Τα αδέρφια, συνδεδεμένα με δεσμούς αίματος και κοινής οικογενειακής ιστορίας, συχνά θεωρούνται φυσικοί συνοδοιπόροι στη ζωή. Ωστόσο, αυτή η σχέση δεν είναι πάντοτε αυτονόητη ή αδιαπραγμάτευτη. Κάποιες φορές, η συγγένεια δεν αρκεί για να διασφαλίσει συντροφικότητα, κατανόηση και σεβασμό. Η αδερφική σχέση μπορεί να είναι η πιο δυνατή, αλλά και η πιο εύθραυστη. Εκεί όπου άλλοτε κυριαρχεί η αγάπη και η υποστήριξη, μπορεί να εμφανιστεί ο ανταγωνισμός, η ζήλια, η αδικία ή η αδιαφορία. Δεν είναι σπάνιο αδέρφια να αποξενώνονται, όχι επειδή σταμάτησαν να είναι συγγενείς, αλλά επειδή σταμάτησαν να νιώθουν συνδεδεμένα. Ένας από τους κυριότερους λόγους ρήξης είναι τα οικονομικά ζητήματα: η διαχείριση μιας κληρονομιάς, η κατανομή περιουσίας, οι ανισότητες στη στήριξη από τους γονείς. Το χρήμα δεν χωρίζει μόνο λογιστικά – μπορεί να πυροδοτήσει συναισθήματα παλαιάς πικρίας και αίσθησης αδικίας.
Άλλοι λόγοι περιλαμβάνουν τη ζήλια, την παρεμβολή τρίτων (συννυφάδων, συζύγων, πεθερικών), τον χαρακτήρα και τις ιδιοσυγκρασίες, ακόμα και τις τραυματικές παιδικές εμπειρίες ή την εύνοια που έδειξαν οι γονείς στο ένα παιδί εις βάρος του άλλου. Όλα αυτά μπορούν να δημιουργήσουν ένα χάσμα που, όσο μεγαλώνει, δύσκολα γεφυρώνεται. Κάποιες φορές, απλώς δύο άνθρωποι με κοινό DNA δεν ταιριάζουν καθόλου. Διαφέρουν τόσο πολύ σε αξίες, αντιλήψεις και προτεραιότητες που η τυπική συγγένεια δεν επαρκεί για να κρατήσει ζωντανή τη σχέση. Δεν βοηθά και η κοινωνική πίεση που επιβάλλει την «αγάπη» ανάμεσα στα αδέρφια ως υποχρεωτική. Η αγάπη, όμως, δεν είναι επιβολή. Χτίζεται με σεβασμό, με ενσυναίσθηση και με συνειδητή επιλογή. Όταν αυτή λείπει –και όταν μάλιστα εμφανίζεται τοξικότητα, ειρωνεία ή σκόπιμο πλήγμα σε ευαίσθητα προσωπικά ζητήματα– τότε η απόσταση μοιάζει αναγκαία, όχι εγωιστική.
Αλήθεια, είσαι καλός αδερφός ή καλή αδερφή;Σέβεσαι τον άλλο όπως είναι ή νιώθει ότι πρέπει να «απολογηθεί» για τον εαυτό του; Είσαι δίπλα του όταν χρειαστεί, ή εμφανίζεσαι μόνο για να κρίνεις; Τον κάνεις να νιώθει ασφάλεια όταν σου μιλά, ή φόβο ότι θα αντιμετωπίσει ένα άγνωστο, παγερό πρόσωπο; Του επιτίθεσαι όταν είσαι πληγωμένος, ή μπορείς να κρατήσεις την ενσυναίσθησή σου ζωντανή; Οι κακές συμπεριφορές μέσα στη σχέση μεταξύ αδερφών συχνά έχουν κοινά χαρακτηριστικά: υπεροψία, χειριστικότητα, συνεχής υποτίμηση, συναισθηματικός εκβιασμός, απουσία στήριξης στις δύσκολες στιγμές, ανάγκη για κυριαρχία ή έλλειψη ορίων. Άλλες φορές, η κριτική είναι μόνιμη και δηλητηριώδης, η ειρωνεία καθημερινή, το ενδιαφέρον απούσα πρόφαση. Όλα αυτά υπονομεύουν τη δυνατότητα για έναν βαθύ και αυθεντικό δεσμό. Και χειρότερα: ακυρώνουν εντελώς την έννοια της αγάπης, γιατί δεν είναι αγάπη όταν πληγώνεις επανειλημμένα τον άλλον. Δεν είναι αγάπη όταν αγγίζεις ό,τι ξέρεις ότι πονάει. Δεν είναι δικαιολογία το “έτσι με μεγάλωσαν”. Ο καθένας επιλέγει τι άνθρωπος θα γίνει.
Πολλές ρήξεις ξεκινούν από την παιδική ηλικία: όταν ένα παιδί παραμελείται, όταν συγκρίνεται συνεχώς με το αδερφάκι του, όταν γίνεται αποδέκτης εκφοβισμού μέσα στο ίδιο του το σπίτι. Όταν οι εμπειρίες που μοιράστηκαν τα αδέρφια δεν ήταν θετικές αλλά ανταγωνιστικές, εχθρικές ή αδιάφορες, τότε δεν υπάρχει τίποτα να τους κρατήσει ενωμένους στην ενήλικη ζωή.
Στην αντίπερα όχθη, υπάρχουν οι τυχεροί. Αυτοί που μεγάλωσαν με ζεστασιά, κατανόηση και κοινές χαρούμενες αναμνήσεις. Που δεν χρειάζεται να είναι «κολλητοί», αλλά είναι πάντα εκεί – χωρίς εξηγήσεις. Γιατί έμαθαν να λύνουν τις διαφορές με διάλογο, να βάζουν όρια, να σέβονται τις ζωές των άλλων, αλλά και να χτίζουν γέφυρες. Η αδερφική αγάπη δεν είναι αυτονόητη. Είναι απόφαση. Και πολλές φορές είναι δύσκολη απόφαση, ειδικά όταν προηγήθηκαν πληγές. Όμως αξίζει, αν υπάρχει έστω και μια πιθανότητα αποκατάστασης.
Και όταν δεν υπάρχει, είναι οκ. Δεν είμαστε υποχρεωμένοι να διατηρούμε σχέσεις που μας καταρρακώνουν, μόνο και μόνο επειδή “είναι αίμα μας”. Ας σταθούμε με ενσυναίσθηση μπροστά στην πολυπλοκότητα της οικογένειας. Ας σταματήσουμε να θεωρούμε ενοχικό ή εγωιστικό το να προστατεύει κάποιος τον εαυτό του. Και αν είμαστε από τους τυχερούς που απολαμβάνουν μια γερή, ζεστή αδερφική σχέση, ας την καλλιεργούμε με ευγνωμοσύνη. Γιατί, όπως έγραψε και ο Αντισθένης: «Δύο αδέλφια μονοιασμένα κι αγαπημένα είναι πιο δυνατά κι από τα τείχη μιας πόλης.» Όχι, το να πληγώνεις συνέχεια το αδερφό σου ή την αδερφή σου δεν είναι αγάπη. Δεν είναι καν δικαιολογία πως “έτσι μας έμαθαν οι γονείς”. Υπάρχουν αδέρφια που δεν θα σε αγαπήσουν ποτέ – και πρέπει να το αποδεχτείς. Αλλά κι εσύ μην γίνεις ποτέ αυτός που πληγώνει εκείνον που κάποτε πίστεψε ότι θα σε έχει για πάντα δίπλα του.
