Ασφαλιστικό: Οι αποφάσεις του ΣτΕ αφορούν 260.000 συνταξιούχους του ΕΤΕΑΕΠ που είδαν τις συντάξεις τους να μειώνονται ακόμη και κατά 48,24%, αλλά και άλλους περίπου 130.000 συνταξιούχους, που υπέβαλλαν αίτηση συνταξιοδότησης στο επικουρικό, από την ψήφιση του νόμου Κατρούγκαλου και μετά, αφού κρίθηκε αντισυνταγματικός τόσο ο επανυπολογισμός και η περικοπή των ήδη καταβαλλόμενων συντάξεων, όσο και ο νέος τρόπος υπολογισμού των συντάξεων από την 1/1/2015 και μετά. Το κόστος των περικοπών, ανέρχεται σε 25 εκατ. ευρώ το μήνα, ήτοι 300 εκατ. ευρώ το έτος.
Αφορούν επίσης, 1,2 εκατ. ελεύθερους επαγγελματίες, αυτοαπασχολούμενους και αγρότες, των οποίων οι εισφορές κρίθηκαν αντισυνταγματικές, για λόγους ισότητας και ισονομίας. Ανάλογα με τις αλλαγές που θα προωθηθούν θα κριθεί εάν θα υπάρξει δημοσιονομικό κόστος ή όχι. Οι νέοι συνταξιούχοι, των οποίων η σύνταξη υπολογίστηκε με βάση τα νέα, αντισυνταγματικά πλέον, ποσοστά αναπλήρωσης του νόμου Κατρούγκαλου, εκτιμώνται σε περίπου 110.000. Σε αυτούς, από την ημέρα δημοσίευσης την απόφασης, θα πρέπει να εφαρμοστούν νέα, αναλογικότερα και δικαιότερα ποσοστά αναπλήρωσης που θα οδηγήσει αυτόματα σε αύξηση της δημοσιονομικής δαπάνης.
από τον Γιώργο Αυτιά
Ασφαλιστικό: Ποιους αφορούν οι αποφάσεις του ΣτΕ
Α) 260.000 συνταξιούχους του ΕΤΕΑΕΠ που είδαν τις συντάξεις τους να μειώνονται ακόμη και κατά 48,24%.
Β) 130.000 συνταξιούχους, που υπέβαλλαν αίτηση συνταξιοδότησης στο επικουρικό, από την ψήφιση του νόμου Κατρούγκαλου
Γ) Πάνω από 1,2 εκατ. ελεύθερους επαγγελματίες, αυτοαπασχολούμενους και αγρότες, των οποίων οι εισφορές κρίθηκαν αντισυνταγματικές
Δ) Πάνω από 110.000 νέους συνταξιούχους των οποίων η σύνταξη υπολογίστηκε με βάση τα νέα, αντισυνταγματικά πλέον, ποσοστά αναπλήρωσης του νόμου Κατρούγκαλου
Ασφαλιστικό: Τα τραγικά ποσά αναπλήρωσης
- για 25 χρόνια ασφάλισης στο 20,68%
- για 30 χρόνια ασφάλισης στο 26,37%
- για 35 χρόνια ασφάλισης στο 33,81%
- για 40 χρόνια ασφάλισης στο 42,80%
- για 42 χρόνια ασφάλισης στο 46,80%
Η απόφαση στου ΣτΕ
Το ΣτΕ κρίνει ως αντισυνταγματικό τον τρόπο υπολογισμού της αναπλήρωσης κύριων συντάξεων, καθώς θεωρεί ότι τα ποσοστά που αναπληρώνουν τη σύνταξη είναι εξαιρετικά χαμηλά, κυρίως για όσους εργαζόμενους έχουν πολλά χρόνια ασφάλισης -πάνω από 30 έτη- και κατέβαλλαν πολύ υψηλές εισφορές. Υπό τα δεδομένα αυτά, τα συγκεκριμένα ποσοστά αναπλήρωσης παραβιάζουν την αρχή της ανταποδοτικότητας, η οποία αποτελεί έκφανση της αρχής της αναλογικότητας, υπό την έννοια της υπέρβασης του ανεκτού ορίου μέχρι του οποίου είναι επιτρεπτή, κατά το Σύνταγμα, η έλλειψη ανταποδοτικότητας εισφορών – παροχών. Επισημαίνεται ότι με βάση τον νόμο Κατρούγκαλου (άρθρο 8, ν.4387/16) τα ποσοστά αναπλήρωσης επί του συντάξιμου μισθού είναι:
- για 25 χρόνια ασφάλισης στο 20,68%
- για 30 χρόνια ασφάλισης στο 26,37%
- για 35 χρόνια ασφάλισης στο 33,81%
- για 40 χρόνια ασφάλισης στο 42,80%
- για 42 χρόνια ασφάλισης στο 46,80%
Στο ζήτημα αυτό το ΣτΕ επισημαίνει ότι «η χορηγηθείσα σύνταξη, προκειμένου για τους ήδη συνταξιούχους, οδηγεί στη χορήγηση ανταποδοτικής συνταξιοδοτικής παροχής, η οποία τελεί σε προφανή δυσαναλογία προς τις ανωτέρω αποδοχές, εν όψει του ότι το υψηλότερο ποσοστό αναπληρώσεως των εν λόγω αποδοχών είναι κατώτερο του 50%, και προς τις καταβληθείσες με βάση τις αποδοχές αυτές εισφορές».
Εισφορές
Με την απόφαση 1882/2019, το ΣτΕ έκρινε αντισυνταγματικό τον τρόπο υπολογισμού των εισφορών για τους αυτοαπασχολούμενους που είναι ασφαλισμένοι σε πρώην ΟΑΕΕ, ΕΤΑΑ, καθώς αντίκειται στην αρχή της ισότητας. Εκτός συντάγματος θεωρεί το δικαστήριο το όριο του 20% για κύρια σύνταξη που προέβλεπε ο νόμος Κατρούγκαλου, ενώ αντίστοιχα το ανάλογο ποσοστό για μισθωτούς είναι 6% διότι το υπόλοιπο είναι από τον εργοδότη. Σημειώνεται πως το ποσοστό του 20% με νεότερη νομοθετική ρύθμιση έχει μειωθεί. Το αντίστοιχο ποσοστό για κύρια σύνταξη των μισθωτών είναι 6,67% σε βάρος των ασφαλισμένων και κατά 13,33% σε βάρος των εργοδοτών (σύνολο και των δύο μερών 20%).
Το πλαφόν των 1.300 ευρώ
Το ΣτΕ έκρινε ως αντισυνταγματικό το πλαφόν των 1.300 ευρώ που είχε τεθεί στις κύριες και επικουρικές συντάξεις. Έκρινε δηλαδή πως είναι αντισυνταγματική η περικοπή των επικουρικών αν το άθροισμα και των δύο συντάξεων είναι άνω των 1.300 ευρώ (μικτά) γιατί αντίκειται στην αρχή ισότητας, αναλογικότητας και ανταποδοτικότητας.
Επανυπολογισμός επικουρικών
Το ΣτΕ, ενώ έκρινε ότι είναι συνταγματικές οι διατάξεις του νόμου Κατρούγκαλου για τις κύριες συντάξεις, επειδή είχε προηγηθεί σύνταξη αναλογιστικής μελέτης, καθώς και η έκθεση από το Διεθνές Γραφείο Εργασίας που πιστοποιούσε την επάρκειά της, ωστόσο για τις επικουρικές συντάξεις δεν υπήρχε καμία αναλογιστική μελέτη και έτσι οι σχετικές διατάξεις κρίθηκαν αντισυνταγματικές. Πρακτικά αυτό σημαίνει πως το υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης θα πρέπει να νομοθετήσει εκ νέου στη βάση μιας αναλογιστικής μελέτης.
Και στην περίπτωση αυτή η Ολομέλεια του ΣτΕ, συνεκτιμώντας «τον μεγάλο αριθμό των ήδη καταβαλλόμενων επικουρικών συντάξεων που θα τεθούν εν αμφιβόλω με την αναδρομική ακύρωση της προσβαλλομένης αποφάσεως και των εκκρεμοτήτων που θα ανακύψουν, έκρινε, κατά πλειοψηφία, ότι συντρέχουν λόγοι δημοσίου συμφέροντος που επιβάλλουν, κατ’ εφαρμογή του άρθρου 50 παρ. 3β του π.δ. 18/1989, τα αποτελέσματα της ακυρώσεως να επέλθουν από τη δημοσίευση της 1889/2019 αποφάσεως».
Τα αναδρομικά
Περίπου 2,5 εκατ. συνταξιούχοι που διεκδικούν αναδρομικά ποσά με βάση την απόφαση του ΣτΕ του 2015, σύμφωνα με τους νομικούς, δεν χάνουν τις αξιώσεις τους, όχι μόνο για το επίμαχο 10μηνο (έως την ψήφιση του νόμου Κατρούγκαλου τον Μάιο του 2016), αλλά και έως την εφαρμογή του επανυπολογισμού, δηλαδή έως τις 31/12/2018.
Το κόστος των αναδρομικών αυτών διεκδικήσεων είναι γνωστό, καθώς αγγίζει τα 20 δισ. Μόνο για το 10μηνο έως την εφαρμογή του νέου νόμου, η υποχρέωση του δημοσίου εκτιμάται σε 4 δισ. ευρώ. Στο υπουργείο Εργασίας πάντως, εκτιμούν ότι με τη νέα απόφαση, οι προσδοκίες των συνταξιούχων “ψαλιδίζονται”, καθώς η διαδικασία του επανυπολογισμού των κύριων συντάξεων κρίθηκε συνταγματική. Η αναφορά δε, ότι με το νέο ασφαλιστικό επωμίζονται και οι παλαιοί συνταξιούχοι το βάρος της μεταρρύθμισης, στο πλαίσιο της κοινωνικής αλληλεγγύης, οδηγεί κάποιους συνταγματολόγους στην άποψη ότι κλείνει κάθε πόρτα για διεκδίκηση αναδρομικών ποσών, ακόμη και για το διάστημα πριν από την ψήφιση του νόμου Κατρούγκαλου.
