Ποιο είναι το μυστικό μιας ευτυχισμένης, πλήρους ζωής; Σε αυτό το πανανθρώπινο ερώτημα επιχειρεί να δώσει απαντήσεις η μεγαλύτερη έως σήμερα διεθνής έρευνα για την ανθρώπινη ευημερία, φωτίζοντας νέες διαστάσεις της ψυχοκοινωνικής μας ύπαρξης και ανατρέποντας αρκετές παραδοχές. Η Global Flourishing Study, η οποία δημοσιεύτηκε πρόσφατα στο επιστημονικό περιοδικό Nature Mental Health, συγκέντρωσε τις εμπειρίες και τις απόψεις 200.000 ανθρώπων από 22 χώρες. Δεν περιορίστηκε απλώς στο πρόσκαιρο αίσθημα χαράς, αλλά εστίασε σε έναν βαθύτερο δείκτη: αυτόν της «ανθισμένης ζωής» (flourishing) – μιας έννοιας που περιλαμβάνει τη σωματική και ψυχική υγεία, την ποιότητα των σχέσεων, την αίσθηση σκοπού, τον χαρακτήρα και την οικονομική σταθερότητα.
Οι πιο ευτυχισμένες πόλεις στον κόσμο για το 2025
Από τον Αριστοτέλη στα εργαστήρια: Πώς η επιστήμη βρήκε (επιτέλους) τι κάνει τους ανθρώπους ευτυχισμένους
Oliver Burkeman: Έχουμε μόνο 4.000 εβδομάδες ζωής, πώς να μη χάνουμε τον χρόνο μας
Σύμφωνα με τα αποτελέσματα, η Ινδονησία καταγράφει την υψηλότερη συνολική βαθμολογία στον «δείκτη ευημερίας», ενώ η Ιαπωνία βρίσκεται στο χαμηλότερο άκρο της κατάταξης. Αν και οι ερευνητές δεν αποσκοπούν στη δημιουργία διεθνούς “βαθμολογικού πίνακα”, οι αποκλίσεις είναι σημαντικές και φαίνεται να αντικατοπτρίζουν βαθιές κοινωνικές και πολιτισμικές διαφορές. Μια εντυπωσιακή –και κάπως αινιγματική– παρατήρηση έρχεται από τη Γερμανία, όπου καταγράφηκε σύνδεση ανάμεσα στην κακή υγεία κατά την παιδική ηλικία και την υψηλότερη ευημερία στην ενήλικη ζωή, χωρίς ακόμη να έχει αποσαφηνιστεί η αιτιολογική σχέση.
Οι νέοι στο χαμηλότερο σημείο της καμπύλης
Το πιο ανησυχητικό εύρημα αφορά τη νέα γενιά ηλικίας 18–29 ετών, η οποία εμφανίζει τα χαμηλότερα επίπεδα ευημερίας παγκοσμίως. Η παλαιά θεωρία της «U-καμπύλης» της ευτυχίας –σύμφωνα με την οποία η ευημερία ξεκινά υψηλά, πέφτει στη μέση ηλικία και ανακάμπτει στα γηρατειά– φαίνεται πλέον ξεπερασμένη. Όπως εξηγεί ο επικεφαλής της μελέτης, Tyler J. VanderWeele του Χάρβαρντ, «πρόκειται για ένα εύρημα που πρέπει να μας αφυπνίσει: Μήπως δεν επενδύουμε αρκετά στην ψυχοκοινωνική ευημερία των νέων;». Οι ερωτηθέντες νέοι δήλωσαν χαμηλά επίπεδα αυτοεκτίμησης, δυσκολίες στις σχέσεις και αίσθημα οικονομικής ανασφάλειας.
Παρ’ όλες τις πολιτισμικές διαφορές, η μελέτη αναδεικνύει κάποιους κοινούς παγκόσμιους παράγοντες ευημερίας: η εργασία, η μόρφωση, η συζυγική ή σταθερή συντροφική ζωή και η συμμετοχή σε θρησκευτικές ή κοινοτικές ομάδες συνδέονται με υψηλότερα επίπεδα προσωπικής πληρότητας. Ενισχυτικό αυτού του ευρήματος είναι και το διαχρονικό συμπέρασμα της Harvard Study of Adult Development, της παλαιότερης μελέτης για την ευτυχία στον κόσμο. Όπως υπογραμμίζουν οι ερευνητές Ρόμπερτ Γουόλντινγκερ και Μαρκ Σουλτς, «αν έπρεπε να συμπυκνώσουμε 84 χρόνια ερευνών σε μία φράση, αυτή θα ήταν: Οι σχέσεις μάς κρατούν υγιείς και ευτυχισμένους».
Η Global Flourishing Study είναι σχεδιασμένη ως πολυετής και επαναλαμβανόμενη μελέτη, ώστε να αποτυπώνει δυναμικά τις μεταβολές στις κοινωνίες με την πάροδο του χρόνου. Οι ερευνητές στοχεύουν στη δημιουργία εργαλείων πολιτικής που θα επιτρέψουν τη στοχευμένη βελτίωση των συνθηκών ζωής παγκοσμίως. Όπως τονίζει η κοινωνιολόγος Leonie Steckermeier, «αυτή η έρευνα δεν είναι απλώς μια στατιστική καταγραφή, αλλά μια νέα γλώσσα κατανόησης της ποιότητας ζωής». Ανοίγει δρόμους όχι μόνο για την ακαδημαϊκή μελέτη, αλλά και για την αναδιαμόρφωση πολιτικών πρόνοιας και ψυχικής υγείας με πραγματικό κοινωνικό αντίκτυπο.
