Μέση Ανατολή και ελληνική οικονομία: Κίνδυνος νέας πετρελαϊκής κρίσης στην ΕΕ
Σε περιβάλλον αυξανόμενης διεθνούς αβεβαιότητας, η ελληνική οικονομία εισέρχεται σε φάση επιτήρησης και στρατηγικής εγρήγορσης. Η πρόσφατη αμερικανική αεροπορική επιδρομή κατά ιρανικών στόχων και η επικείμενη αντίδραση της Τεχεράνης διαμορφώνουν ένα εκρηκτικό γεωπολιτικό πλαίσιο, με τις επιπτώσεις να διαχέονται σε κρίσιμους τομείς της ελληνικής οικονομίας. Το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης έχει θέσει σε αυξημένη ετοιμότητα όλους τους μηχανισμούς παρακολούθησης αγορών και δεικτών, ενώ τα πρώτα σημάδια πίεσης είναι ήδη ορατά. Στον πυρήνα των ανησυχιών βρίσκονται η ενέργεια, ο τουρισμός, οι επενδύσεις και η ναυτιλία. Οι διαταραχές στη Μέση Ανατολή δημιουργούν αλυσιδωτές επιπτώσεις, με επίκεντρο τα Στενά του Ορμούζ, στρατηγικό σημείο διέλευσης του 20% της παγκόσμιας πετρελαϊκής παραγωγής. Ήδη, οι ναυλομεσίτες καταγράφουν αύξηση στα κόστη ασφάλισης και μεταφοράς, ενισχύοντας τον πληθωριστικό κίνδυνο. Παράλληλα, η τιμή του πετρελαίου μπρεντ, αν και ακόμα εντός των ορίων πρόβλεψης του κρατικού προϋπολογισμού, παρουσιάζει τάσεις ανοδικής απόκλισης.
Η τουριστική δραστηριότητα, σε μια περίοδο αιχμής, πλήττεται άμεσα από το κλείσιμο ισραηλινών αεροδρομίων, με τη συγκεκριμένη αγορά να αντιστοιχεί σε σημαντικά έσοδα και υψηλή κατά κεφαλήν δαπάνη. Οποιαδήποτε παρατεταμένη κρίση δύναται να επιφέρει απώλειες άνω των 200 εκατ. ευρώ για τον τουριστικό κλάδο. Την ίδια ώρα, ο αυξημένος φόβος για αποκλεισμό της ναυσιπλοΐας ή ναρκοθέτηση της διαδρομής από τον Περσικό προς τη Μεσόγειο, απειλεί με καθυστερήσεις και επιβάρυνση της διαμετακομιστικής δραστηριότητας μέσω Πειραιά.
Ακόμη πιο κρίσιμη είναι η εξάρτηση της ελληνικής ηλεκτροπαραγωγής από το φυσικό αέριο. Οποιαδήποτε άνοδος στην τιμή του καυσίμου αυτού ενδέχεται να μετακυλιστεί στον καταναλωτή μέσω των λογαριασμών ρεύματος, ιδίως μέσα στο καλοκαίρι, περίοδο υψηλής ζήτησης. Τα πρώτα στοιχεία δείχνουν σταθερότητα στη χονδρική τιμή, ωστόσο οι επόμενες ημέρες θεωρούνται καθοριστικές. Στο πεδίο των επενδύσεων, η γενικευμένη αβεβαιότητα λειτουργεί ανασταλτικά. Η ελληνική κυβέρνηση ανησυχεί για ενδεχόμενη περαιτέρω επιβράδυνση των επενδυτικών ροών, ιδίως μετά την υποχώρηση που καταγράφηκε στο ΑΕΠ του πρώτου τριμήνου λόγω χαμηλής επενδυτικής δραστηριότητας. Το ενδεχόμενο παράτασης της κρίσης θα ενισχύσει το κλίμα αναμονής, θέτοντας υπό αναθεώρηση τις εκτιμήσεις για ανάπτυξη 2,3% το 2025, όπως είχαν ανακοινωθεί από την Κομισιόν.
Τέλος, η διαχείριση της κρίσης αποτελεί ένα κρίσιμο τεστ για τη συνοχή των ευρωπαϊκών θεσμών. Κοινές δράσεις όπως η ενεργοποίηση στρατηγικών αποθεμάτων πετρελαίου ή προσωρινές φοροελαφρύνσεις βρίσκονται ήδη στο τραπέζι. Η Ελλάδα, με υψηλό βαθμό ενεργειακής εξάρτησης (80%), έχει κάθε λόγο να υποστηρίξει συντονισμένες ευρωπαϊκές παρεμβάσεις. Οι εξελίξεις είναι ραγδαίες και το ενδεχόμενο εξάπλωσης της σύρραξης δεν μπορεί να αποκλειστεί. Η Αθήνα, σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές, δεν πρόκειται να εμπλακεί στρατιωτικά, ωστόσο οι οικονομικές επιπτώσεις είναι ήδη παρούσες και διαρκώς διευρύνονται. Σε αυτό το περιβάλλον, η διατήρηση της ψυχραιμίας και η ευέλικτη προσαρμογή πολιτικών κρίνονται απαραίτητες, σε μια νέα περίοδο που δοκιμάζει την αντοχή της ελληνικής οικονομίας στο γεωπολιτικό ρίσκο.
