Νομοσχέδιο για μετανάστες: Αυστηροποιείται το πλαίσιο
Την πιο αυστηρή εκδοχή του μεταναστευτικού πλαισίου των τελευταίων ετών παρουσίασε η ελληνική κυβέρνηση, εν μέσω μιας έκδηλα επιδεινούμενης κρίσης στα εξωτερικά θαλάσσια σύνορα της χώρας. Το νέο νομοσχέδιο του υπουργείου Μετανάστευσης και Ασύλου, το οποίο παρουσιάστηκε ενώπιον του Υπουργικού Συμβουλίου από τον υπουργό Μάκη Βορίδη, προβλέπει ριζικές αλλαγές σε ζητήματα εισόδου, παραμονής και επιστροφής πολιτών τρίτων χωρών, ενώ ταυτόχρονα ενισχύει τους μηχανισμούς αποτροπής και ελέγχου. Κεντρικός άξονας της πρότασης αποτελεί η ποινικοποίηση της παράνομης παραμονής μετά την απόρριψη αιτήματος ασύλου, με την προβλεπόμενη ποινή να ανέρχεται πλέον σε τρία έτη φυλάκισης χωρίς δυνατότητα αναστολής ή μετατροπής της ποινής. Το ίδιο αυστηρό πνεύμα διαπνέει και τις ρυθμίσεις για την παράνομη είσοδο, με τις ελάχιστες ποινές να ξεκινούν πλέον από τα δύο έτη κάθειρξης, ενώ προβλέπεται χρηματικό πρόστιμο έως 10.000 ευρώ. Ιδιαίτερη σημασία δίνεται στη δυνατότητα επιβολής ηλεκτρονικής επιτήρησης για όσους διατάσσεται η οικειοθελής αναχώρησή τους, με χρονικό περιθώριο μόλις 14 ημερών.
Η πρωθυπουργική τοποθέτηση επιβεβαίωσε τη στροφή της κυβέρνησης προς ένα αυστηρότερο θεσμικό πλαίσιο, με τον Κυριάκο Μητσοτάκη να κάνει λόγο για «εθνική και ευρωπαϊκή προτεραιότητα» που αντανακλά τη νέα προσέγγιση της Ε.Ε. στην πολιτική επιστροφών. Μεταξύ των προωθούμενων διατάξεων συγκαταλέγεται και η κατάργηση του ευνοϊκού καθεστώτος νομιμοποίησης για αλλοδαπούς που είχαν παραμείνει παρατύπως επί επταετία, μέτρο το οποίο είχε εισαχθεί με προηγούμενη νομοθεσία της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ. Στο μέτωπο των αυξανόμενων μεταναστευτικών ροών, η κατάσταση στην Κρήτη και ειδικά στη Γαύδο έχει φτάσει σε οριακό σημείο. Μέσα σε λίγες ημέρες περισσότεροι από 1.000 μετανάστες έχουν εντοπιστεί και περισυλλεγεί από τις αρχές σε παραθαλάσσιες περιοχές και ανοιχτά της νότιας Κρήτης. Τοπικές Αρχές και δήμοι, όπως των Χανίων και του Ηρακλείου, αδυνατούν να διαχειριστούν τις συνεπαγόμενες ανάγκες στέγασης και σίτισης, ενώ παραμένει άγνωστο πώς και πότε θα ενισχυθούν οι τοπικές δομές. Χαρακτηριστικό είναι ότι στο Εκθεσιακό Κέντρο Αγυιάς φιλοξενούνταν προσωρινά περίπου 300 άτομα, με αποκλειστική επιβάρυνση του Δήμου Χανίων.
Παράλληλα, συνεχίζεται η δράση οργανωμένων κυκλωμάτων διακινητών. Πρόσφατο περιστατικό καταγράφηκε στα ανοιχτά της Πάτμου, όπου εντοπίστηκε ακυβέρνητη θαλαμηγός με τουρκική σημαία. Από την προανάκριση προέκυψε ότι μία ημέρα νωρίτερα είχε αποβιβάσει μετανάστες στη Μύκονο. Οι δύο συλληφθέντες Τούρκοι υπήκοοι φέρονται να συνδέονται με δίκτυο διακίνησης μεταναστών από την Τουρκία. Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, η Γερμανία προωθεί παράλληλες σκληρύνσεις, αναστέλλοντας το δικαίωμα οικογενειακής επανένωσης για άτομα με επικουρική προστασία, ενώ δυσχεραίνει τις διαδικασίες πολιτογράφησης. Το μέτρο αφορά κυρίως Σύρους πρόσφυγες, προκαλώντας έντονες αντιδράσεις από ανθρωπιστικές οργανώσεις και την Εκκλησία. Παράλληλα, αναβιώνει το σενάριο επιστροφών προσφύγων στην Ελλάδα, στο πλαίσιο εθελοντικών προγραμμάτων επανεγκατάστασης, αν και το ενδιαφέρον παραμένει εξαιρετικά χαμηλό. Στο φόντο όλων αυτών, καθίσταται σαφές πως αν δεν υιοθετηθεί άμεσα ένα συνεκτικό και λειτουργικό σχέδιο διαχείρισης των μεταναστευτικών ροών –τόσο σε εθνικό όσο και σε ευρωπαϊκό επίπεδο– ο κίνδυνος μιας γενικευμένης αποσταθεροποίησης είναι σχεδόν αναπόφευκτος.
