Αγιά Σοφιά τζαμί: Παρά τις έντονες αντιδράσεις σε διεθνές επίπεδο, ο Τούρκος πρόεδρος πρωτοστάτησε στην πρώτη μουσουλμανική προσευχή στην Αγία Σοφία, προκαλώντας νέο κύμα αντιδράσεων και επικρίσεων περί πολιτικής εργαλειοποίησης του παγκόσμιου μνημείου.
Αγιά Σοφιά τζαμί: Το προκλητικό σόου που έστησε ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν για να εγκαινιάσει τη λειτουργία της Αγίας Σοφιάς σε τζαμί ανήμερα της υπογραφής της Συνθήκης της Λωζάνης προκάλεσε την παγκόσμιο σάλο αλλά και μεγάλη θλίψη στην πολιτισμένη ανθρωπότητα. Στην Αγία Σοφία χθες το μεσημέρι, ακούστηκαν αποσπάσματα από το κοράνι για πρώτη φορά μετά από 86 χρόνια και ο δυτικός κόσμος το αποδοκίμασε με κάθε τρόπο. «Η μετατροπή της Αγιάς Σοφιάς σε τζαμί τερμάτισε την αναμονή του έθνους μας. Σύμφωνα με ανεπίσημες πληροφορίες, 350.000 άτομα βρέθηκαν σήμερα στην Αγιά Σοφιά», είπε ο Τούρκος πρόεδρος σε δηλώσεις του έξω από το ιστορικό μνημείο, λίγο μετά την προσευχή, αποσπάσματα της οποίας διάβασε και ο ίδιος.
Οι εικόνες προκάλεσαν έντονες αντιδράσεις και εντός Ελλάδος. «Δεν αισθάνθηκα τίποτα λιγότερο από ό,τι όλοι οι Έλληνες», είπε ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης σε πηγαδάκι που είχε στη δεξίωση στο Προεδρικό Μέγαρο για την αποκατάσταση της Δημοκρατίας.
Η επιβλητική Αγιά Σοφιά λειτουργούσε επί 86 χρόνια ως μουσείο. Στις 10 Ιουλίου, ωστόσο, το Συμβούλιο της Επικρατείας, το ανώτατο διοικητικό δικαστήριο της Τουρκίας, αποδέχθηκε αίτηση διαφόρων οργανώσεων και ακύρωσε κυβερνητική απόφαση του 1934 που απέδιδε στην Αγία Σοφία το καθεστώς μουσείου. Μόλις η απόφαση αυτή δημοσιοποιήθηκε, ο πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν ανακοίνωσε τη μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τζαμί.
Κατακραυγή
«Αντί θριάμβου, η μετατροπή της Αγίας Σοφίας γίνεται σύμβολο της αδυναμίας του Ερντογάν. Θυμίζει την αποτυχημένη του προσπάθεια να εκβιάσει την περασμένη άνοιξη την ΕΕ με ένα τεχνητό προσφυγικό κύμα», γράφει η «Berliner Zeitung». «Ο Ερντογάν, που παλαιότερα θεωρούνταν πραγματιστής, συμπεριφέρεται πλέον σαν στριμωγμένη τίγρη: είναι απρόβλεπτος και επικίνδυνος. Η ΕΕ πρέπει να προσαρμοστεί. Θα πρέπει να του δείξει τα όριά του. Η μετατροπή της Αγίας Σοφίας είναι μια προειδοποίηση, την οποία η Ευρώπη πρέπει να ακούσει», προσθέτει χαρακτηριστικά η εφημερίδα.
«Ο Ερντογάν χάνει συνεχώς υποστήριξη λόγω της κακής οικονομικής κατάστασης, δεν μπορεί να είναι σίγουρος για τη νίκη του στις εκλογές. Με τα ταχυδακτυλουργικά του σε ένα από τα πιο διάσημα κτίσματα στον κόσμο αποσπά την προσοχή των Τούρκων, προβάλλει την εικόνα της χώρας του ως μιας νέας ισλαμικής υπερδύναμης και ταυτόχρονα τους δημιουργεί αίσθημα ανάτασης σε σχέση με την ισλαμική ταυτότητα», σημειώνει ο συντάκτης της εφημερίδας «Süddeutsche Zeitung», Tomas Avenarius, σημειώνοντας: «Σε τελική ανάλυση, το εκλογικό σώμα δεν επιλέγει την κυβέρνηση που βαυκαλίζεται για το εθνικό ανάστημα, αλλά εκείνη που γεμίζει το πιάτο».
Εκνευριστική παράσταση
Για «εκνευριστική παράσταση» κάνει λόγο το περιοδικό «Der Spiegel», υποστηρίζοντας ότι o Τούρκος πρόεδρος τιμά τη φήμη του ως «έμπειρου λαϊκιστή», ο οποίος με κάθε είδους «μαγικά» επιχειρεί να αντιμετωπίσει την πτώση της δημοφιλίας του. «Για πολλούς άλλους Τούρκους όμως, ειδικώς της κοσμικής Τουρκίας, το σόου του Ερντογάν μάλλον δεν λέει τίποτα. Αυτοί διερωτώνται περισσότερο γιατί δεν αξιοποιεί τον χρόνο του για να ασχοληθεί με την κρίση του κορωνοϊού ή την παραπαίουσα τουρκική οικονομία», σημειώνεται.
Στέιτ Ντιπάρτμεντ: Απογοήτευση στις ΗΠΑ για την Αγία Σοφία
Στο ζήτημα της Αγίας Σοφίας επανήλθε και το Στέιτ Ντιπάρτμεντ με μια νέα δήλωση στην ιστοσελίδα Hellas Journal, με την οποία ζήτησε από την κυβέρνηση της Τουρκίας να διασφαλίσει την προσβασιμότητα σε όλους και να διατηρήσει την κληρονομιά αυτού του αξιοθαύμαστου κτιρίου. «Όπως έχουμε ξαναπεί, οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι απογοητευμένες από την απόφαση της κυβέρνησης της Τουρκίας να αλλάξει το καθεστώς της Αγίας Σοφίας από μουσείο σε τζαμί. Η Αγία Σοφία αποτελεί μαρτυρία όχι μόνο της θρησκευτικής έκφρασης, αλλά και της καλλιτεχνικής και τεχνικής ιδιοφυΐας. Σημειώνουμε ότι η κυβέρνηση της Τουρκίας δεσμεύτηκε να διατηρήσει και να προβάλλει την ιστορική θρησκευτική εικονογραφία της Αγίας Σοφίας και να διασφαλίσει την προσβασιμότητα χωρίς εμπόδια σε όλους τους επισκέπτες», ανέφερε μεταξύ άλλων εκπρόσωπος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ.
Εξάλλου, τη δυσαρέσκεια των ΗΠΑ για τις αποφάσεις Ερντογάν είχε εκφράσει νωρίτερα και ο Αμερικανός πρόεδρος, Ντόναλντ Τραμπ, σε συνάντηση που είχε στον Λευκό Οίκο με τον Αρχιεπίσκοπο Αμερικής Ελπιδοφόρο.
ΕΕ για Αγία Σοφία: Η κίνηση Ερντογάν προωθεί νέο διχασμό
Η απόφαση του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν να μετατρέψει την Αγία Σοφία σε τέμενος «δημιουργεί αναμφισβήτητα δυσπιστία, προωθεί νέο διχασμό μεταξύ των θρησκευτικών κοινοτήτων και υπονομεύει τις προσπάθειες της Ευρωπαϊκής Ένωσης για διάλογο και συνεργασία», τόνισε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ εκπρόσωπος της ΕΕ. Παράλληλα, θύμισε ότι στο Συμβούλιο των υπουργών Εξωτερικών της ΕΕ τη 13η Ιουλίου «υπήρξε ευρεία συναίνεση μεταξύ των υπουργών να ζητηθεί από τις τουρκικές αρχές να αναθεωρήσουν την απόφασή τους».
Επιπροσθέτως, ο εκπρόσωπος ανέφερε ότι σύμφωνα με τα συμπεράσματα του τελευταίου Συμβουλίου Εξωτερικών Υποθέσεων, ο Ύπατος Εκπρόσωπος της ΕΕ για θέματα Εξωτερικής Πολιτικής καλείται «να διερευνήσει νέα μονοπάτια τα οποία θα οδηγήσουν στην αποκλιμάκωση της έντασης, καθώς και να προετοιμάσει «περαιτέρω μέτρα που μπορούν να ληφθούν», προσθέτοντας ότι «αυτή η διαδικασία είναι σε εξέλιξη».
Επεσήμανε ακόμη την τηλεφωνική επικοινωνία που είχε ο Ζοζέπ Μπορέλ με τον υπουργό Εξωτερικών της Τουρκίας Μεβλούτ Τσαβούσογλου, κατά την οποία συμφώνησαν ότι «υπάρχει ανάγκη αποκλιμάκωσης της έντασης», καθώς και να «συνεργαστούν για την εκεχειρία στη Λιβύη στο πλαίσιο της διαδικασίας του Βερολίνου». Κατέληξε λέγοντας ότι «ο κ. Μπορέλ θα ενημερώσει τους υπουργούς Εξωτερικών της ΕΕ κατά το Άτυπο Συμβούλιο των υπουργών Εξωτερικών στα τέλη Αυγούστου στο Βερολίνο, στην ατζέντα του οποίου είναι και η Τουρκία».
Καταδικαστικά μηνύματα από Ελλάδα και Κύπρο
«H μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τζαμί προσβάλλει βάναυσα όχι μόνο τους Ορθοδόξους και όλους τους Χριστιανούς, αλλά συνολικά την πολιτισμένη ανθρωπότητα», τόνισε η Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Κατερίνα Σακελλαροπούλου, σε ομιλία της στη δεξίωση για την 46η Επέτειο της Αποκατάστασης της Δημοκρατίας. Την ίδια ώρα το δικό του μήνυμα στην Τουρκία έστειλε και ο πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης. «Τα όσα συμβαίνουν στην Κωνσταντινούπολη σήμερα, με τη μετατροπή της Αγιάς Σοφιάς σε τζαμί, δεν είναι εκδήλωση ισχύος αλλά απόδειξη αδυναμίας», ανέφερε σε δήλωσή του, υπογραμμίζοντας ότι όσα πράττει η «ταραχοποιός» Τουρκία δεν έχουν τη δύναμη να σκιάσουν την ακτινοβολία ενός μνημείου παγκόσμιας κληρονομιάς, απαιτούν ωστόσο καταδίκη οικουμενική.
Με τη σειρά του, το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών έστειλε ένα σκληρό μήνυμα στην Άγκυρα με ανακοίνωσή του. «H αλλοίωση του χαρακτήρα σημαντικών πολιτιστικών μνημείων αποτελεί αδιαμφισβήτητο πλήγμα στην πολιτιστική κληρονομιά της ανθρωπότητας», ανέφερε το ΥΠΕΞ στην ανακοίνωση, συμπληρώνοντας πως «η χρήση μνημείων με ανάλογη ακτινοβολία και συμβολισμό πρέπει να αίρεται πάνω και πέρα από τυχόν σκοπιμότητες και να λειτουργεί ενωτικά και συμφιλιωτικά για την παγκόσμια κοινότητα».
«Η μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τζαμί συνιστά ευθεία προσβολή στην παγκόσμια πολιτιστική κληρονομιά και στους διεθνείς θεσμούς που την εκπροσωπούν». «Προσβάλλει την ιστορική μνήμη, υπονομεύει τις ευρωπαϊκές αξίες και ασεβεί επί του θρησκευτικού αισθήματος των Χριστιανών, Ορθοδόξων και μη σε ολόκληρο τον κόσμο», υπογράμμισε ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας, Νίκος Αναστασιάδης.
Αρχιεπίσκοπος Ιερώνυμος: Η βαρβαρότητα να μην έχει συνέχεια
Την ημέρα της μετατροπής της Αγίας Σοφίας σε τζαμί, ο Αρχιεπίσκοπος Ιερώνυμος τέλεσε την Ακολουθία του Ακάθιστου Ύμνου στην Μητρόπολη, ψέλνοντας το «τη Υπερμάχω υπέρ βοηθείας και ενισχύσεως του γένους μας». Όπως είχε αναφέρει, η 24η Ιουλίου είναι «ημέρα πένθους και οδύνης για όλη την Ορθοδοξία, τον Χριστιανισμό και ολόκληρο τον Ελληνισμό».
«Σήμερα είναι μαζί μας όλος ο πολιτισμένος κόσμος», τόνισε μετά το πέρας της Ακολουθίας του Ακάθιστου Ύμνου ο Αρχιεπίσκοπος Ιερώνυμος, προσθέτοντας: «Υπάρχουν πολλοί βέβαια που δεν ακούνε, δεν βλέπουν και δεν καταλαβαίνουν. Εμείς αγωνιζόμαστε γι’ αυτό τον πολιτισμό. Απόψε προσευχηθήκαμε και το αίτημά μας είναι αληθινό και συνεχές, να μην εξαπλωθεί η βαρβαρότητα. Είναι ο μεγαλύτερος κίνδυνος της εποχής μας. Αυτό που σημειώνεται σήμερα, δηλαδή η προσβολή του πολιτισμού και η άρνηση της ανθρωπιάς, είναι τα προβλήματα. Να ευχηθούμε η βαρβαρότητα να μην έχει συνέχεια».
Σύμβολα όπως η Αγία Σοφία δεν πρέπει να είναι τείχη, αλλά γέφυρες
Στην απόφαση της Τουρκίας να μετατρέψει την Αγία Σοφία σε τζαμί και στη σημερινή μουσουλμανική προσευχή αναφέρθηκε με δήλωσή του στο κεντρικό δελτίο ειδήσεων του Rai Uno o ιδρυτής της καθολικής κοινότητας του Αγίου Αιγιδίου, Αντρέα Ρικάρντι. Μια κοινότητα η οποία, με τη διεθνή δράση της, προάγει τον διάλογο και δραστηριοποιείται για τον τερματισμό των συγκρούσεων σε πολλές περιοχές του πλανήτη. Αναλυτικότερα, δήλωσε:
«Με την Ιστορία της, η Αγία Σοφία μιλούσε στους τουρίστες, στους προσκυνητές, για ενότητα και συνύπαρξη πολιτισμών και θρησκειών. Σήμερα πραγματοποιήθηκε η ισλαμική προσευχή, ως μήνυμα επανάκτησης. Πιστεύω ότι με τα σύμβολα πρέπει να είμαστε πολύ προσεκτικοί, να δείχνουμε σεβασμό». Ο ιδρυτής της κοινότητας του Αγίου Αιγιδίου, ολοκληρώνοντας τη σκέψη του, συμπλήρωσε: «Στον κόσμο αυτό, εύθραυστο και γεμάτο διενέξεις, αν θέλουμε μια ειρηνική και παγκόσμια συνύπαρξη, πρέπει να κάνουμε έτσι ώστε σύμβολα όπως η Αγία Σοφία να μην είναι τείχη αλλά γέφυρες, σύμβολα όπως η Αγία Σοφία να τύχουν σεβασμού, με την ιστορική τους πολυσύνθετη ταυτότητα. Οι χριστιανοί, άλλωστε, σήμερα δεν ζητούν η βασιλική αυτή εκκλησία να επιστρέψει στη χριστιανική λατρεία».
Οι καρδιές μας στην Αγιά Σοφιά, άξιζε να περιμένουμε έναν αιώνα
Εμπρηστικές δηλώσεις Άγκυρας
Σκληρή γλώσσα εξαπέλυσε το υπουργείο Εξωτερικών της Τουρκίας κατά της μετά το προπαγανδιστικό σόου του Τούρκου προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στην Αγία Σοφία. Η Ελλάδα πρέπει να ξυπνήσει από το όνειρο του Βυζαντίου, από το οποίο δεν ξυπνά εδώ 567 χρόνια, αναφέρει ο εκπρόσωπος του τουρκικού ΥΠΕΞ Χαμί Ακσόι. Χαρακτηρίζει την Ελλάδα κακομαθημένο παιδί της Ευρώπης και κατηγορεί τη χώρα μας πως τάσσεται κατά του Ισλάμ.
Στην ανακοίνωση, γίνεται αναφορά σε περιστατικό καψίματος τουρκικής σημαίας στη Θεσσαλονίκη, με τον Ακσόι να λέει ότι αυτά τα ρατσιστικά κεφάλια δεν έχουν πάρει μάθημα από την ιστορία και ας θυμηθούν τι έπαθαν στο Αιγαίο όσοι δεν έδειξαν σεβασμό στην τουρκική σημαία.
