Μετά την απόφαση της Άγκυρας, ύστερα από επικοινωνία Μεβλούτ Τσαβούσογλου και Άντονι Μπλίνκεν να ενεργοποιηθεί η Συνθήκη του Μοντρέ και να κλείσουν τα Στενά, ο Τούρκος υπουργός Άμυνας Χουλουσί Ακάρ είπε στον Ρώσο ομόλογο του Σεργκέι Σοϊγκού, κατά την τηλεφωνική συνομιλία που είχαν σήμερα, ότι πρέπει να υπάρξει άμεσα κατάπαυση του πυρός στην Ουκρανία για ανθρωπιστικούς λόγους, ανακοίνωσε το τουρκικό υπουργείο Άμυνας. Η Τουρκία που είναι σύμμαχος του ΝΑΤΟ και συνορεύει με την Ρωσία και την Ουκρανία στην Μαύρη Θάλασσα, έχει καλές σχέσεις και με τις δύο χώρες. Χθες, Δευτέρα, η Τουρκία ζήτησε απ’ όλες τις χώρες να μην διαπλέουν τα Στενά της προς την Μαύρη Θάλασσα σύμφωνα με την Συνθήκη του Μοντρέ του 1936, περιορίζοντας την διέλευση κάποιων ρωσικών πολεμικών.
Η Άγκυρα έχει το δικαίωμα βάσει της συνθήκης να περιορίσει την διέλευση από τα Στενά του Βοσπόρου και των Δαρδανελίων κατά την διάρκεια μιας περιόδου πολέμου. Η συνθήκη της επιτρέπει να περιορίσει τα ρωσικά πολεμικά πλοία που κατευθύνονται προς τη Μαύρη Θάλασσα, ενώ εξαιρεί τα πλοία που επιστρέφουν στις βάσεις τους. Τουλάχιστον τέσσερα ρωσικά πλοία περιμένουν να περάσουν από τη Μεσόγειο τα στενά του Βοσπόρου. Κατά την διάρκεια της τηλεφωνικής τους συνομιλίας ο Ακάρ είπε στον Σοϊγκού ότι η Τουρκία θα συνεχίσει τις προσπάθειές της για την ειρήνη στην περιοχή και τις αποστολές ανθρωπιστικής βοήθειας.
Τι προβλέπει η Συνθήκη του Μοντρέ
Το νομικό καθεστώς των Στενών καθορίζεται από τη Συνθήκη του Μοντρέ ή αλλιώς η Συνθήκη για το καθεστώς των Στενών του 1936, που κατοχυρώνει την πλήρη κυριαρχία της Τουρκίας στο μοναδικό και στρατηγικής σημασίας θαλάσσιο πέρασμα προς τη Μαύρη Θάλασσα, επιβάλλει όμως καθεστώς ελεύθερης ναυσιπλοΐας. Η Συνθήκη για το καθεστώς των Στενών υπογράφηκε στις 20 Ιουλίου 1936 στην ελβετική πόλη Μοντρέ. Με τη συνθήκη παραχωρήθηκε στην Τουρκία ο πλήρης έλεγχος επί των Στενών, της δόθηκε το δικαίωμα να διατηρεί σε αυτά στρατιωτικές δυνάμεις, καταργώντας τους σχετικούς περιορισμούς της προγενέστερης Συνθήκης της Λωζάννης του 1923.
Εξασφαλίζει, παράλληλα, την ελεύθερη ναυσιπλοΐα από τα μη στρατιωτικά πλοία σε καιρό ειρήνης, ενώ επιτρέπει τη διέλευση πολεμικών πλοίων των παρευξείνιων χωρών με ειδοποίηση μιας εβδομάδας και υπό κάποιους όρους όσον αφορά στο εκτόπισμα, το μέγεθος και τον οπλισμό. Περιορίζει, ωστόσο, σημαντικά τη διέλευση των πολεμικών πλοίων που δεν ανήκουν στα Παρευξείνια Κράτη, θέτοντας μικρότερα όρια στο εκτόπισμά τους και τον οπλισμό που φέρουν και επιβάλλει επίσης έγκαιρη προειδοποίηση διέλευσης.
https://twitter.com/Ozkok_A/status/1498669747008851975
Τι συμβαίνει σε περιόδους σύγκρουσης
Σε περιόδους σύγκρουσης όπου η Τουρκία δεν είναι εμπόλεμη, για τα πολεμικά πλοία από χώρες που δεν εμπλέκονται στη σύγκρουση, η ελεύθερη κυκλοφορία παραμένει ο κανόνας.
Τα άλλα -σε αυτή την περίπτωση της Ουκρανίας και της Ρωσίας- δεν θα μπορούν πλέον να περάσουν. Εκτός, και εάν πρόκειται να επιστρέψουν στο ναύσταθμό τους στη Μαύρη Θάλασσα. Ως εκ τούτου, μένει να διευκρινιστεί τι θα γίνει με τη διέλευση ρωσικών πλοίων που συνδέονται με λιμάνια της Μαύρης Θάλασσας.
Σε περίπτωση σύγκρουσης όπου η Τουρκία είναι μεταξύ των εμπολέμων, «η διέλευση των πολεμικών πλοίων θα αφεθεί εξ ολοκλήρου στη διακριτική ευχέρεια της τουρκικής κυβέρνησης», αναφέρει λεπτομερώς το άρθρο 19 της Συνθήκης του Μοντρέ.