Γιάννης Σπάθας – κιθάρα: Έφυγε από τη ζωή σε ηλικία 69 χρόνων ο Γιάννης Σπάθας, ένας από τους κορυφαίους κιθαρίστες στην Ελλάδα. Ήταν ιδρυτικό μέλος του θρυλικού συγκροτήματος Socrates. Ο Γιάννης Σπάθας ήταν Έλληνας κιθαρίστας, ιδρυτικό μέλος του ροκ συγκροτήματος Socrates Drank the Conium (ή απλά Socrates) και από τους σπουδαιότερους Έλληνες βιρτουόζους της ηλεκτρικής κιθάρας. “Νομίζω ότι είμαι ώριμος πια μουσικός και αυτό το είδος της μουσικής που διάλεξα να παίζω νοιώθω ότι το ξέρω καλά. Την απόφαση να γίνω μουσικός την πήρα στη δεκαετία του εβδομήντα, όταν εγώ σπούδαζα οικονομική στην Α.Σ.Σ.Ο.Ε. και ο Αντώνης αγγλική φιλολογία. Δεν καρποφόρησε να τελειώσουμε τις σχολές, αλλά δεν μετανιώσαμε ποτέ για την επιλογή μας να γίνουμε μουσικοί”, έλεγε παλαιότερα.
Γεννήθηκε στους Παξούς το 1950. Ήρθε σε επαφή με τη μουσική κοντά στον πατέρα και τους θείους του, μαθαίνοντας από μικρός ακορντεόν, κιθάρα και τύμπανα. Στον Πειραιά όπου μεγάλωσε, σχημάτισε με τους Αντώνη Τουρκογιώργη και Ηλία Ασβεστόπουλο (τον μετέπειτα ηγέτη των 2002 GR) το ροκ συγκρότημα Persons (1966-1969) και στη συνέχεια τους Socrates, πάλι με τον Τουρκογιώργη (μπάσο, τραγούδι).
Το 1983, μετά τη διάλυση των Socrates, ο Σπάθας συνεργάστηκε ως ενορχηστρωτής και κιθαρίστας με καλλιτέχνες όπως οι: Μίκης Θεοδωράκης, Μάνος Χατζηδάκις, Μαρία Φαραντούρη, Γιάννης Μαρκόπουλος, Γιώργος Νταλάρας, Χάρις Αλεξίου, Μανώλης Λιδάκης, Νίκος Αντύπας, Λίνα Νικολακοπούλου, Διονύσης Σαββόπουλος, Μάνος Λοΐζος, Ελένη Καραΐνδρου κ.ά. Επίσης συνέθεσε τη μουσική τριών δίσκων του Βασίλη Λέκκα. Το 1999 κυκλοφόρησε τον πρώτο προσωπικό του δίσκο,, στον οποίο είχε συμμετοχή η Χάρις Αλεξίου. Σύμφωνα με τον ίδιο, μεγαλύτερες επιρροές του υπήρξαν ο Τζίμι Χέντριξ και ο Τάσος Χαλκιάς.
Για την εποχή των Socrates, το παίξιμο του Σπάθα στην ηλεκτρική κιθάρα έχει συγκριθεί με εκείνο του Ρίτσι Μπλάκμορ των Deep Purple. Θεωρείται από τους σπουδαιότερους κιθαρίστες της ελληνικής ροκ σκηνής της εποχής των τελών της δεκαετίας του 1960 μέχρι τα μέσα εκείνης του 1970.
Σύμφωνα με τον Matt Barrett (Matt Econopouly), για νέους στην Ελλάδα εκείνης της περιόδου που άκουγαν ροκ, ο Σπάθας ήταν ένας από τους guitar heros τους, μαζί με τον Dorian (Θεόδωρος) Kokas (των Morka). Σύμφωνα με τον μηχανικό ήχου Brent Lambert του στούντιο Kitchen Mastering, αν ο Σπάθας ηχογραφούσε τη δεκαετία του 1970 στην Αμερική, το όνομά του θα είχε γίνει γνωστό σε όλο τον κόσμο.
Γιάννης Σπάθας – κιθάρα: Επικός…
Γιάννης Σπάθας: Προσωπικά άλμπουμ
Τα Μυστικά του Δρόμου (1999)
Με τους Socrates Drank the Conium
Socrates Drank the Conium (1971)
Taste of Conium (1972)
On the Wings (1973)
Phos [Φως] (1976), με τον Βαγγέλη[4]
Waiting for Something (1980)
Breaking Through (1981)
Plaza (1983)
Γιάννης Σπάθας: Όταν μιλούσε για την προοπτική όταν σχηματίστηκε η μπάντα
Υπήρχε μια πρόοδος συνεχόμενη στα όργανά μας και βγάζαμε τραγούδια εύκολα με τον Αντώνη, την περίοδο 1967-69. Θυμάμαι στον Φλίσκο, στη Δροσοπούλου, έρχονταν στα live μας οι πρώτοι νέοι με μαλλιά να μας δουν στα απογευματινά και υπήρχαν και άλλα δύο γκρουπ που έπαιζαν soul, οι καρεκλάδες εκείνη την εποχή. Παρ’ όλου που εμείς δεν είχαμε μαλλιά ως μαθητές ακόμη, παίζαμε Hendrix, Cream, blues και πεταγόντουσαν από τις γωνίες του κλαμπ διάφοροι με μαλλιά. Δεν χόρευαν πριν ανεβούμε εμείς. Άνθρωποι που αισθανόντουσαν ότι αυτή η μουσική που παίζουμε τους ανήκε. Γνωριστήκαμε μαζί τους και μας ακολουθούσαν παντού όπου παίζαμε. Μέσα σε ένα χρόνο το όνομά μας έγινε γνωστό. Ο Γιάννης Πετρίδης διοργάνωσε μια συναυλία με την συμμετοχή των Socrates και των M.G.C. με τους Πουλικάκο, Πολύτιμο, στην Λάρισα. Παίζαμε support.
Παίξαμε άπαντα Hendrix και όλοι έπαθαν πλάκα. Όταν σχηματίσαμε τους Socrates το 1970 είχαμε ήδη υλικό για ένα δίσκο, κάναμε το πρώτο άλμπουμ. Τότε παίζαμε στο Κύτταρο, όπου ερχόταν πολύς κόσμος να μας ακούσει. Η ανταπόκριση που είχαμε μας έκανε να μελετήσουμε μουσική κι άλλο και πήγαμε στο ωδείο. Τον Αύγουστο όταν όλοι έφευγαν για μπάνια εμείς καθόμασταν στο Κύτταρο κλεισμένοι και βγάζαμε ένα δίσκο. Τον Σεπτέμβριο τα ενορχηστρώναμε και το χειμώνα παίζαμε τα καινούργια τραγούδια ανεξάρτητα εάν είχαν βγει σε δίσκο ή όχι. Μας ενδιέφερε ν’ ακουστούν εκεί όπου γίνονταν και σουξέ.
Ο Γιάννης Σπάθας αφήνει πίσω δύο παιδιά, τον Νίκο και τον Άρη. Ο ένας 27 και ο άλλος 32 ετών. “Τα λέμε όλα και είμαστε φίλοι. Του Νίκου αρέσει το ροκ, αλλά και άλλα είδη μουσικής, και το χαίρομαι αυτό. Κι εμένα από μικρός μου άρεσαν διάφορα είδη, όπως κάποια πράγματα στην ελληνική κι εξακολουθεί να μου αρέσει η παραδοσιακή μας μουσική. Και τα δύο είναι πολύ καλά παιδιά”, είχε πει γεμάτος περηφάνια.
O ίδιος έχει πει για τη ζωή του:
Μεγάλωσα στους Παξούς, αλλά έφυγα 13 χρονών από εκεί. Όλοι οι Σπαθαίοι –ο πάππος είχε κάνει 7 παιδιά– έπαιζαν από κάποιο όργανο˙ άλλος βιολί, άλλος κλαρίνο. Έπαιζα ακορντεόν και ντραμς με τον πατέρα μου. Ο πατέρας μου έπαιζε βιολί από 6 χρονών. Ήταν τόσο καλός που κάποτε μαζευτήκαν οι προύχοντες του νησιού και συγκέντρωσαν λεφτά για να τον στείλουν στην Πάτρα, αλλά ο πάππος μου δεν τον άφησε. Έγινε οικοδόμος και μάλιστα πολύ καλός. Είχε πάει στο γυμνάσιο της εποχής εκείνης και μπορούσε να κυβίζει τους όγκους από τα μπετά, αλλά ταυτόχρονα έκανε και τζάκια, σκάλες, κορνίζες και νεοκλασσικά σπίτια στην Πάργα.
Στους Παξούς είχαμε ένα ραδιόφωνο της κακιάς ώρας, τηλεόραση ούτε κατά διάνοια, δεν υπήρχε ακόμα. Δεν είχαμε ρεύμα, αλλά λάμπα με λάδι. Όταν ήρθαμε στην Αθήνα το 1962 και πάτησα τον διακόπτη, τρόμαξα. Τον πρώτο χρόνο μείναμε στη Γλυφάδα και τον δεύτερο στον Πειραιά. Έπρεπε να φύγουμε από το νησί, γιατί η επαρχία τότε δεν είχε ψωμί, ενώ οι μεγάλες πόλεις προσέφεραν δουλειά. Πραγματικά, όταν ήρθαμε εδώ, όλη η οικογένεια δούλευε με πολλή ευκολία. Όταν ήμουν 16 χρονών, πηγαίναμε με φίλους σε διάφορους χώρους εργασίας και ρωτούσαμε: «Θέλετε εργάτη;» Αμέσως μας απαντούσε κάποιος: «Έμπα μέσα…» Ούτε χαρτιά ούτε τίποτα… Καθόμασταν μια μέρα, παίρναμε το χαρτζιλίκι, τρώγαμε μετά από 3-4 μέρες τα λεφτά και φτου και από την αρχή.
Ο πατέρας μου ήθελε να γίνω μουσικός, αλλά εγώ ήθελα να γίνω πολιτικός μηχανικός. Ζωγράφιζα κιόλας, ήθελα να γίνω και αρχιτέκτονας, όλα τα ήθελα. Τελικά πέρασα στην ΑΣΟΕΕ για να σπουδάσω οικονομικά. Ήμουνα καλός στα μαθηματικά αλλά στην ΑΣΟΕΕ δεν τα κατάφερα. Έκατσα ένα χρόνο, δεν μπορούσα όμως να διαβάσω και την παράτησα”.
