Όλοι έχουμε ακούσει τις κλασικές συμβουλές για να καταπολεμήσουμε τη μοναξιά: «βγες έξω», «συναντήσου με φίλους», «πέρνα χρόνο με αγαπημένα πρόσωπα». Κι όμως, δεν είναι σπάνιο το φαινόμενο να επιστρέφουμε από μια ευχάριστη έξοδο και να νιώθουμε πιο μόνοι από πριν. Αυτό το φαινόμενο έχει όνομα: ονομάζεται «μοναξιά της αντίθεσης» ή αλλιώς «μετακοινωνική μοναξιά». Η θεραπεύτρια Λίντσει Άκερμαν και η επαγγελματίας σύμβουλος Έλεν Ντετζέι επισημαίνουν ότι το να αισθάνεται κάποιος μοναξιά ακόμα και εν μέσω άλλων ανθρώπων δεν είναι ούτε παράλογο ούτε σπάνιο. Όπως τονίζουν, η κοινωνική επαφή δεν εγγυάται απαραίτητα την αίσθηση σύνδεσης. Η κοινωνική επιστήμονας Κάσλεϊ Κίλαμ εξηγεί ότι είναι απολύτως φυσιολογικό να μη νιώθουμε ενθουσιασμένοι μετά από κάθε κοινωνική συνάντηση. Κάποιες φορές οι εσωστρεφείς είναι πιο επιρρεπείς στη μοναξιά της αντίθεσης, καθώς η έντονη κοινωνική αλληλεπίδραση τους εξαντλεί αντί να τους αναζωογονεί.
Επιπλέον, άτομα που παλεύουν με κατάθλιψη ή άγχος είναι πιθανό να βιώσουν αυτή τη μορφή μοναξιάς. Όπως εξηγεί ο κλινικός ψυχολόγος Πολ Λοσόφ, αρνητικές εσωτερικές σκέψεις μπορεί να διαστρεβλώσουν τη στιγμή, κάνοντάς μας να νιώσουμε αποκομμένοι από το περιβάλλον μας. Για παράδειγμα, αν συγκρίνουμε διαρκώς τον εαυτό μας με άλλους ή αισθανθούμε ότι δεν ανταποκρινόμαστε στις κοινωνικές προσδοκίες, είναι πολύ πιθανό να επιστρέψουμε στο σπίτι με ένα αίσθημα απογοήτευσης και μοναξιάς. Η καθηγήτρια ψυχολογίας και νευροεπιστήμης, Τζούλιαν Χολτ-Λάνσταντ, επισημαίνει ότι σημαντικό ρόλο παίζουν και οι ανεκπλήρωτες προσδοκίες. Όταν μια πολυαναμενόμενη κοινωνική συνάντηση δεν φέρνει την πληρότητα που περιμέναμε, το κενό γίνεται πιο έντονο.
Πώς να διαχειριστούμε τη μετακοινωνική μοναξιά
Το πρώτο βήμα είναι να αντιμετωπίσουμε με αυτοσυμπόνια τα συναισθήματά μας. Το ότι μια κοινωνική εμπειρία δεν ήταν όπως την φανταζόμασταν δεν σημαίνει ότι φταίμε ή ότι αποτύχαμε. Η κοινωνική επιστήμονας Κίλαμ προτείνει να ανακαλούμε στη μνήμη κοινωνικές στιγμές που μας άφησαν ικανοποιημένους, υπενθυμίζοντας στον εαυτό μας ότι δεν είναι όλες οι συναντήσεις απογοητευτικές. Παράλληλα, η Χολτ-Λάνσταντ συμβουλεύει να αποφεύγουμε τη δραματοποίηση κάθε αρνητικής εμπειρίας. Μια αποτυχημένη συνάντηση δεν σημαίνει ότι όλες οι κοινωνικές επαφές θα έχουν την ίδια κατάληξη. Αντίθετα, μπορούμε να αναρωτηθούμε: τι θετικό μπορούμε να κρατήσουμε από αυτήν την εμπειρία; Η εξάσκηση της ευγνωμοσύνης μπορεί να λειτουργήσει ευεργετικά, ενώ σε περιπτώσεις επίμονης μοναξιάς, η αναζήτηση βοήθειας από έναν ειδικό μπορεί να αποδειχθεί σωτήρια.
Το μήνυμα πίσω από τη μοναξιά της αντίθεσης
Η «μοναξιά της αντίθεσης» μας υπενθυμίζει ότι η ποιότητα της κοινωνικής σύνδεσης είναι πολύ πιο σημαντική από την ποσότητα. Όταν κατανοούμε τι είναι αυτό που πραγματικά αποζητούμε από τους άλλους, μπορούμε να καλλιεργήσουμε πιο ουσιαστικές σχέσεις — και τελικά, να βρούμε εκείνη τη σύνδεση που μας γεμίζει αληθινά.
