Ινδία – Πακιστάν: Ο μακρύς και επικίνδυνος ίσκιος του Κασμίρ

Ένας ακόμη πολεμικός πυρήνας φλέγεται στον πλανήτη. Το πρωί της Τετάρτης, η Ινδία εξαπέλυσε αιφνιδιαστικά στρατιωτικά πλήγματα εναντίον στόχων στο Πακιστάν και στο πακιστανικό Κασμίρ, πυροδοτώντας νέα επικίνδυνη κλιμάκωση ανάμεσα σε δύο πυρηνικές δυνάμεις. Το Ισλαμαμπάντ κατήγγειλε ωμή παραβίαση της κυριαρχίας του και δεσμεύτηκε να απαντήσει «στην ώρα και τον τόπο της επιλογής του». Τα πλήγματα ήρθαν μόλις δύο εβδομάδες μετά τη σφαγή 26 αμάχων σε τουριστική περιοχή του ινδικού Κασμίρ, επίθεση για την οποία η Νέα Δελχί κατηγόρησε τρομοκρατικές οργανώσεις που εδρεύουν στο Πακιστάν. Οι ινδικές αρχές δήλωσαν πως έπληξαν εννέα στρατηγικούς στόχους σε πακιστανικό έδαφος, ενώ σύμφωνα με τον πακιστανικό στρατό, τουλάχιστον έξι περιοχές σε Πουντζάμπ και Κασμίρ επλήγησαν, με οκτώ νεκρούς και 35 τραυματίες. Παράλληλα, δύο στρατιωτικά αεροσκάφη φέρεται να κατέπεσαν – το ένα εντός του ινδικού Κασμίρ και το άλλο στην ινδική πολιτεία Παντζάμπ. Το Πακιστάν ισχυρίστηκε πως κατέρριψε μαχητικά Rafale της Ινδίας, όμως οι πληροφορίες αυτές παραμένουν αβεβαίωτες και χωρίς τεκμηρίωση.

Αν και κατά το παρελθόν η Ινδία είχε περιορίσει τις επιχειρήσεις της στα σύνορα ή στο πακιστανικό Κασμίρ, το πλήγμα αυτή τη φορά στο εσωτερικό του Πακιστάν, και συγκεκριμένα στην επαρχία Πουντζάμπ, σηματοδοτεί ένα δραματικό ποιοτικό άλμα στη σύγκρουση. Όπως σημείωσε ο ειδικός Asfandyar Mir από το Stimson Center της Ουάσινγκτον, η Ινδία «διέσχισε δύο σημαντικά κατώφλια»: επιτέθηκε σε πολλαπλούς στόχους στο έδαφος του Πακιστάν και έπληξε περιοχές πέρα από τη διαφιλονικούμενη ζώνη του Κασμίρ. Η στρατιωτική επιχείρηση πήρε την ονομασία «Sindoor», λέξη που παραπέμπει στο κόκκινο χρώμα που φοράνε οι παντρεμένες Ινδές, αλλά και στο αίμα των θυμάτων της πρόσφατης επίθεσης, όπου πολλές γυναίκες είδαν τους άνδρες τους να δολοφονούνται μπροστά στα μάτια τους. «Νίκη στην Πατρίδα Μητέρα Ινδία», έγραψε στο Χ (Twitter) ο Υπουργός Άμυνας της Ινδίας, Ράτζναθ Σινγκ.

Στον Λευκό Οίκο, ο πρόεδρος Τραμπ δήλωσε πως πρόκειται για μια «ντροπή» και εξέφρασε την ελπίδα να λήξει σύντομα η νέα κρίση. Ο Σύμβουλος Εθνικής Ασφαλείας της Ινδίας, Ατζίτ Ντοβάλ, ενημέρωσε τον Αμερικανό Υπουργό Εξωτερικών Μάρκο Ρούμπιο σχετικά με τις στρατιωτικές ενέργειες. Ο εκπρόσωπος του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτέρες, απηύθυνε έκκληση για αυτοσυγκράτηση, τονίζοντας πως «ο κόσμος δεν αντέχει μια στρατιωτική σύγκρουση μεταξύ Ινδίας και Πακιστάν». Παρά τις διεθνείς εκκλήσεις, η τροχιά προς την αντιπαράθεση μοιάζει πια δύσκολο να ανακοπεί. Οι ινδικές ένοπλες δυνάμεις τέθηκαν σε κατάσταση πλήρους ετοιμότητας κατά μήκος των συνόρων, ενώ αρκετά αεροδρόμια, συμπεριλαμβανομένου του Σριναγκάρ, έκλεισαν για πολιτικές πτήσεις.

Το χρονικό της κλιμάκωσης 

Οι ινδικές δυνάμεις ανέφεραν πως οι επιδρομές είχαν «μετρημένο και υπεύθυνο χαρακτήρα» και στράφηκαν αποκλειστικά σε «γνωστά στρατόπεδα τρομοκρατών». Ωστόσο, το Πακιστάν τις χαρακτήρισε «απρόκλητη και κατάφωρη πράξη πολέμου».

Σύμφωνα με πακιστανούς αξιωματούχους, στόχοι των επιθέσεων ήταν:

• Η Μουριτκέ και το Μπαχαβαλπούρ, όπου δραστηριοποιούνται οι ομάδες Lashkar-e-Taiba και Jaish-e-Mohammad,

• Τα Κότλι και Μπαγκ στο πακιστανικό Κασμίρ,

• Και η Σακαργκαρ και άλλες περιοχές στην επαρχία Παντζάμπ.

Αναφορές από κατοίκους του Μουζαφαραμπάντ κάνουν λόγο για πτήσεις μαχητικών πάνω από τα σπίτια τους και εκρήξεις κοντά σε παλιά στρατόπεδα εξτρεμιστών.

Αναλυτής οπλικών συστημάτων αναγνώρισε τμήμα εξωτερικής δεξαμενής καυσίμου από Mirage ή Rafale στον τόπο συντριβής αεροσκάφους στο Γουγιάν του Κασμίρ, χωρίς να μπορεί να επιβεβαιώσει αν το μαχητικό είχε καταρριφθεί. Η διαμάχη για το Κασμίρ, που ξεκίνησε το 1947 με τη διάλυση της Βρετανικής Ινδίας, έχει οδηγήσει σε επανειλημμένες συγκρούσεις. Το 1999, οι δύο χώρες έφτασαν ξανά στα πρόθυρα πολέμου, ενώ το 2019 η Ινδία εξαπέλυσε αεροπορική επιδρομή στο Πακιστάν, έπειτα από βομβιστική επίθεση που κόστισε τη ζωή σε 40 Ινδούς στρατιώτες.

Το Πακιστάν αρνείται οποιαδήποτε συμμετοχή στις τελευταίες τρομοκρατικές επιθέσεις, ωστόσο η Ινδία προχώρησε σε σειρά τιμωρητικών μέτρων, συμπεριλαμβανομένων απειλών για περιορισμό της ροής υδάτων μέσω ποταμών που φτάνουν στο Πακιστάν. Στο Κασμίρ, οι ινδικές αρχές προχώρησαν σε μαζικές συλλήψεις και επέβαλαν αυστηρούς περιορισμούς, ενώ σημειώθηκαν επανειλημμένες ανταλλαγές πυρών στα σύνορα. Με τις εξελίξεις να διαδραματίζονται σε μια από τις πλέον στρατιωτικοποιημένες περιοχές του κόσμου, και με δύο πυρηνικές δυνάμεις να ανταλλάσσουν πυρά και απειλές, η διεθνής κοινότητα βρίσκεται μπροστά σε έναν νέο εφιάλτη: ένα ακόμη πολεμικό μέτωπο με παγκόσμιες επιπτώσεις μόλις άνοιξε.