Αλβανικός αετός, Eurovision 2025: Καμία ανακοίνωση ακόμη από την EBU
Έντονο σχολιασμό και πολιτική φόρτιση προκάλεσε η χειρονομία της Beatriçe Gjergji, τραγουδίστριας του αλβανικού συγκροτήματος Shkodra Elektronike, κατά τη διάρκεια του πρώτου ημιτελικού της Eurovision 2025. Λίγα λεπτά μετά την ανακοίνωση της πρόκρισης της Αλβανίας στον τελικό, η καλλιτέχνις σήκωσε τα χέρια σχηματίζοντας τον γνωστό «δικέφαλο αετό», σύμβολο του αλβανικού εθνικισμού, το οποίο συνδέεται ιστορικά με πολιτικά ευαίσθητα συμφραζόμενα στα Βαλκάνια. Η εικόνα μεταδόθηκε ζωντανά σε εκατομμύρια θεατές σε όλη την Ευρώπη και προκάλεσε πληθώρα αντιδράσεων, ιδιαίτερα σε σερβικά μέσα ενημέρωσης, τα οποία έκαναν λόγο για πρόκληση και χαρακτήρισαν τη χειρονομία «προσβλητική» και «ακατάλληλη» για το πλαίσιο ενός διαγωνισμού που, όπως υποστηρίζουν, προάγει την ενότητα και την πολιτισμική συνύπαρξη.
Ο δικέφαλος αετός αποτελεί εθνικό σύμβολο της Αλβανίας, ωστόσο η χρήση του μέσω χειρονομιών — κυρίως σε διεθνείς ή αθλητικές διοργανώσεις — έχει στο παρελθόν συνδεθεί με εθνικιστικές εκφράσεις και έχει προκαλέσει εντάσεις, ιδίως μεταξύ Αλβανών και Σέρβων. Η συγκεκριμένη χειρονομία έχει απασχολήσει και άλλες φορές το ευρωπαϊκό προσκήνιο, με χαρακτηριστικά παραδείγματα από το χώρο του ποδοσφαίρου. Το περιστατικό στη σκηνή της Eurovision πυροδότησε εκ νέου τη συζήτηση γύρω από τα όρια της προσωπικής έκφρασης, τη συμβολική φόρτιση των κινήσεων στη δημόσια σφαίρα και την ανάγκη διατήρησης της πολιτικής ουδετερότητας του διαγωνισμού.
🇦🇱🇷🇸 Albania’s Eurovision representatives sparked anger in Serbia for doing the Albanian eagle hand gesture following their qualification for the final.
Serbian media reported that the gesture was made to “provoke the Serbs.”
Shkodra Elektronike has gained many fans in Serbia… pic.twitter.com/BlBKEDLoWW
— kos_data (@kos_data) May 13, 2025
Το συγκρότημα Shkodra Elektronike, που απαρτίζεται από τους Kolë Laca και Beatriçe Gjergji, εκπροσωπεί την Αλβανία με το τραγούδι «Zjerm» (Φωτιά). Το τραγούδι, γραμμένο στην αλβανική διάλεκτο Γκεγκ, συνδυάζει ηλεκτρονικούς ήχους με παραδοσιακά μουσικά στοιχεία και μεταφέρει μηνύματα ελπίδας, εσωτερικής δύναμης και αναγέννησης μέσα από την κοινότητα. Παρά τις έντονες σκηνικές εικόνες και τις πολιτιστικές αναφορές, οι στίχοι δεν περιέχουν πολιτικά μηνύματα. Η εμφάνιση στον ημιτελικό κρίθηκε από τους φαν εντυπωσιακή, με έντονα σκηνικά, παραδοσιακά σύμβολα και έναν αισθητικό διάλογο ανάμεσα στο σύγχρονο και το πατροπαράδοτο. Η Beatriçe φόρεσε κόκκινο κοστούμι, το οποίο, σύμφωνα με την αποστολή της Αλβανίας, συμβολίζει τη μητρική αγάπη και τη θυσία. Ωστόσο, δεν είναι η πρώτη φορά που μέλη της αποστολής εμφανίζονται με τη χειρονομία του δικέφαλου αετού. Προ εβδομάδων, κατά τη διάρκεια τηλεοπτικής εμφάνισης στα Τίρανα, το συγκρότημα είχε επαναλάβει τη συγκεκριμένη κίνηση.
Η Ευρωπαϊκή Ραδιοτηλεοπτική Ένωση (EBU), που διοργανώνει τη Eurovision, έχει καταστήσει σαφές ότι ο διαγωνισμός διέπεται από αυστηρούς κανόνες πολιτικής ουδετερότητας. Η χρήση συμβόλων, χειρονομιών ή μηνυμάτων που δύνανται να ερμηνευθούν ως πολιτικές τοποθετήσεις ή προκλήσεις απαγορεύεται αυστηρά.
@multiistufff Shndrrit ✨ #eurovision #albania #she ♬ original sound – multistuff
Σύμφωνα με τους ισχύοντες κανονισμούς της EBU, απαγορεύεται:
-
κάθε πολιτική ή εθνικιστική δήλωση, ρητή ή υπαινικτική,
-
η χρήση σημαιών ή συμβόλων με φορτισμένο περιεχόμενο,
-
η αναφορά σε διακρατικές διαμάχες ή ιστορικά διχαστικά θέματα.
Οι κυρώσεις για παραβίαση των κανόνων κυμαίνονται από επίσημες συστάσεις, μέχρι διαγραφή σκηνών από την τηλεοπτική μετάδοση και, σε ακραίες περιπτώσεις, αποκλεισμό συμμετέχοντα ή ολόκληρης χώρας από τον διαγωνισμό. Μέχρι στιγμής, η EBU δεν έχει εκδώσει επίσημη ανακοίνωση για το περιστατικό, ωστόσο οι συζητήσεις στα social media και οι πιέσεις από μέσα ενημέρωσης — ιδίως σερβικά — ενδέχεται να προκαλέσουν εξέλιξη.
