Η ελευθερία δεν είναι αυτονόητη
Ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος τελείωσε με υπογραφές. Όμως η αλήθεια είναι ότι δεν τελείωσε ποτέ στ’ αλήθεια – γιατί κανένας πόλεμος δεν τελειώνει εντελώς, όσο υπάρχουν μνήμες, σιωπές και πληγές. Η 8η Μαΐου 1945 είναι η ημέρα που γράφτηκε με χρυσά γράμματα στα βιβλία της Ιστορίας. Είναι η ημέρα που οι εχθροπραξίες σταμάτησαν στην Ευρώπη, η μέρα που οι ναζί υπέγραψαν την άνευ όρων συνθηκολόγηση στη Ρεμς, υπό το βλέμμα του στρατηγού Αϊζενχάουερ. Κι όμως, η Ιστορία ζήτησε μια επανάληψη: μία μέρα μετά, στις 9 Μαΐου ώρα Μόσχας, ο στρατάρχης Ζούκοφ πήρε τη σκυτάλη στο Βερολίνο και έγραψε τη δική του υπογραφή στο τέλος της ναζιστικής θηριωδίας.
Ο πόλεμος συνεχίστηκε στον Ειρηνικό, μέχρι τη Χιροσίμα και το Ναγκασάκι. Και μόνον στις 2 Σεπτεμβρίου 1945, στο κατάστρωμα του «Μιζούρι», η Ιαπωνία υπέγραψε την παράδοση. Κι όμως, χρειάστηκε να περάσουν 45 χρόνια ακόμη για να κλείσει οριστικά το κεφάλαιο. Στις 3 Οκτωβρίου 1990, με τη Συνθήκη 2+4 και την επανένωση της Γερμανίας. Σήμερα, 80 χρόνια μετά την Ημέρα της Νίκης, η Ευρώπη στέκεται ξανά μπροστά στον καθρέφτη της Ιστορίας. Και αναρωτιέται: τι κρατήσαμε από τότε; Πόσο ασφαλής είναι η ειρήνη μας; Πόσο ζωντανή η μνήμη μας; Η 9η Μαΐου δεν είναι μόνο μέρα γιορτής. Είναι και υπενθύμιση. Ότι η ελευθερία δεν είναι δεδομένη. Ότι η δημοκρατία δεν χαρίζεται. Ότι η Ευρώπη, που αναγεννήθηκε από τα ερείπια, οφείλει να θυμάται πώς ξεκίνησε η ενότητά της: με τις στάχτες του πολέμου και την ελπίδα μιας κοινής ειρηνικής πορείας.
Οι εορτασμοί είναι διαφορετικοί σε κάθε χώρα. Στη Ρωσία, είναι η μεγαλύτερη πατριωτική επέτειος. Στη Γαλλία, μια μέρα τιμής για τους νεκρούς και το κίνημα της Αντίστασης. Στη Βρετανία, η επέτειος παίρνει χαρακτήρα εθνικής υπερηφάνειας, με την βασιλική οικογένεια και τους βετεράνους στους δρόμους. Στη Γερμανία, όμως, είναι μέρα εσωτερικής ενδοσκόπησης – και φέτος για πρώτη φορά θεσμοθετημένη επίσημη αργία. Μια υπενθύμιση πως η Ιστορία δεν ξεχνά, ακόμη κι όταν κάποιοι θέλουν να τη θάψουν. Δεν ξεχνάμε. Όχι για να μείνουμε στο παρελθόν – αλλά για να το φέρνουμε μαζί μας ως φάρο, κάθε φορά που οι σκιές πληθαίνουν. Η 8η και η 9η Μαΐου δεν είναι απλώς επέτειοι. Είναι υπενθυμίσεις. Ότι η ειρήνη είναι εύθραυστη. Κι ότι η ελευθερία, όταν κατακτηθεί, δεν πρέπει να ξεχνιέται ποτέ.
15 περίεργα γεγονότα του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου
1. Ο πρώτος Γερμανός στρατιώτης που σκοτώθηκε στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, σκοτώθηκε στην Κίνα το 1937.
Ήταν ακόμη σύμβουλος των Κινέζων – των μελλοντικών εχθρών της χώρας του.
2. Ο πρώτος Αμερικανός που σκοτώθηκε σε μάχη, έπεσε από σοβιετικά πυρά το 1940.
Στη Φινλανδία, όπου είχε πάει εθελοντής για να πολεμήσει στο πλευρό των Φινλανδών.
3. Η Πολωνή μαία που ξεγέννησε 3.000 μωρά στο Άουσβιτς.
Η Στανισλάβα Λεστσίνσκα έφερε ζωή στη χειρότερη κόλαση του θανάτου.
4. Το 1941 κατασκευάστηκαν 3 εκατομμύρια αυτοκίνητα στις ΗΠΑ. Κατά τη διάρκεια του πολέμου: μόλις 139.
Η βιομηχανία μετατράπηκε σε πολεμική μηχανή – κυριολεκτικά.
5. Οι Βρετανοί στρατιώτες έπαιρναν 3 φύλλα χαρτί υγείας την ημέρα. Οι Αμερικανοί 22.
Και ονομάζεται ακόμη σήμερα “πολιτισμική διαφορά”.
6. Τέσσερις στους πέντε Γερμανούς στρατιώτες που στάλθηκαν στο Ανατολικό Μέτωπο δεν γύρισαν ποτέ.
Ήταν ο τάφος της Βέρμαχτ.
7. Μόνο το 20% των Σοβιετικών ανδρών που γεννήθηκαν το 1923 επέζησαν του πολέμου.
Μια γενιά σφαγιάστηκε.
8. Ο Κάλβιν Γκρέιαμ ήταν μόλις 12 ετών όταν κατατάχθηκε στο αμερικανικό ναυτικό.
Πήγε στον πόλεμο λέγοντας ψέματα. Η ηλικία του αποκαλύφθηκε μόνο όταν τραυματίστηκε.
9. Η πολιορκία του Στάλινγκραντ στοίχισε περισσότερες ζωές από όσες ολόκληρος ο πόλεμος για τις ΗΠΑ και το Ηνωμένο Βασίλειο μαζί.
Ένα πεδίο μάχης που έγινε τάφος και θρύλος.
10. Κατά τη διάρκεια του πολέμου, το χάμπουργκερ έγινε… Liberty Steak.
Γιατί ακουγόταν πολύ γερμανικό. Και η προπαγάνδα ήθελε και το μενού της.
11. Ο Γουίλιαμ Χίτλερ, ανιψιός του Αδόλφου, πολέμησε με τις ΗΠΑ κατά του θείου του.
Η Ιστορία έχει χιούμορ. Σκοτεινό, μα χιούμορ.
12. Στα σοβιετικά στρατόπεδα αιχμαλώτων, η θνησιμότητα άγγιζε το 85%.
Εκεί που ο πόλεμος δεν τέλειωνε με τη σύλληψη – άρχιζε άλλος.
13. Ο Ιάπωνας αξιωματικός Χίρου Ονόντα παρέδωσε το όπλο του το 1974.
Πίστευε ότι ο πόλεμος συνεχιζόταν. Χρειάστηκε να του το πει ο παλιός του διοικητής, αυτοπροσώπως.
14. Η πρώτη βόμβα που έπεσε στο Βερολίνο σκότωσε 7 από τους 8 ελέφαντες του ζωολογικού κήπου.
Ο όγδοος, Σιάμ, έμεινε μόνος. Και έγινε σύμβολο επιβίωσης.
15. Εάν υπήρχε τρίτη ατομική βόμβα, ο στόχος θα ήταν το Τόκιο.
Η καταστροφή του ανθρώπινου είδους πέρασε από πολύ κοντά.
Αυτές οι ιστορίες δεν είναι απλές περιέργειες. Είναι καθρέφτες της φρίκης, της ανθρώπινης αντοχής, της τραγικής ειρωνείας και της απόλυτης τρέλας του πολέμου. Και μας θυμίζουν κάτι ουσιώδες: Η ειρήνη δεν είναι δεδομένη. Η ελευθερία δεν είναι αυτονόητη. Το 2025, με την Ευρώπη ξανά αντιμέτωπη με πόλεμο στην καρδιά της Ουκρανίας, με την πολιτική αβεβαιότητα να κυκλώνει τα θεμέλιά της, η 8η Μαΐου αποκτά νέο νόημα. Δεν είναι μόνο ένα ιστορικό ορόσημο. Είναι μια ζωντανή προειδοποίηση. Μια υπενθύμιση ότι ο κόσμος μας, όσο προοδευμένος κι αν νομίζει πως είναι, παραμένει εύθραυστος. Για αυτό θυμόμαστε. Για να μην ξαναζήσουμε. Για να μείνουμε ελεύθεροι.
