Στρατηγική ασάφεια και διπλωματικός ελιγμός: Η νέα στάση του Ισραήλ στη Γάζα
Τη Δευτέρα, το Ισραήλ επέτρεψε τη διέλευση ορισμένων φορτηγών με ανθρωπιστική βοήθεια προς τη Λωρίδα της Γάζας, τερματίζοντας προσωρινά τον δίμηνο αποκλεισμό. Η απόφαση αυτή, σε συνδυασμό με την ασάφεια της στρατιωτικής στρατηγικής, αποκαλύπτει την προσπάθεια της κυβέρνησης Νετανιάχου να ισορροπήσει μεταξύ αντικρουόμενων συμφερόντων. Εδώ και μήνες, το Ισραήλ επιχειρεί να πιέσει τη Χαμάς, αφενός απειλώντας με νέα χερσαία επέμβαση και αφετέρου διακόπτοντας πλήρως τη ροή ανθρωπιστικής βοήθειας. Τη Δευτέρα όμως, υπήρξε μια εντυπωσιακή αναδίπλωση: επιτράπηκε η είσοδος ορισμένων φορτηγών με τρόφιμα, ενώ παράλληλα η εκστρατεία μέσω αεροπορικών πληγμάτων συνεχίζεται. Ωστόσο, η πολυαναμενόμενη ευρείας κλίμακας χερσαία εισβολή, με τη συμμετοχή χιλιάδων στρατιωτών, δεν έχει ακόμη ξεκινήσει.
Η στρατηγική ασάφεια αντικατοπτρίζει τις βαθιές διαφωνίες εντός της ισραηλινής ηγεσίας σχετικά με τις εθνικές προτεραιότητες. Ο πρωθυπουργός Νετανιάχου βρίσκεται παγιδευμένος ανάμεσα σε ακροδεξιούς κυβερνητικούς εταίρους που εναντιώνονται σε κάθε παροχή βοήθειας στη Γάζα και σε διεθνείς συμμάχους — περιλαμβανομένης της κυβέρνησης Τραμπ — που εκφράζουν φόβους για επικείμενο λιμό. Παράλληλα, δέχεται πιέσεις από τους στρατηγούς, οι οποίοι εκφράζουν επιφυλάξεις για μια μόνιμη επανακατάληψη της Γάζας, θεωρώντας την δύσκολα διαχειρίσιμη και επικίνδυνη για τους ομήρους που παραμένουν αιχμάλωτοι.
«Ο Νετανιάχου, όπως πάντα, προτιμά να αγοράζει χρόνο αντί να λαμβάνει αποφάσεις», δήλωσε ο πρώην πρεσβευτής των ΗΠΑ στο Ισραήλ, Ντάνιελ Σαπίρο. Η καθυστέρηση της χερσαίας επιχείρησης οφείλεται επίσης στην αναμονή έκβασης των νέων διαπραγματεύσεων για κατάπαυση του πυρός, υπό την πίεση της κυβέρνησης Τραμπ. Το Ισραήλ ζητά την απελευθέρωση ομήρων σε αντάλλαγμα μιας προσωρινής ανακωχής, ενώ η Χαμάς αξιώνει μόνιμη συμφωνία. Το Ισραήλ, ωστόσο, ελπίζει ότι ο φόβος απώλειας περισσότερων εδαφών θα ωθήσει τη Χαμάς σε συμβιβασμό.
«Όλες οι κινήσεις πρέπει να ερμηνευθούν υπό το πρίσμα των διαπραγματεύσεων για εκεχειρία και απελευθέρωση ομήρων», σημείωσε η Σίρα Εφρόν, διευθύντρια ερευνών στο Israel Policy Forum. «Η χερσαία επιχείρηση έχει ξεκινήσει, αλλά είναι ακόμη αναστρέψιμη. Αυτή τη στιγμή λειτουργεί περισσότερο ως διαπραγματευτικό χαρτί παρά ως στρατιωτική δέσμευση», πρόσθεσε. Την ίδια ώρα, η απόφαση για επανεκκίνηση της ανθρωπιστικής βοήθειας επιτρέπει στο Ισραήλ να συνεχίσει τον βομβαρδισμό, ενώ κερδίζει διπλωματικό χρόνο.
«Αν δεν αποκατασταθεί η παροχή βοήθειας, δεν θα μπορέσουμε να πετύχουμε τη νίκη»
Η κυβέρνηση Τραμπ — βασικός εξωτερικός υποστηρικτής του Ισραήλ — εντάχθηκε πρόσφατα σε διεθνείς εκκλήσεις για αποτροπή λιμού στη Γάζα. Ο Νετανιάχου παραδέχθηκε ότι η επανεκκίνηση της βοήθειας αποτελεί απάντηση σε αυτές τις πιέσεις και προσπάθεια διατήρησης της διεθνούς στήριξης. «Δεν πρέπει να φτάσουμε σε σημείο πείνας — ούτε από ανθρωπιστικής, ούτε από διπλωματικής άποψης», δήλωσε ο Νετανιάχου. «Αν δεν αποκατασταθεί η παροχή βοήθειας, δεν θα έχουμε διεθνή στήριξη και δεν θα μπορέσουμε να πετύχουμε τη νίκη». Η στροφή αυτή, μέχρι πριν λίγες ημέρες, θα φάνταζε αδιανόητη. Από τον Μάρτιο, το Ισραήλ είχε διακόψει την είσοδο τροφίμων και καυσίμων στη Γάζα, απορρίπτοντας προειδοποιήσεις περί επικείμενης λιμοκτονίας. Αρχικά, το Τελ Αβίβ είχε δηλώσει πως αν η βοήθεια επανέλθει, θα διανέμεται από ιδιωτικό οργανισμό, παρακάμπτοντας τόσο τον ΟΗΕ όσο και τη Χαμάς. Ωστόσο, τη Δευτέρα, το Ισραήλ απηύθυνε εκ νέου αίτημα στον ΟΗΕ να αναλάβει τον συντονισμό.
Η επιλογή αυτή αντικατοπτρίζει, σύμφωνα με την Εφρόν, την προσπάθεια του Νετανιάχου να εξισορροπήσει αντικρουόμενα αιτήματα. «Ο Νετανιάχου προσπαθεί να τα κάνει όλα: ανακοινώνει χερσαία επιχείρηση για να ικανοποιήσει τη βάση του, ξαναρχίζει τη βοήθεια για να κατευνάσει τις πιέσεις των συμμάχων και να κερδίσει χρόνο για τις διαπραγματεύσεις ομήρων», είπε. Ωστόσο, η τακτική αυτή δεν καθησύχασε τη διεθνή κοινότητα. Σε κοινή τους δήλωση, οι ηγέτες της Γαλλίας, της Βρετανίας και του Καναδά καταδίκασαν τις εντεινόμενες στρατιωτικές επιχειρήσεις στη Γάζα και κάλεσαν το Ισραήλ να συνεργαστεί με τον ΟΗΕ. «Η ανακοίνωση της Κυριακής για περιορισμένη παροχή τροφίμων στη Γάζα είναι απολύτως ανεπαρκής», τόνισαν, προειδοποιώντας ότι αν το Ισραήλ δεν τερματίσει τις επιχειρήσεις και δεν άρει τους περιορισμούς στην ανθρωπιστική βοήθεια, «θα προβούμε σε περαιτέρω συγκεκριμένες ενέργειες».
