Ερντογάν τράπεζα: Απορρίφθηκε το αίτημα της Halkbank να «παγώσει» η δίωξή της στις ΗΠΑ για την παροχή βοήθειας στο Ιράν.
Με ένα αποκαλυπτικό ρεπορτάζ, που φέρει τον τίτλο «Η Bad Bank του Ερντογάν», το γερμανικό γερμανικό περιοδικό Der Spiegel «καίει» τον Τούρκο πρόεδρο φέρνοντας στο φως ένα τεραστιο τραπεζικό σκάνδαλο σχετικά με την τουρκική τράπεζα Halkbank. Συγκεκριμένα, το περιοδικό γράφει: «Μία δίκη στη Νέα Υόρκη καλείται να διαλευκάνει ένα διεθνές πολιτικό και οικονομικό θρίλερ: Συμμετείχε η τουρκική τράπεζα Halkbank στην παράκαμψη κυρώσεων κατά του Ιράν; Στην υπόθεση φαίνεται να έχουν εμπλακεί βαθιά ο πρόεδρος Ερντογάν και ο Ντόναλντ Τραμπ». Υπενθυμίζεται ότι οι ΗΠΑ στο πλαίσιο του οικονομικού αποκλεισμού του Ιράν, με τις σκληρές κυρώσεις που επέβαλαν στην Τεχεράνη, ανάγκαζαν εμμέσως και τους συναλλασσόμενους με αυτή να κάνουν δεύτερες σκέψεις για τη συνέχεια της συνεργασίας τους.
Η ίδια η Τουρκία βρέθηκε σε εξαιρετικά δύσκολη θέση. Μπορεί το Ιράν να αποτελούσε έναν παραδοσιακό εχθρό της, ωστόσο μεγάλο μέρος των αναγκών της σε πετρέλαιο και φυσικό αέριο καλυπτόταν από αυτό. Η Halkbank υπήρξε ακριβώς αυτή η τουρκική τράπεζα, που υπό τις οδηγίες του Ερντογάν φαίνεται πως παρείχε βοήθεια στο Ιράν για να αποφύγει τις κυρώσεις των ΗΠΑ. Το γερμανικό περιοδικό επισημαίνει ότι «εάν καταδικαστεί, η Halkbank απειλείται στη χειρότερη περίπτωση με πρόστιμο ύψους έως 20 δισεκατομμυρίων δολαρίων ή με αποκλεισμό από το διεθνές διατραπεζικό σύστημα Swift. Μία από τις μεγαλύτερες τουρκικές τράπεζες δεν θα μπορούσε πλέον να συμμετέχει στις διεθνείς συναλλαγές. Αυτό θα ήταν το τέλος της».
Ερντογάν τράπεζα: Κατάρρευση της τουρκικής οικονομίας
Παράλληλα, το Spiegel αναφέρει: «Ηδη σήμερα η τουρκική οικονομία βρίσκεται σε κρίση. Μία χρεοκοπία της Halkbnak θα μπορούσε να είναι η οριστική ταφόπλακα. Εκατοντάδες χιλιάδες αποταμιευτές στην Τουρκία θα έχαναν τις οικονομίες τους. Η λίρα θα συνέχιζε να διολισθαίνει. Οικονομολόγοι προειδοποιούν ότι για τo τουρκικό χρηματοπιστωτικό σύστημα αυτή θα ήταν η μεγαλύτερη κατάρρευση από το 2001, όταν μέσα σε μία νύχτα εκατοντάδες χιλιάδες νοικοκυριά είχαν οδηγηθεί στην πτώχευση». Βέβαια η όλη ιστορία έχει παρελθόν καθώς και το 2012 η Τουρκία είχε προσπαθήσει να ελιχθεί σε ό,τι αφορά τις κυρώσεις κατά του Ιράν. Τότε, αντιμετωπίζοντας ένα καθεστώς πολυμερών κυρώσεων στηριζόμενων από τον ΟΗΕ, προχώρησε σε περιστολή του εμπορίου της με την Ισλαμική δημοκρατία, που μειώθηκε από τα 22 δισ. δολάρια ετησίως στα 14 δισ. δολάρια το 2014. (Η κατάρρευση των παγκόσμιων τιμών πετρελαίου συνέβαλε στην έντονη πτώση).
Η κίνηση αυτή δημιούργησε εμπόδια στις επενδύσεις μεταξύ των δυο χωρών, αν και η Τουρκία βρήκε τρόπους να συνεχίσει να συναλλάσσεται για τα προϊόντα του Ιράν, χρησιμοποιώντας για παράδειγμα την ανταλλαγή προϊόντων/υπηρεσιών ή πληρώνοντας με τοπικό νόμισμα. Μπορούσε επίσης να συνεχίσει να εισάγει φυσικό αέριο από το Ιράν, αφού αυτές οι αγορές δεν ήταν αντικείμενο των κυρώσεων, ένας διακανονισμός που έδωσε στην Ισλαμική δημοκρατία την χρειαζούμενη πρόσβαση σε ξένο συνάλλαγμα. Η Άγκυρα δρομολογούσε τις πληρωμές για το φυσικό αέριο μέσω της Halkbank, μιας μεγάλης τουρκικής τράπεζας. Το Ιράν χρησιμοποιούσε τα χρήματα για να αγοράσει τουρκικό χρυσό, που στη συνέχεια αντάλλαζε με συνάλλαγμα μέσω άλλου ιδρύματος, με ένα σύστημα που έγινε γνωστό ως πρόγραμμα ανταλλαγής αερίου με χρυσό.
Ερντογάν τράπεζα: Απορρίφθηκε το αίτημα της Halkbank να «παγώσει» η δίωξή της
Όσο συμβαίνουν αυτά, την Πέμπτη ένας ομοσπονδιακός δικαστής στο Μανχάταν απέρριψε το αίτημα της κρατικής τουρκικής τράπεζας Halkbank να βάλει «στον πάγο» την ομοσπονδιακή δίωξη που έχει ασκηθεί σε βάρος της, για την κατηγορία της παροχής βοήθειας στο Ιράν να αποφύγει τις οικονομικές κυρώσεις των ΗΠΑ. Ο Αμερικανός περιφερειακός δικαστής Richard Berman δήλωσε ότι η Halkbank «δεν θα αντιμετωπίσει ανεπανόρθωτη ζημιά σε περίπτωση που η υπόθεση προχωρήσει» και πως ο περιορισμός της ζημιάς τόσο σε οικονομικό επίπεδο όσο και σε επίπεδο φήμης «μπορεί να εξασφαλιστεί καλύτερα από την ταχεία απάντηση της Halkbank στις ποινικές διώξεις».
Ο Berman δήλωσε επίσης ότι αρκετός κόσμος είχε έντονο ενδιαφέρον για την «άμεση εκδίκαση» του υποτιθέμενου ρόλου της Halkbank σε «κύκλωμα» για την υπονόμευση των κυρώσεων, συμπεριάμβανομένης της μεταφοράς 20 δισεκατομμυρίων δολαρίων από ιρανικά funds που είχαν υποστεί περιορισμούς στις κινήσεις τους. Η Halkbank υπέβαλε ένσταση στην ομοσπονδιακή καταγγελία περί απάτης και ξεπλύματος χρημάτων που ανακοινώθηκε στις 15 Οκτωβρίου. Η τράπεζα είχε ζητήσει από τον Berman να αναστείλει την υπόθεση, έως ότου το ομοσπονδιακό εφετείο στο Μανχάταν αποφασίσει αν θα της επέτρεπε να κάνει μια «ειδική εμφάνιση» για να αμφισβητήσει τη δικαιοδοσία των αμερικανικών δικαστηρίων, πριν υποβάλει ένσταση. Ωστόσο, ο Berman έκρινε στις 5 Δεκεμβρίου ότι θα πρέπει πρώτα να υποβληθεί η ένσταση.
Ερντογάν τράπεζα: Πιο μπλεγμένες από ποτέ οι σχέσεις Τουρκίας-ΗΠΑ
Οι κατηγορίες απειλούσαν να περιπλέξουν τις σχέσεις των ΗΠΑ με την Τουρκία και ανακοινώθηκαν μία μέρα μετά την ανακοίνωση επιβολής κυρώσεων στην Τουρκία από τον Ντόναλντ Τραμπ, με αφορμή την στρατιωτική επιχείρηση «Πηγή Ειρήνης» στη Συρία. Οι εισαγγελείς των ΗΠΑ ισχυρίστηκαν ότι από το 2012 έως το 2016, η Halkbank και τα στελέχη της χρησιμοποίησαν χρηματιστές και «μπροστινές» εταιρείες στο Ιράν, την Τουρκία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα για να αποφύγουν τις κυρώσεις.
Επίσης, δήλωσαν ότι η Halkbank έχει πραγματοποιήσει συναλλαγές για λογαριασμό του Ιράν, οι οποίες εξέθεσαν την τράπεζα σε κυρώσεις. Το υπουργείο Δικαιοσύνης των ΗΠΑ απήγγειλε κατηγορίες σε εννέα άτομα, για τη συμμετοχή τους στο συγκεκριμένο κύκλωμα. Μεταξύ τους, ο πρώην εκτελεστικός διευθυντής της Halkbank, Mehmet Hakan Atilla, ο οποίος καταδικάστηκε τον Ιανουάριο του 2018, όταν ένας άλλος κατηγορούμενος, ο Τουρκο-ιρανός έμπορος χρυσού Reza Zarrab, παραδέχτηκε την ενοχή του και κατέθεσε εναντίον του.
