Σε μια απρόσμενη αλλά κρίσιμη κατ’ ιδίαν συνάντηση διάρκειας μόλις 15 λεπτών, ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι και ο Ντόναλντ Τραμπ αντάλλαξαν απόψεις στο Βατικανό, με επίκεντρο τον πόλεμο στην Ουκρανία και τις πιθανότητες ειρηνευτικής διευθέτησης. Σύμφωνα με το αμερικανικό Axios, η επικοινωνία πραγματοποιήθηκε στη σκιά της τελετής αποχαιρετισμού του Πάπα Φραγκίσκου στη Βασιλική του Αγίου Πέτρου και φαίνεται να είχε θετικό αντίκτυπο για το Κίεβο. Ο Ουκρανός πρόεδρος, παρά τις επιφυλάξεις του επιτελείου του, επέλεξε να πάρει το ρίσκο μιας απευθείας συνομιλίας με τον Αμερικανό ομόλογό του, ελπίζοντας να αλλάξει την ήπια στάση του απέναντι στον Βλαντίμιρ Πούτιν και να επανεκκινήσει τη διαδικασία για πιθανή εκεχειρία.
Η προηγούμενη συνάντηση των δύο ανδρών στον Λευκό Οίκο είχε θεωρηθεί προβληματική. Ωστόσο, η τωρινή επαφή έγινε χωρίς τη συμμετοχή επιτελικών συμβούλων του Τραμπ –όπως του αντιπροέδρου Τζέι Ντι Βανς ή του Στιβ Γουίτκοφ, που φέρονται πιο διαλλακτικοί έναντι της Μόσχας– δημιουργώντας ένα πλαίσιο πιο άμεσου και ειλικρινούς διαλόγου. Ο Ζελένσκι, σύμφωνα με πηγές με γνώση της συνομιλίας, υπογράμμισε στον Τραμπ ότι ο Πούτιν δεν πρόκειται να υποχωρήσει αν δεν δεχτεί αποφασιστική πίεση από τις Ηνωμένες Πολιτείες. Ο Τραμπ, από την πλευρά του, φέρεται να έδειξε δεκτικότητα και, μετέπειτα, σε ανάρτησή του στο Truth Social, ανέφερε πως «ίσως ο Πούτιν δεν θέλει πραγματικά να σταματήσει τον πόλεμο» και υπονόησε ότι πρέπει να εξεταστούν νέοι τρόποι πίεσης, όπως τραπεζικές παρεμβάσεις ή δευτερεύουσες κυρώσεις.
Η εκεχειρία και το «αγκάθι» της Κριμαίας
Κεντρικό σημείο της συνομιλίας ήταν η πρόταση για άνευ όρων εκεχειρία, την οποία είχε επαναφέρει ο Τραμπ. Η Ουκρανία είχε προηγουμένως εκφράσει θετική στάση απέναντι στην πρόταση, που ωστόσο είχε απορριφθεί από τη ρωσική πλευρά. Ο Τραμπ φαίνεται να έδειξε ανανεωμένο ενδιαφέρον για την ειρηνευτική ιδέα, αν και επίσημη επιβεβαίωση από τον Λευκό Οίκο δεν υπήρξε.
Το αγκάθι της Κριμαίας ωστόσο παραμένει. Ο Ζελένσκι διαμήνυσε πως το Κίεβο δεν πρόκειται να αναγνωρίσει την προσάρτηση, ακόμα κι αν οι ΗΠΑ κινηθούν προς αυτή την κατεύθυνση μονομερώς. Ο Τραμπ, σύμφωνα με πληροφορίες, διαβεβαίωσε ότι δεν υφίσταται τέτοια απαίτηση από πλευράς Ουάσιγκτον — τουλάχιστον όχι στην παρούσα φάση.
Συμφωνία για τα ορυκτά και επενδυτική πίεση
Ο Τραμπ πίεσε επίσης τον Ουκρανό πρόεδρο να επιταχύνει την υπογραφή της διμερούς συμφωνίας για την εκμετάλλευση στρατηγικών ορυκτών, μια συνεργασία με σημαντικές γεωπολιτικές και ενεργειακές προεκτάσεις. Ο Ζελένσκι, από την πλευρά του, εξέφρασε διάθεση για παραχωρήσεις, υπό τον όρο ότι θα υπάρξουν ουσιαστικές εγγυήσεις ασφάλειας για τη χώρα του.
«Πρέπει να τελειώσει ο πόλεμος»
Σε μεταγενέστερη συνέντευξή του στο ABC, ο Τραμπ ανέφερε πως ενδέχεται ο Ρώσος πρόεδρος να τον καθυστερεί σκοπίμως, επαναλαμβάνοντας όμως την εκτίμηση ότι ο Πούτιν επιθυμεί να δώσει ένα τέλος στον πόλεμο. Αν αυτό ήταν μια διπλωματική υπεκφυγή ή ειλικρινής εκτίμηση, μένει να φανεί. Αν και σύντομη, η συνάντηση Ζελένσκι–Τραμπ στο Βατικανό ενδέχεται να ανοίξει έναν νέο κύκλο αμερικανο-ουκρανικών επαφών, με στόχο μια επανεκκίνηση των ειρηνευτικών διεργασιών — ή τουλάχιστον μια αλλαγή πλαισίου στην αμερικανική στρατηγική πίεσης προς τη Μόσχα.