Επαναπροωθήσεις στον Έβρο: Κοινή έρευνα των Guardian, Lighthouse Reports, Le Monde, Der Spiegel και ARD Report München
Δημοσιεύματα που προκαλούν αίσθηση έρχονται στο φως της δημοσιότητας μετά από έρευνα για τις καταγγελίες περί επαναπροωθήσεων στον Έβρο. Σύμφωνα με τον Guardian, οι αιτούντες άσυλο κατηγορούν ότι έχουν εξαναγκαστεί σε βίαιες, παράνομες επιχειρήσεις επαναπροώθησης από την ελληνική αστυνομία, με αντάλλαγμα να μην απελαθούν οι ίδιοι. Οι αιτούντες άσυλο ισχυρίζονται ότι, στρατολογήθηκαν με τη βία ή παρασύρθηκαν εκεί από έναν Σύρο που ζει σε ένα κοντέινερ στην αυλή ενός ελληνικού αστυνομικού τμήματος και στη συνέχεια χρησιμοποιήθηκαν ως βαρκάρηδες για να μεταφέρουν άλλους μετανάστες πίσω στην Τουρκία.
Έξι μετανάστες, Σύριοι και Μαροκινοί, έχουν πει πώς συμμετείχαν σε επιχειρήσεις επαναπροώθησης στον Έβρο κάτω από πίεση, με αντάλλαγμα ένα σημείωμα της αστυνομίας που τους επέτρεπε την παραμονή ενός μήνα στην Ελλάδα. Δύο από τους άνδρες περιέγραψαν τους εαυτούς τους ως “σκλάβους”. Είπαν ότι είδαν την ελληνική αστυνομία να γδύνει, να ληστεύει και να επιτίθεται σε αιτούντες άσυλο πριν τους βάλει πίσω σε υπερπλήρεις φουσκωτές βάρκες, τις οποίες οι άνδρες διατάχθηκαν στη συνέχεια να μεταφέρουν πίσω μέσω του ποταμού στην τουρκική όχθη.
Oπτικά στοιχεία που επιβεβαιώνουν τη μαρτυρία των ανδρών
Μια κοινή έρευνα των Guardian, Lighthouse Reports, Le Monde, Der Spiegel και ARD Report München εξασφάλισε οπτικά στοιχεία που επιβεβαιώνουν τη μαρτυρία των ανδρών, καθώς και έγγραφα που επιβεβαιώνουν την κράτηση και τη μετέπειτα απελευθέρωσή τους από τις ελληνικές αρχές. Οι άνδρες ήταν μεταξύ εκείνων που ανταποκρίθηκαν στην ομάδα του Facebook Consolidated Rescue group, η οποία είχε ζητήσει από τον κόσμο να μιλήσει για την πρακτική αυτή. Οι αναφορές για επαναπροωθήσεις έχουν πολλαπλασιαστεί από τον Μάρτιο του 2020, όταν χιλιάδες άνθρωποι, πολλοί από τους οποίους οδηγήθηκαν εκεί από τις τουρκικές αρχές, έφτασαν στα ελληνικά σύνορα μετά την ανακοίνωση του Τούρκου προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν ότι άνοιξε την “πύλη” προς την Ευρώπη.
Οι κάτοικοι των συνοριακών χωριών μιλούσαν ανοιχτά για τους αιτούντες άσυλο, συνήθως μασκοφόρους, που “εργάζονται” για την αστυνομία, ενώ δύο ανώτεροι Έλληνες αξιωματικοί επιβεβαίωσαν την πρακτική της χρήσης υπηκόων τρίτων χωρών ως “πληρεξουσίων” στις επαναπροωθήσεις. Οι ίδιοι οι άνδρες ισχυρίστηκαν ότι ασκούνταν συστηματικός εξαναγκασμός. Ο Μπασέλ, ένας Σύρος, δήλωσε ότι πέρασε τρεις μήνες σε ένα κελί της αστυνομίας στο Τυχερό, κοντά στα σύνορα Ελλάδας-Τουρκίας, επαναπροωθώντας άλλους μετανάστες πίσω στην Τουρκία.
Σοκαριστικές μαρτυρίες
Ο Bassel είχε περάσει τον Έβρο στην Ελλάδα, ελπίζοντας να ζητήσει άσυλο. Την ομάδα του συνάντησε η ελληνική αστυνομία, η οποία, όπως λέει, τους χτύπησε με γκλομπ και τους οδήγησε στο αστυνομικό τμήμα Τυχερού. Εκεί τους διέταξαν να γδυθούν και τους στοιβάξανε σε υπερπλήρη κελιά. Αφού τον αναγνώρισαν ως αγγλόφωνο, ο Bassel είπε ότι τον έβγαλαν έξω και του πρότειναν μια συμφωνία: θα δούλευε για την αστυνομία ή θα κατηγορούνταν για λαθρεμπόριο ανθρώπων και θα πήγαινε στη φυλακή. Σε αντάλλαγμα για μια άδεια παραμονής στην Ελλάδα για ένα μήνα, θα παρέμενε κλειδωμένος κατά τη διάρκεια της ημέρας και θα απελευθερωνόταν τη νύχτα για να απωθήσει άλλους αιτούντες άσυλο.
Ο Bassel είπε ότι του είπαν ότι η “εργασία” θα ήταν απλήρωτη, αλλά θα μπορούσε να διαλέξει από τα υπάρχοντα των μεταναστών. Δύο άλλοι διηγήθηκαν την ίδια ιστορία για τη στρατολόγηση και για τους ξυλοδαρμούς που ακολουθούσαν αν κάτι πήγαινε στραβά κατά τη διάρκεια μιας επιχείρησης. “Αυτή η δουλειά είναι πολύ επικίνδυνη, επίσης λόγω της εχθρότητας μεταξύ των Ελλήνων και των Τούρκων”, είπε ο Bassel. Αστυνομικές πηγές που μίλησαν στην έρευνα επιβεβαίωσαν ότι για να αποφευχθούν οι συγκρούσεις με τις τουρκικές δυνάμεις ασφαλείας χρησιμοποιούνται “πληρεξούσιοι” όπως ο Bassel.
Τρεις Σύροι που κρατούνται σε άλλο αστυνομικό τμήμα, στο Νέο Χειμώνιο, διηγήθηκαν παρόμοια ιστορία. Όλοι τους είχαν πληρώσει έως και 5.000 ευρώ (4.300 λίρες) σε έναν μεσάζοντα της Κωνσταντινούπολης για να περάσουν στην Ελλάδα μέσω ενός διακινητή, ο οποίος τους είπε ότι θα τους περίμενε ένας Σύρος με την ελληνική αστυνομία. Με τρόμο συνειδητοποίησαν ότι τους περίμεναν να κωπηλατήσουν με βάρκες μεταναστών πίσω στην Τουρκία με αντάλλαγμα τη δική τους διέλευση.
Ο Σύριος “Mike” με το σπαρτιατικό κράνος
Ένας από αυτούς, ο Farhad, είπε ότι δέχονταν τακτικά απειλές από έναν Σύριο που αυτοαποκαλείτο “Mike”, ο οποίος εργαζόταν στο Νέο Χειμώνιο, βοηθώντας την αστυνομία σε παράνομες επαναπροωθήσεις και στρατολογώντας και συντονίζοντας αιτούντες άσυλο. Ο Farhad είπε ότι αρχικά αρνήθηκε να συμμετάσχει, αλλά ο “Mike” του είπε ότι κινδύνευε όχι μόνο να χάσει τα χρήματά του αλλά και να “εξαφανιστεί” αν επέστρεφε στην Κωνσταντινούπολη. Ο “Mike”, ο οποίος ζούσε στους χώρους του αστυνομικού τμήματος, έψαχνε τους συλληφθέντες αιτούντες άσυλο στην όχθη του ποταμού πριν τους στείλει πίσω. Του άρεσαν ιδιαίτερα τα χρυσά κοσμήματα και γινόταν βίαιος αν οι άνθρωποι δεν του παρέδιδαν τιμαλφή.
Καλογυμνασμένος και με ένα τατουάζ που απεικόνιζε ένα σπαρτιατικό κράνος, ο “Mike”, αναγνωρίστηκε από τους άνδρες καθώς και από έναν ιδιοκτήτη καταστήματος της περιοχής, ο οποίος τον είχε δει με την αστυνομία. Η έρευνα έχει δει επίσης φωτογραφίες του στο τμήμα. Ο “Mike” λέγεται ότι συνεργάζεται με τον αδελφό του, έναν καταδικασμένο δολοφόνο που καταζητείται για απαγωγή και λαθρεμπόριο. Ο Bassel αφέθηκε ελεύθερος και έχει πλέον εγκαταλείψει την Ελλάδα, αλλά είναι σοκαρισμένος από το χρόνο που κρατήθηκε σε ένα κελί και βγήκε έξω, μασκοφόρος, για να οδηγήσει ομάδες απελπισμένων, συχνά ημίγυμνων αιτούντων άσυλο πίσω στην Τουρκία.
Ο Guardian επικοινώνησε πολλές φορές με τα αστυνομικά τμήματα Τυχερού και Νέου Χειμωνίου, τον υπουργό Προστασίας του Πολίτη και τον πρόεδρο των συνοριοφυλάκων Έβρου, αλλά δεν είχε καμία απάντηση μέχρι την ώρα της δημοσίευσης του άρθρου.
