου». Ο τελευταίος επιτρέπει σε ρωσικές εταιρείες να αγοράζουν προϊόντα από οποιαδήποτε εταιρεία εκτός Ρωσίας, χωρίς την έγκριση των ιδιοκτητών του εμπορικού σήματος, ανοίγοντας έτσι την πόρτα σε γκρίζες εισαγωγές και άλλα σχέδια που κρατούν τα ράφια των μαγαζιών γεμάτα.
Η διαδρομή των προϊόντων
Συχνά, τα προϊόντα που φτάνουν στη Ρωσία προορίζονταν αρχικά για εξαγωγή σε χώρες που ανήκουν στην Ευρασιατική Οικονομική Ένωση (EEU) την οποία διοικεί η Μόσχα, που μοιράζεται επίσης μαζί τους και μια τελωνειακή ένωση. Πρόκειται για την Αρμενία, τη Λευκορωσία, το Καζακστάν και το Κιργιστάν. Τα προϊόντα αυτά στη συνέχεια αποστέλλονται στη Ρωσία και πωλούνται στην αγορά της, με τις δυτικές εταιρείες να χάνουν κάθε έλεγχο της διανομής και της πώλησής τους. Συζητώντας αυτή τη νέα πολιτική στα τέλη Μαΐου, ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν είχε δηλώσει ότι θα επιτρέψει στους Ρώσους να συνεχίσουν να εισάγουν αγαθά πολυτελείας, τα οποία «θα είναι απλώς λίγο πιο ακριβά».
Το re:store, που αυτοαποκαλείται ως ο μεγαλύτερο μεταπωλητής προϊόντων Apple στη Ρωσία, βρέθηκε σε αδιέξοδο όταν η Apple ανακοίνωσε επισήμως την αποχώρησή της από τη χώρα στις αρχές Μαρτίου. Όμως τώρα το κατάστημά τους στην οδό Tverskaya στη Μόσχα είναι γεμάτο με iPhone 13 Pro και Pro Max σε χρώμα «αλπικό πράσινο» – το οποίο κυκλοφόρησε μετά τη φυγή της εταιρείας. Πωλητής του καταστήματος εξηγεί στον Guardian ότι αναμένεται να υπάρξει μια μικρή καθυστέρηση στην άφιξη του iPhone 14, σε περίπτωση που αυτό κυκλοφορήσει τον Σεπτέμβειο. «Θα πάρει περίπου ένα μήνα, οπότε θα έρθει Οκτώβριο. Αλλά θα το έχουμε».
Κανονικότητα
Ο κοινωνιολόγος Γκριγκόρι Γιουντίν, επισημαίνει ότι το Κρεμλίνο επιθυμεί να διατηρήσει μια «αίσθηση κανονικότητας στις καθημερινές ζωές των Ρώσων», για να τους ενθαρρύνει να αδιαφορήσουν για την πραγματικότητα, όπως έκαναν πολλοί εξ αυτών από την αρχή του πολέμου. «Αυτή η αίσθηση κανονικότητας υπονοεί επίσης ότι οι Ρώσοι εξακολουθούν να έχουν πρόσβαση σε όλα τα προϊόντα που έχουν συνηθίσει να χρησιμοποιούν», αναφέρει. «Οι παράλληλες εισαγωγές, επομένως, διαδραματίζουν τον ρόλο στους στη μη διατάραξη της ζωής από τον πόλεμο. Ο Πούτιν δεν θέλει οι Ρώσοι να αλλάξουν συνήθειες εξαιτίας του πολέμου, αλλά να συνεχίσουν να ζουν όπως και πριν. Τα δυτικά καταναλωτικά αγαθά που ίσως φαντάζουν ασήμαντα μπορούννα έχουν μεγάλη αξία για τον μέσο Ρώσο».
Ο Βλαντισλάβ Σουρκόφ, βοηθός του Πούτιν, κάποτε είχε δηλώσει ότι οι κυρώσεις δεν τον έχουν επηρεάσει, από τη στιγμή που μπορούσε και πάλι να απολαύσει τη δουλειά του ράπερ Tupac και του συγγραφέα Άλεν Γκίνσμπεργκ. Οι πάμπλουτοι Ρώσοι μπορούν να πουν το ίδιο για τις Mercedes και τις BMW τους, που παραμένουν διαθέσιμες για όσους είναι πρόθυμοι να καταβάλουν το ανάλογο αντίτιμο.
