1821 Βαρθολομιό: Η μάχη του Βαρθολομιού Ηλείας ήταν ένα επεισόδιο του εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα των Ελλήνων κατά της Οθωμανικής Αρχής.
Μετά την εισβολή του Ιμπραήμ στην Πελοπόννησο το 1825 η Επανάσταση περιήλθε σε δεινή θέση. Οι Έλληνες εξασθενημένοι από την εμφύλια διαμάχη αδυνατούσαν να προβάλουν σθεναρή αντίσταση και μεγάλο μέρος του πληθυσμού δελεασμένο από τις υποσχέσεις του Ιμπραήμ για αμνήστευση κατέθετε όπλα. Αυτό όμως δεν σημαίνει πως εξίσου μεγάλα τμήματα του πληθυσμού δεν προέβαλαν αντίσταση στις μονάδες του αιγυπτιακού στρατού που λυμαίνονταν την πελοποννησιακή ύπαιθρο. Ένα χαρακτηριστικό τέτοιο παράδειγμα είναι και η περίπτωση του Βαρθολομιού.
Στις 8 Νοεμβρίου του 1825 ισχυρές μονάδες αιγυπτιακού ιππικού, αφού πρώτα διέσχισαν τον ποταμό Αλφειό με τη χρήση πλωτών μέσων, απείλησαν τον Πύργο και τη Γαστούνη, ενώ εν΄ συνεχεία επιτέθηκαν κατά των χωριών της περιοχής Δερβιτσελεπή, Καλίτσα, Σαβάλια (όπου συνάντησαν μικρή αντίσταση), Ραβιάτα, Καραγιούζι και Σελήμ Τσαούση, τα οποία κατέκαυσαν. Προηγουμένως, οι Αιγύπτιοι είχαν επιχειρήσει να καθυποτάξουν την Αγουλινίτσα, όμως, συναντώντας πεισματώδη άμυνα των κατοίκων της, που είχαν οχυρωθεί στην παραπλήσια βαλτώδη λίμνη, υποχρεώθηκαν να αποχωρήσουν με σοβαρές απώλειες (τουλάχιστον 170 νεκροί).
1821 Βαρθολομιό: Σκληρή αντίσταση
Ωστόσο, στο κοντινό Βαρθολομιό η σύγκρουση έλαβε χαρακτήρα σκληρότατου αγώνα, καθώς ένα μεγάλο μέρος των μάχιμων κατοίκων του αφού πρώτα φρόντισαν να ασφαλίσουν τα μέλη των οικογενειών τους στο γειτονικό Χλεμούτσι, οχυρώθηκαν στα σπίτια του χωριού τους αποφασισμένοι να τα υπερασπίσουν μέχρις εσχάτων. Η μάχη μεταξύ των εγκλείστων και σχεδόν δεκαπλάσιου αριθμού εχθρών (μισοί απ’ τους οποίους ήταν Άραβες ιππείς) κράτησε περί τις 6 ώρες, με εκατέρωθεν σημαντικές απώλειες. Στο πλευρό των ταμπουρωμένων εντός του Βαρθολομιού Ελλήνων μαχητών έσπευσαν ακόμη 155 συγχωριανοί τους υπό τους οπλαρχηγούς Βέρα και Γεωργάκη, οι οποίοι έφτασαν απ’ το Χλεμούτσι το επόμενο πρωϊνό (10 Νοεμβρίου), κρύφτηκαν μέσα σε αμπελώνες, αλλά σφαγιάσθηκαν όλοι από τους σπαθοφόρους αντίπαλους ιππείς.
1821 Βαρθολομιό: Η βροχή τερματίζει τη μάχη
Η σύρραξη, εντέλει, διακόπηκε απότομα λόγω κατακλυσμιαίας βροχής που έφερε σαν αποτέλεσμα την εξουδετέρωση του πολεμικού εξοπλισμού των αντιμαχόμενων (βράχηκαν τα μπαρούτια κλπ). Ο απολογισμός της μάχης του Βαρθολομιού ήταν τουλάχιστον 350 νεκροί Αιγύπτιοι (σύμφωνα με επιστολή του Γ. Σισίνη προς την ελληνική επιτροπή Ζακύνθου, με ημερομηνία 24 Νοεμβρίου 1825) και 200 Έλληνες Βαρθολομίτες υπερασπιστές.
