Δέκα έχουν καρκίνο
Έντονο προβληματισμό και έκκληση για αυστηρότερη νομοθεσία προκαλεί η υπόθεση ενός δότη σπέρματος στην Ευρώπη, ο οποίος απέκτησε τουλάχιστον 67 παιδιά μέσω γονιμοποιήσεων που πραγματοποιήθηκαν μεταξύ 2008 και 2015, με δέκα εξ αυτών να έχουν διαγνωστεί με μορφές καρκίνου. Η υπόθεση ήρθε στο φως από την βιολόγο Edwige Kasper του Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου της Ρουέν, κατά τη διάρκεια του συνεδρίου της Ευρωπαϊκής Εταιρείας Ανθρώπινης Γενετικής στο Μιλάνο. Ο δότης, αν και ο ίδιος υγιής, φέρει μια σπάνια μετάλλαξη στο γονίδιο TP53, η οποία συνδέεται με το σύνδρομο Li-Fraumeni, μια γενετική διαταραχή που αυξάνει δραματικά τον κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου. Μέχρι στιγμής, παιδιά του έχουν γεννηθεί σε οκτώ χώρες — ανάμεσά τους και η Ελλάδα — ενώ 13 επιπλέον φέρουν τη μετάλλαξη χωρίς να έχουν νοσήσει ακόμη. Τα παιδιά αυτά χρειάζονται εφ’ όρου ζωής ιατρική παρακολούθηση, με τακτικές μαγνητικές τομογραφίες και εξειδικευμένους ελέγχους.
Το γεγονός ότι ο δότης είχε δώσει σπέρμα μόνο σε μία ιδιωτική τράπεζα, την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Σπέρματος στη Δανία, επαναφέρει τη συζήτηση για την ανάγκη αυστηρών και εναρμονισμένων κανονισμών σε πανευρωπαϊκό επίπεδο. Παρά την εφαρμογή εσωτερικού ορίου 75 οικογενειών ανά δότη από την Τράπεζα, η απουσία κοινών νομικών περιορισμών σε όλες τις χώρες αφήνει κενά ασφαλείας. Η Kasper τόνισε ότι η έλλειψη ελέγχου στον αριθμό των παιδιών που μπορούν να προκύψουν από έναν μόνο δότη δημιουργεί σημαντικούς κινδύνους για τη δημόσια υγεία. Σε αρκετές χώρες, όπως η Γαλλία, η Δανία και η Γερμανία, τα εθνικά όρια κυμαίνονται μεταξύ 10 και 15 παιδιών ανά δότη. Ωστόσο, δεν υπάρχει ενιαία ευρωπαϊκή νομοθεσία, κάτι που επιτρέπει τέτοια περιστατικά να ξεφεύγουν από το ραντάρ της πρόληψης. «Χρειαζόμαστε επειγόντως ευρωπαϊκή ρύθμιση για τον μέγιστο αριθμό απογόνων ανά δότη», δήλωσε η Kasper, προειδοποιώντας ότι η υπόθεση αυτή μπορεί να επαναληφθεί αν δεν ληφθούν άμεσα μέτρα. Η ανάγκη για ενίσχυση των γενετικών ελέγχων και η θέσπιση παγκόσμιων ορίων στον αριθμό των γεννήσεων ανά δότη τίθενται πλέον στο επίκεντρο της επιστημονικής και πολιτικής ατζέντας.
