Τι ισχύει για όρια ηλικίας, βαρέα, μειωμένη και πλήρη σύνταξη
Σε ένα διαρκώς μεταβαλλόμενο ασφαλιστικό τοπίο, πολλοί εργαζόμενοι αναρωτιούνται πότε και με ποιες προϋποθέσεις μπορούν να ανοίξουν τον δρόμο προς τη σύνταξη. Για το σκοπό αυτό, το Γραφείο Ασφαλιστικών Θεμάτων του Κέντρου Πληροφόρησης Εργαζομένων και Ανέργων της ΓΣΕΕ (ΚΕΠΕΑ/ΓΣΕΕ) έχει καταρτίσει έναν αναλυτικό οδηγό που προσφέρει σαφείς απαντήσεις και κατευθύνσεις.
Οι βασικές προϋποθέσεις συνταξιοδότησης
Για τη λήψη σύνταξης λόγω γήρατος, απαιτούνται δύο βασικά κριτήρια:
-
Η συμπλήρωση του απαιτούμενου ορίου ηλικίας.
-
Η συγκέντρωση του απαιτούμενου αριθμού ημερών ασφάλισης.
Για πλήρη σύνταξη, οι εναλλακτικές δυνατότητες είναι:
-
Στα 67 έτη με τουλάχιστον 4.500 ημέρες ασφάλισης (15 έτη), ή
-
Στα 62 έτη με 12.000 ημέρες ασφάλισης (40 έτη), ή
-
Στα 62 έτη με 4.500 ημέρες, εκ των οποίων 3.600 στα βαρέα (και ειδικές προϋποθέσεις).
Για ειδικές κατηγορίες (όπως γονείς με ανήλικο και 5.500 ημέρες ασφάλισης ή ασφαλισμένους με 10.000–10.500 ημέρες), ισχύουν διαφοροποιημένα ηλικιακά όρια, γι’ αυτό συνιστάται εξατομικευμένη ενημέρωση από τον ασφαλιστικό φορέα ή το ΚΕΠΕΑ.
Για μειωμένη σύνταξη απαιτούνται:
-
62 έτη και 4.500 ημέρες ασφάλισης, με τουλάχιστον 100 ημέρες κατ’ έτος κατά την τελευταία 5ετία.
-
Για ασφαλισμένους μετά την 1/1/1993, χρειάζονται 750 ημέρες ασφάλισης εντός της 5ετίας πριν την αίτηση.
Το ύψος της σύνταξης
-
Η εθνική σύνταξη φτάνει τα 384 ευρώ για 20 χρόνια ασφάλισης και πλήρη συνταξιοδότηση, ενώ περιορίζεται στα 345,60 ευρώ για 15ετία.
-
Η ανταποδοτική σύνταξη βασίζεται στον συνολικό χρόνο ασφάλισης και τον μέσο μισθό από το 2002 και μετά, με πρόσθετες προσαυξήσεις για βαρέα, αυξημένες εισφορές, παράλληλη ασφάλιση ή ΔΕΚΟ/τράπεζες.
Πλασματικοί χρόνοι και εξαγορά
Για να συμπληρωθούν οι απαιτούμενες ημέρες, μπορεί να γίνει εξαγορά πλασματικών χρόνων. Προσοχή: για να υπολογιστούν, απαιτούνται τουλάχιστον 3.600 ημέρες πραγματικής ή προαιρετικής ασφάλισης. Αν οι ημέρες είναι λιγότερες, χρειάζεται αυτασφάλιση – με ελάχιστο όριο τις 3.000 ημέρες.
Σύνταξη με βαρέα και ανθυγιεινά επαγγέλματα
Για πλήρη σύνταξη στα 62 έτη με βαρέα, απαιτούνται 4.500 ημέρες ασφάλισης, εκ των οποίων 3.600 στα βαρέα και τουλάχιστον 1.000 από αυτές τα τελευταία 17 έτη. Για οικοδομικές εργασίες, το ηλικιακό όριο είναι τα 60 έτη. Οι εργαζόμενοι στα βαρέα μπορούν, αν επιθυμούν, να επιλέξουν τις κοινές διατάξεις συνταξιοδότησης και να λάβουν προσαύξηση 0,27% ανά έτος βαρέας απασχόλησης, λόγω αυξημένων εισφορών.
Εργασία μετά τη σύνταξη
Όσοι συνταξιούχοι συνεχίσουν να εργάζονται ή να αυτοαπασχολούνται, υποχρεούνται να το δηλώσουν στον ΕΦΚΑ και στο ΕΤΕΑΕΠ. Σε διαφορετική περίπτωση, υφίστανται αναδρομικό καταλογισμό ποσών και επιτόκιο 4,56% ετησίως. Κατά την περίοδο απασχόλησης, η σύνταξη μειώνεται κατά 60%. Η σύνταξη ξεκινά να καταβάλλεται από τον επόμενο μήνα της αίτησης. Σημαντικό είναι ότι η αίτηση για επικουρική σύνταξη πρέπει να γίνει ταυτόχρονα με την κύρια, καθώς διαφορετικά χάνονται αναδρομικά ποσά.
Συμβουλή: Η πρώτη ενέργεια που πρέπει να γίνει εγκαίρως είναι η καταμέτρηση του συνολικού χρόνου ασφάλισης. Τα στοιχεία μετά το 2002 είναι διαθέσιμα ηλεκτρονικά, ενώ για τα παλαιότερα χρειάζεται αίτηση στους αρμόδιους ασφαλιστικούς φορείς. Η σωστή πληροφόρηση και η έγκαιρη προετοιμασία είναι το κλειδί για μια ασφαλή μετάβαση στη συνταξιοδότηση. Το ΚΕΠΕΑ/ΓΣΕΕ βρίσκεται στη διάθεση των πολιτών για εξατομικευμένες συμβουλές.
