Ελληνοτουρκικά τώρα: Αποφασισμένη να μην κάνει βήμα πίσω είναι η Τουρκία. Την ώρα που ακολουθεί πολιτική κατευνασμού στην έδρα της Συμμαχίας, αποδεχόμενη κατά τα λεγόμενα του Γενικού Γραμματέα Στόλτενμπεργκ τη θέσπιση μηχανισμού αποκλιμάκωσης της έντασης, στη θαλάσσια περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου πραγματοποιεί έρευνες στον πυθμένα της ελληνικής υφαλοκρηπίδας, στοχοποιώντας το Καστελόριζο και στέλνοντας το Oruc Reis και τα πολεμικά της σκάφη μία ανάσα από το νησί. Οπως ανέφεραν ανώτατα κυβερνητικά στελέχη της Τουρκίας, το ερευνητικό σκάφος πραγματοποιεί έρευνες, και θα συνεχίσει να τις εκτελεί για ακόμη δύο μήνες, διευρύνοντας την περιοχή στην οποία κινείται, φθάνοντας ακόμη και μία ανάσα από τη νότια Κρήτη.
«Η ένταση στην Ανατολική Μεσόγειο πρέπει να επιλυθεί στη βάση του διεθνούς δικαίου και με αλληλεγγύη μεταξύ των συμμάχων» δήλωσε ο ΓΓ του ΝΑΤΟ Γενς Στόλτενμπεργκ, μετά τη σύνοδο των υπουργών Άμυνας της Βορειοατλαντικής Συμμαχίας, προσθέτοντας ότι «αυτό το θέμα το συζητήσαμε με τους υπουργούς σήμερα και δώσαμε μεγάλη στήριξη στον μηχανισμό αποκλιμάκωσης, στον διάλογο, στη μείωση της έντασης και στη διερεύνηση τρόπων για την ενίσχυση αυτού του μηχανισμού». Ο Στόλτενμπεργκ ζήτησε να μην λαμβάνονται θέσεις υπέρ της κλιμάκωσης της έντασης αλλά να στηρίξουμε έναν μηχανισμό αποκλιμάκωσης για την αποφυγή επεισοδίων και ατυχημάτων. Η αποφυγή μάλιστα τέτοιων επεισοδίων και ατυχημάτων είπε ότι δεν πρέπει να ανατίθεται στους διοικητές των πλοίων ή τους πιλότους των καταδιωκτικών.
«Εμείς οι πολιτικοί», τόνισε, «πρέπει να κάνουμε το καλύτερο δυνατόν για να επιλύσουμε τη διαφορά στο επίπεδό μας. Ο μηχανισμός αποκλιμάκωσης δεν θα είναι η μόνη λύση αλλά θα ανοίξει τον δρόμο για συνομιλίες πιο προωθημένες. Και πιστεύω ότι αυτό θα επιτρέψει να αρχίσουν τις διερευνητικές επαφές υπό την αιγίδα της Γερμανίας το συντομότερο δυνατόν».
Συγχαρητήρια σε Ελλάδα και… Τουρκία
Απαντώντας σε σχετική ερώτηση, συνεχάρη την Ελλάδα και την Τουρκία για την ευελιξία που έδειξαν προκειμένου να θέσουν σε εφαρμογή αυτόν τον μηχανισμό. Επιβεβαιώνουν, είπε, την στήριξή τους στις διαδικασίες που διασφαλίζουν μια υπεύθυνη συμπεριφορά στη θάλασσα και στον αέρα. Αναφέρθηκε επίσης στην εγκαθίδρυση ανοιχτής τηλεφωνικής επικοινωνίας με τη συνδρομή των δικτύων του ΝΑΤΟ και πρόσθεσε πως επιδίωξή μας είναι «να δούμε πώς μπορούμε να διευρύνουμε αυτόν τον μηχανισμό. Είναι θέματα που θέσαμε σε πολιτικό επίπεδο στις επισκέψεις μου στην Άγκυρα και στην Αθήνα και συζήτησα γι’ αυτά με τον πρωθυπουργό Μητσοτάκη και τον πρόεδρο Ερντογάν».
Αναφερόμενος και πάλι στον μηχανισμό αποκλιμάκωσης της έντασης είπε ότι τέθηκε σε εφαρμογή σε επίπεδο τεχνικο-στρατιωτικό και επανέλαβε ότι πρέπει να κατανοήσουμε ότι την ευθύνη για την αποφυγή των επεισοδίων και ατυχημάτων στη θάλασσα δεν μπορεί να την επωμισθούν οι διοικητές των πλοίων, οι στρατιωτικοί και οι πιλότοι των καταδιωκτικών που δραστηριοποιούνται στη Αν. Μεσόγειο. Γι αυτό, τόνισε, τους καλώ όλους να συμβάλουν για να ληφθούν πολιτικές αποφάσεις για να αποφευχθούν τέτοιου είδους επεισόδια και ατυχήματα.
Μάλιστα έκανε σαφές ότι η έδρα του ΝΑΤΟ είναι ένα φόρουμ που μπορεί να γίνει πρόοδος, δεδομένου ότι η Ελλάδα και η Τουρκία έχουν καθημερινές συναντήσεις εδώ και αυτό είναι ένα πλεονέκτημα προκειμένου να αποφύγουν όλες τις παρεξηγήσεις.
Η Τουρκία αμφισβητεί την ελληνική κυριαρχία
Το στίγμα των προθέσεων της Τουρκίας και το χρονοδιάγραμμα των ακραίων προκλήσεων στις οποίες θα εμείνει, με πολιορκητικό κριό το ερευνητικό σκάφος Oruc Reis και τα συνοδευτικά του πολεμικά πλοία, έδωσαν δύο ανώτατοι αξιωματούχοι της κυβέρνησης Ερντογάν, ο υπουργός Ενέργειας Φατίχ Ντονμέζ αρχικά, και ο αντιπρόεδρος Φουάτ Οκτάι.Ο Φατίχ Ντονμέζ διεμήνυσε προς Ελλάδα και Ευρώπη ότι η Τουρκία δεν σκοπεύει να τερματίσει την αποστολή τού Oruc Reis και να το απομακρύνει από την ελληνική υφαλοκρηπίδα. Αντιθέτως όπως τόνισε, το συγκεκριμένο σκάφος ήρθε για να μείνει. Προχώρησε μάλιστα στην αναγγελία ότι για τους επόμενους δύο μήνες, το σκάφος θα συνεχίσει να πραγματοποιεί τις έρευνες τις οποίες ήδη διενεργεί αναζητώντας, νοτίως του Καστελορίζου, είτε πετρέλαιο είτε φυσικό αέριο.
Ο Τούρκος υπουργός Ενέργειας, διέλυσε κάθε σκιά για το τι ακριβώς κάνει εντός της ελληνικής υφαλοκρηπίδας το Oruc Reis, λέγοντας πως ιχνοσκοπεί τον υποθαλάσσιο χώρο σπιθαμή προς σπιθαμή. «Ειδικά το Oruc Reis, που είναι στην επικαιρότητα το τελευταίο διάστημα, συνεχίζει τις έρευνές του και πάλι εντός της δικής μας υφαλοκρηπίδας νοτίως του Κας της Αττάλειας. Εκεί υπάρχουν εργασίες δύο μηνών ακόμη. Δηλαδή είμαστε στο μέσο του προγράμματός μας εκεί», δήλωσε, εξηγώντας παράλληλα ότι αυτή τη στιγμή διεξάγονται δισδιάστατες έρευνες, έπειτα θα περάσουν σε τρισδιάστατες και στη συνέχεια έρχεται η δεύτερη φάση, της μελέτης των δεδομένων που συλλέχθηκαν, και της γεώτρησης, αν διαπιστωθεί κάποια δυναμική».
Προσέθεσε στο ίδιο πνεύμα ότι «έχουμε δηλώσει πολλές φορές και κυρίως ο πρόεδρός μας ότι είμαστε αποφασισμένοι να συνεχίσουμε τις ενέργειές μας στην ανατολική Μεσόγειο με σκοπό την προάσπιση των εθνικών μας δικαιωμάτων και συμφερόντων στο πλαίσιο του διεθνούς δικαίου». Εκανε δε νύξη στην πρόταση Ερντογάν για πολυμερή διάσκεψη για τη Μεσόγειο, παρά την αρνητική –όπως είπε- στάση κάποιων χωρών.
Παραλήρημα Οκτάι που βλέπει τουρκική υφαλοκρηπίδα στην Κρήτη
Με την ίδια γλώσσα, ο τούρκος αντιπρόεδρος Φουάτ Οκτάι δεν αρκέστηκε μόνο να διαψεύσει οποιαδήποτε ελπίδα για οριστική αποχώρηση του Oruc Reis από την ελληνική υφαλοκρηπίδα αλλά υπερθεμάτισε προαναγγέλλοντας νέο κύκλο ερευνών νοτίως της Κρήτης. Εκφράζοντας την πάγια θέση της τουρκικής επιθετικής πολιτικής, διατυμπάνισε πως ο χώρος στον οποίο κινείται το ερευνητικό σκάφος, αποτελεί τουρκική υφαλοκρηπίδα.
Ο Οκτάϊ στη συνέντευξη του στο τηλεοπτικό δίκτυο CNN Turk ανέφερε πως «εμείς στην υφαλοκρηπίδα μας και σε οποιοδήποτε σημείο μπορούμε να κάνουμε έρευνες και δεν χρειαζόμαστε την άδεια ή την έγκριση κανενός. Όπως ξέρετε κάποια στιγμή αποσύραμε τα πλοία μας στο πλαίσιο της συμφωνίας με την Ελλάδα. Όμως τώρα συνεχίζουμε και θα συνεχίσουμε τις εργασίες μας. Σε αυτή την περιοχή περιλαμβάνεται και η περιοχή που προκύπτει μετά τη συμφωνία ΑΟΖ με τη Λιβύη, αλλά και οι περιοχές που βρίσκονται νότια της Κρήτης. Θα συνεχίσουμε».
Ο Τούρκος αντιπρόεδρος ισχυρίστηκε σε χάρτες ότι η ροζ περιοχή απεικονίζει την τουρκική υφαλοκρηπίδα. Ερωτηθείς σχετικά με το αν η Άγκυρα δίνει σημασία στις αντιδράσεις της Ελλάδας υπογράμμισε πως «όχι μόνο η Ελλάδα αλλά οποιαδήποτε χώρα, οτιδήποτε και να πει, η Τουρκία δεν παραχωρεί ούτε μια σπιθαμή εδάφους, ούτε μια σταγόνα νερού. Όποιο κι αν είναι το κόστος. Εμείς απλά κάνουμε έρευνες στα δικά μας εδάφη, στη δική μας Γαλάζια Πατρίδα, τις δικές μας εργασίες. Όπως εμείς δεν παρεμβαίνουμε σε κανέναν, έτσι δεν θα επιτρέψουμε να παρέμβει κανένας σε εμάς».
Αθήνα: Δεν θα δεχτούμε τετελεσμένα
Την ίδια ώρα, και με τον στόλο του Πολεμικού Ναυτικού, να παρακολουθεί νυχθημερόν τις κινήσεις του τουρκικού ερευνητικού σκάφους και των πολεμικών που το συνοδεύουν, η Αθήνα απάντησε στις πολεμικές διακηρύξεις των τούρκων αξιωματούχων ότι η όποια συζήτηση μπορεί να γίνει ανάμεσα στις δύο χώρες, θα αφορά «μόνο την οριοθέτηση ΑΟΖ». Καθιστώντας σαφή της στάση της προς την Άγκυρα και τη σταθερή επιδίωξή της να διευρύνει την ατζέντα του ελληνοτουρκικού διαλόγου, επιχειρώντας να δημιουργήσει τετελεσμένα σε βάρος των ελληνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων, η ελληνική πλευρά τονίζει πως η «κόκκινη γραμμή παραμένει το μονομερές, απόλυτο δικαίωμά μας, να επεκτείνουμε τα χωρικά μας ύδατα στα 12 ναυτικά μίλια».
Αυτό επισήμανε και ο υπουργός επικρατείας Γιώργος Γεραπετρίτης, ξεκαθαρίζοντας ότι «για εμάς είναι πρώτη προτεραιότητα να υπερασπιστούμε την κυριαρχία της χώρας» και πως το μόνο θέμα που θα τεθεί στο τραπέζι ενός ελληνοτουρκικού διαλόγου (αν και όποτε ξεκινήσει) θα είναι η οριοθέτηση των ΑΟΖ. «Δεν πρόκειται να κάνουμε παραχωρήσεις» λέει χαρακτηριστικά στο podcast του Thema Radio 104,6, δηλώνοντας ανοιχτός στο διάλογο, αλλά χωρίς απειλές.
«Ο διάλογος περιλαμβάνει μόνο την οριοθέτηση των αποκλειστικών οικονομικών ζωνών. Το θέμα της υφαλοκρηπίδας και της αποκλειστικής οικονομικής ζώνης, είναι το ένα και μόνο ζήτημα που θα τεθεί στο τραπέζι» ξεκαθαρίζει ο υπουργός Επικρατείας.
Μία ανάσα από το Καστελόριζο
Η Τουρκία εμφανίζεται διατεθειμένη να ανάψει τη θρυαλλίδα που θα οδηγήσει σε έκρηξη στην Ανατολική Μεσόγειο, καθώς φτάνει στο σημείο να στέλνει το Oruc Reis μια ανάσα από το όριο των 6 ναυτικών μιλίων από τις ελληνικές ακτές. Συγκεκριμένα το τουρκικό ερευνητικό πλοίο μπορεί να φτάσει και στα 6,1 ναυτικά μίλια από την Ρω και το σύμπλεγμα του Καστελλορίζου, με βάση το ανατολικό άκρο της νέας παράνομης Navtex.
Οι επόμενες μέρες θεωρούνται κρίσιμες, καθώς όπως εκτιμάται, η Άγκυρα, επιδιώκει να παρασύρει την ελληνική πλευρά σε στρατιωτικοποίηση της έντασης. Το σκοπό αυτό εξυπηρετεί και ο ενδεχόμενος πλους του Oruc Reis, στα 6,1 ν.μ από τις ελληνικές ακτές αλλά και το γεγονός ότι τα προηγούμενα 24ωρα το τουρκικό πλοίο «έσπασε το όριο των 12 ναυτικών μιλίων, αμφισβητώντας εμπράκτως το δικαίωμα της Ελλάδας να επεκτείνει τα χωρικά της ύδατα από τα 6 στα 12 ναυτικά μίλια. Απώτερος στόχος της τουρκικής πλευράς είναι η δημιουργία τετελεσμένων στην περιοχή, ώστε να διευρυνθεί η ατζέντα του ελληνοτουρκικού διαλόγου (αν και όποτε αυτός ξεκινήσει) με τα θέματα που η Άγκυρα επιθυμεί.
Παρατείνεται μέχρι 27 Οκτωβρίου το επικίνδυνο παιχνίδι με το Oruc Reis
Ενδεικτικό των προθέσεων της Άγκυρας, είναι και το γεγονός ότι παρέτεινε την παρουσία και τα επικίνδυνα παιχνίδια του Oruc Reis στην περιοχή με νεα παράνομη Navtex έως τις 27 Οκτωβρίου. Ειδικότερα, αυτή τη φορά δεσμεύτηκαν περιοχές ανοιχτά από το Φαληράκι και τη Λίνδο και στην οριογραμμή της συμφωνίας για ΑΟΖ με την Αίγυπτο (28ος μεσημβρινός). Παράλληλα, με ακόμα μια Navtex αξίωσε την αποστρατιωτικοποίηση των Ψαρών. Υπενθυμίζεται ότι νωρίτερα, η Τουρκία είχε προχωρήσει στην έκδοση τριών διαδοχικών Navtex, με τις οποίες επικαλείται το καθεστώς αποστρατιωτικοποίησης της Λήμνου και του Αη Στράτη, σύμφωνα με τη Συνθήκη της Λωζάνης.
Σε πλήρη ετοιμότητα με αντι Navtex από την Αθήνα
Με αντι Navtex απάντησε η Αθήνα στην αντίστοιχη τουρκική για έρευνες του Oruc Reis σε περιοχή εντός της ελληνικής υφαλοκρηπίδας, ανάμεσα σε Ρόδο και Καστελλόριζο. Η ελληνική Navtex τονίζει ότι η τουρκική Navtex αφορά «σε μη εγκεκριμένη δραστηριότητα» και είναι «παράνομη» διότι η περιοχή που εκτείνεται «επικαλύπτει την ελληνική υφαλοκρηπίδα». Στην ελληνική Navtex υπογραμμίζεται, επίσης, ότι ο σταθμός της υδρογραφικής υπηρεσίας του Πολεμικού Ναυτικού στο Ηράκλειο έχει τη δικαιοδοσία για την έκδοση μηνυμάτων στη συγκεκριμένη θαλάσσια περιοχή.
Η Αθήνα εμφανίζεται να αντιμετωπίζει με ψυχραιμία τα τεκταινόμενα, ούσα ωστόσο έτοιμη για όλα τα ενδεχόμενα. «Η Αθήνα μετατρέπει την διπλωματία στο δικό της όπλο» δήλωσε χαρακτηριστικά ο πρωθυπουργός από τη Λευκωσία όπου συναντήθηκε με τον πρόεδρο της κυπριακής Δημοκρατίας Νίκο Αναστασιάδη και τον πρόεδρο της Αιγύπτου Σίσι, στο πλαίσιο της τριμερούς συνόδου κορυφής. «Ζητά από τα ευρωπαϊκά κράτη να μην πωλούν πλέον στρατιωτικό υλικό στην Τουρκία» τόνισε. «Δεν γίνεται η πλευρά της ειρήνης να προμηθεύει σφαίρες οι οποίες ενδέχεται να χρησιμοποιηθούν απέναντι σε κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης».
Η ελληνική πλευρά κινείται μεθοδικά και με στοχευμένες κινήσεις ενεργοποιεί τα ανακλαστικά της Ευρώπης, εκθέτοντας την αδιαλλαξία και την εχθρότητα της Τουρκίας απέναντι σε δύο κράτη μέλη της ΕΕ, όπως η Ελλάδα και Κύπρος.
Την ίδια ώρα και η κοινή διακήρυξη που εξέδωσαν Ελλάδα – Κύπρος – Αίγυπτος στέλνει σαφές μήνυμα στην Τουρκία: «Καταδικάζουμε έντονα τις παράνομες γεωτρητικές και σεισμικές επιχειρήσεις της Τουρκίας στην ΑΟΖ/υφαλοκρηπίδα της Κύπρου, σε θαλάσσιες ζώνες που έχουν ήδη οριοθετηθεί σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο, και μεταξύ της Κυπριακής Δημοκρατίας και της Αραβικής Δημοκρατίας της Αιγύπτου με τη Συμφωνία Οριοθέτησης το 2003.
