Η απειλή επιστρέφει: Εκατομμύρια κρούσματα ιλαράς και νέες επιδημίες
Μια ανησυχητική εικόνα για την παγκόσμια υγειονομική ασφάλεια παρουσίασαν χθες ο ΟΗΕ, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) και η Παγκόσμια Συμμαχία για τα Εμβόλια και την Ανοσοποίηση (GAVI), με αφορμή την Παγκόσμια Εβδομάδα Εμβολιασμού. Ιλαρά, μηνιγγίτιδα, κίτρινος πυρετός και άλλες ασθένειες, που θεωρούνταν υπό έλεγχο χάρη στον εμβολιασμό, επανεμφανίζονται σε επικίνδυνους ρυθμούς, προκαλώντας παγκόσμια ανησυχία. Ο Γενικός Διευθυντής του ΠΟΥ, Τέντρος Αντανόμ Γκεμπρεγέσους, τόνισε πως «τα εμβόλια έχουν σώσει περισσότερες από 150 εκατομμύρια ζωές τα τελευταία 50 χρόνια». Ωστόσο, προειδοποίησε ότι η πρόοδος αυτή απειλείται πλέον από περικοπές στη διεθνή χρηματοδότηση, αλλά και την εξάπλωση της παραπληροφόρησης. Η επιστροφή της ιλαράς χαρακτηρίστηκε από τις αρχές «ιδιαίτερα επικίνδυνη». Το 2023 καταγράφηκαν 10,3 εκατομμύρια κρούσματα παγκοσμίως – αύξηση 20% σε σχέση με το 2022. Συνολικά, 138 χώρες δήλωσαν περιστατικά, ενώ 61 εξ αυτών αντιμετώπισαν εκτεταμένες επιδημίες – αριθμός-ρεκόρ από το 2019. Την ίδια στιγμή, περιστατικά μηνιγγίτιδας και κίτρινου πυρετού σημείωσαν σημαντική αύξηση σε αφρικανικές χώρες κατά το 2024, γεγονός που επιβαρύνει περαιτέρω τα ήδη ευάλωτα υγειονομικά συστήματα.
Η επικεφαλής της UNICEF, Κάθριν Ράσελ, έκανε λόγο για σοβαρή κρίση εμβολιαστικής κάλυψης, προειδοποιώντας πως λόγω της έλλειψης χρηματοδότησης είναι αδύνατη η χορήγηση εμβολίων κατά της ιλαράς σε πάνω από 15 εκατομμύρια παιδιά σε ζώνες συγκρούσεων και ασταθών κρατών. Σύμφωνα με τα στοιχεία του ΠΟΥ, σε 50 χώρες οι υπηρεσίες εμβολιασμού και επιδημιολογικής επιτήρησης παραμένουν υποστελεχωμένες και ασθενείς, με εικόνα που παραπέμπει στις δύσκολες συνθήκες της πανδημίας Covid-19. Παράλληλα, ο αριθμός των παιδιών που δεν έχουν εμβολιαστεί καθόλου ή επαρκώς αυξάνεται ανησυχητικά: από 12,9 εκατομμύρια το 2019 σε 14,5 εκατομμύρια το 2023.
Παραπληροφόρηση και δημοσιονομική κρίση
Το κοινό ανακοινωθέν των ΠΟΥ, UNICEF και GAVI κάνει λόγο για «επικίνδυνη σύγκλιση παραγόντων» που υπονομεύει την εμβολιαστική κάλυψη παγκοσμίως. Πέρα από την παραπληροφόρηση και τις θεωρίες συνωμοσίας που διαδίδονται στο διαδίκτυο, καθοριστικό ρόλο παίζει η μείωση των κονδυλίων διεθνούς βοήθειας, ειδικά από χώρες που παραδοσιακά στήριζαν εμβολιαστικά προγράμματα. Με το βλέμμα στραμμένο στη διεθνή σύνοδο δωρητών στις 25 Ιουνίου, η GAVI απευθύνει επείγουσα έκκληση για χρηματοδότηση. Στόχος είναι η συγκέντρωση τουλάχιστον 9 δισ. δολαρίων, ώστε να εμβολιαστούν 500 εκατομμύρια παιδιά μέχρι το 2030 και να σωθούν τουλάχιστον 8 εκατομμύρια ζωές. Η παγκόσμια υγεία βρίσκεται σε σταυροδρόμι, και η επένδυση στα εμβόλια αποτελεί ίσως το πιο οικονομικά αποδοτικό και ηθικά επιβεβλημένο βήμα που μπορεί να κάνει η διεθνής κοινότητα.
