Από την Ευτυχία Παπούλια
Κοινωνιολόγος
Γιατί και το τραγούδι το φορτώσαμε με τόσες μουσικές που σιγά-σιγά βουλιάζει.
Και την τέχνη μας τη στολίσαμε τόσο πολύ που φαγώθηκε από τα μαλάματα το πρόσωπό της.
Γιώργος Σεφέρης
Κάποιος είπε πως η διαφορά ανάμεσα στον κλασσικό χορό και το ζεϊμπέκικο είναι πως στον πρώτο ο χορευτής έχει το βλέμμα του στραμμένο ψηλά και η κίνηση του σώματος υποδηλώνει την προσπάθεια του ανθρώπου να πετάξει ψηλότερα, να υπερβεί τον εαυτό του, σε αντίθεση με τον δεύτερο όπου το βλέμμα ειναι καθηλωμένο στην γη και το σώμα λυγισμένο και παραμορφωμένο, υποδηλώνοντας υποταγή σε μια ζωή που δεν ήταν τοσο ευνοϊκή μαζί τους. Και τελικά… παραίτηση.
Τον περασμένο μήνα στην τελετή απονομής Βραβείων MAD WMA 2022 δυο… καλλιτέχνες της λεγόμενης τραπ μουσικής με τα ‘στημένα’ οπως είπαν κάποιοι που ξέρουν, επεισόδια, μας έδειξαν το αποκρουστικό πρόσωπο αυτού του είδους τέχνης. Πριν λίγες μέρες, ένας άλλος καλλιτέχνης του είδους, προσπάθησε να δείξει στους δεκάδες χιλιάδες οπαδούς του, που κατέκλυσαν το στάδιο της Νεας Σμύρνης ένα πιο μετριοπαθές πρόσωπο αυτής της τέχνης.
Τι είναι ομως τέχνη;
Και ποια η αποστολή της στην σύγχρονη κοινωνία; Γιατί, στην αρχαιότητα, ο σκοπός της τέχνης ηταν σαφής: Μέσα απ’ το θέαμα και το θέατρο να διδάξει ιστορία και να μεταδώσει γνώση, μέσα απ’ την γλυπτική να αναδείξει και να προβάλλει την ομορφιά του ανθρώπινου σώματος ως πρότυπο, μέσα απ’ την λιτότητα και το απέριττο της αρχιτεκτονικής να αναδείξει την αρμονία που πρέπει να υπάρχει ανάμεσα στ’ ανθρώπινα έργα και την φύση.
Η αποστολή
Επιγραμματικά, μπορούμε να πούμε πως η τέχνη στις μέρες μας, πέρα απ’ την άσκησή της ως ένα τρόπο βιοπορισμού, διατηρεί ακόμη και την αποστολή της: Να ανεβάσει το αισθητικό επίπεδο, να ξεχωρίσει και να αναδείξει την ομορφιά απέναντι στην ασχήμια, την μελωδία και το τραγούδι που γαληνεύει την ψυχή, αυτό που τραγουδάμε σε στιγμές χαράς σε αντιδιαστολή με τις κραυγές και τις τυμπανοκρουσίες. Κι από αυτήν την άποψη δεν μπορεί να υπηρετήσει τον ίδιο σκοπό, την ίδια αναγκαιότητα η ραπ ή τραπ μουσική σ’ ένα γήπεδο και μια συναυλία ή κάποια έντεχνα ποιοτικά τραγούδια στο Ηρώδειο και το Μέγαρο Μουσικής.
Γιατί το τραγούδι που μας ανεβάζει την διάθεση και το τραγουδάμε και εμείς οι ίδιοι κάνοντας τις δουλειές του σπιτιού μας, είναι ένα εργο τέχνης ενός καλλιτέχνη που ξέρει να γράφει στίχους, ποίηση, ενός άλλου που ξέρει να γράφει μουσική, ενός άλλου που μπορεί να συνθέσει αρμονικά αυτά τα στοιχεία σ’ ένα σύνολο και τέλος κάποιος με την φωνή του να αποδώσει το συναίσθημα που κρύβει η μουσική.
Κραυγές διαμαρτυρίας
Σε αυτό το νέο είδος έκφρασης που έχει τις ρίζες του στην αφρικάνικη μουσική και θέλει να καθιερωθεί ως ένα νέο είδος μουσικής, δεν υπάρχει μουσική, δεν υπάρχει φωνή με αποχρώσεις που να αγγίζει ευαίσθητες χορδές της ανθρώπινης ψυχής, δεν υπάρχει στίχος, ποίηση να δείξουν τον δρόμο για την υπέρβαση, παρά μόνο κραυγές διαμαρτυρίας ασύνδετες μεταξύ τους, παρμένες ανεπεξέργαστες από την καθημερινότητα και με εκφορά του λόγου που πολλές φορές περιφρονεί επιδεικτικά κάθε έννοια αισθητικής.
Η ανάγκη του ανθρώπου να αποφορτιστεί απ’ τις πίκρες, τις αγωνίες, τις αποτυχίες της καθημερινής ζωής, συναισθήματα που βαραίνουν, βρίσκεται σε διαμετρικά αντίθετο σημείο με την επιθυμία για πνευματική και ηθική απογείωση, γιατί ακόμα όπως το σώμα, έτσι και η ψυχή σε κάθε προσπάθεια βελτίωσης και ανέλιξης έχουν να αντιμετωπίσουν τους νόμους…της βαρύτητας. Οι καθημερινές μικρές ή μεγάλες αποτυχίες καθηλώνουν. Ειναι πιο εύκολο να εφευρίσκει κάποιος δικαιολογίες κι επιχειρήματα για την μιζέρια και να καθησυχάσει την συνείδησή του παρά να σηκωθεί απ’ την πολυθρόνα του και να δράσει.
‘Κινήματα’
Δυστυχώς, πολλές επιρροές που ασκούνται στους νέους κυρίως ανθρώπους που αναζητούν τον δρόμο στην ζωή τους, απο καλλιτέχνες που υποτίθεται ότι εκφράζουν τις αγωνίες και τους προβληματισμούς τους, δημιουργούν ‘κινήματα’ μαζικής αντίστασης και αντίδρασης, μέσα στα οποία, οπως και σε όλα τα κινήματα, οι νέοι νιώθουν πιο ασφαλείς, εναποθέτουν τις ελπίδες τους για βελτίωση της ζωής τους σε αυτούς που τους πατρονάρουν κι εκμεταλλεύονται την ανωριμότητα και τον ενθουσιασμό της νεότητας για να προωθήσουν τις δικές τους καλλιτεχνικές επιδιώξεις.
Ας ελπίσουμε πως η ωμή ειλικρίνεια του 26χρονου ράπερ που ξεκαθάρισε πως δεν θέλει να είναι ο ιδεολογικός ‘πατερούλης’ τους, και μην βιαστούν να τον θεωρήσουν ‘ δικό τους’ θα βοηθήσει τους νέους να βεβαιωθούν πως ολοι αυτοί οι ‘αγανακτισμένοι’ πρωτοπόροι – ιδίως στον χώρο της τέχνης και του τραγουδιού – δεν εχουν να προσφέρουν απολύτως τίποτα, ειδικά στην εποχή μας όπου τα είδωλα δεν αντέχουν για πολύ στον χρόνο. ”Τι περιμένεις από μένα, τι ζητάς να κάνω;…Να γίνω συγκινητικός, να μιμηθώ πως χάνω;… Να μιμηθώ το παρελθόν μου;… Μα στο κάτω κάτω είστε όλοι ένα δίσκο πίσω… πάμε παρακάτω…” (Bloody Hawk, Ρίσκο)
