Κάθε χρόνο παράγονται σχεδόν 100 εκατομμύρια τόνοι μήλων παγκοσμίως, κι όχι άδικα: πρόκειται για ένα φρούτο αγαπημένο, ευρέως διαθέσιμο, με ποικιλία χρωμάτων και γεύσεων, και –το κυριότερο– με διατροφικά οφέλη που εδώ και αιώνες συνοδεύονται από μια γνωστή παροιμία: «Ένα μήλο την ημέρα τον γιατρό τον κάνει πέρα». Σύμφωνα με το BBC News, η φράση έχει τις ρίζες της σε ουαλική παροιμία του 1866: «Φάε ένα μήλο πριν πας για ύπνο και θα κρατήσεις τον γιατρό μακριά από το ψωμί του». Αλλά πόσο βάσιμη είναι αυτή η διαχρονική συμβουλή; Το μήλο είναι φρούτο πλούσιο σε φυτοχημικά –ιδίως φλαβανόλες και πολυφαινόλες– με σημαντική αντιοξειδωτική δράση. Οι ανθοκυανίνες, που δίνουν κόκκινο χρώμα σε κάποιες ποικιλίες, συνδέονται με βελτίωση της καρδιακής λειτουργίας, ενώ η φλοριζίνη συμβάλλει στον έλεγχο του σακχάρου στο αίμα. Επιπλέον, τα μήλα περιέχουν πηκτίνη – έναν τύπο διαλυτών φυτικών ινών που μειώνει τη «κακή» χοληστερόλη (LDL) και σταθεροποιεί τα επίπεδα γλυκόζης. Δεν είναι τυχαίο ότι ορισμένοι επιστήμονες κατατάσσουν τα μήλα δεύτερα σε αντιοξειδωτική ισχύ ανάμεσα σε όλα τα φρούτα.
Μια ανασκόπηση πέντε μελετών του 2017 διαπίστωσε πως η κατανάλωση μήλων συσχετίζεται με 18% μειωμένο κίνδυνο εμφάνισης διαβήτη τύπου 2. Άλλες έρευνες υποδεικνύουν ότι τα μήλα και ο φυσικός τους χυμός μπορούν να μειώσουν τα επίπεδα χοληστερίνης, ενώ κάποιες μελέτες τα συνδέουν ακόμη και με μειωμένο κίνδυνο εμφάνισης ορισμένων μορφών καρκίνου. Ωστόσο, η περίφημη «προληπτική ισχύς» του μήλου δεν αποδεικνύεται απόλυτη. Μελέτη του 2015 με σχεδόν 9.000 συμμετέχοντες διαπίστωσε ότι οι καταναλωτές μήλων επισκέπτονταν λιγότερο συχνά γιατρούς, αλλά η διαφορά δεν ήταν στατιστικά σημαντική όταν ελήφθησαν υπόψη παράγοντες όπως το κάπνισμα και η μόρφωση. Αντίθετα, αυτοί που έτρωγαν μήλα καθημερινά φαίνονταν να λαμβάνουν λιγότερα φάρμακα – εύρημα που παρέμεινε στατιστικά σημαντικό. Όπως σχολίασε ο επικεφαλής ερευνητής της μελέτης, καθηγητής Μάθιου Ντέιβις, «η σχέση δεν είναι τόσο απλή όσο λέει η παροιμία». Ίσως τελικά να ισχύει περισσότερο το… «ένα μήλο την ημέρα τον φαρμακοποιό τον κάνει πέρα».
Πόσα μήλα είναι αρκετά;
Σε πιο πρόσφατες έρευνες, τα ευεργετικά αποτελέσματα φαίνεται να αυξάνονται με την ποσότητα. Μελέτη του 2020 έδειξε ότι η κατανάλωση δύο μήλων ημερησίως από άτομα με υψηλή χοληστερίνη οδήγησε σε σημαντική μείωση των επιπέδων της. Άλλη μελέτη σε υπέρβαρες γυναίκες διαπίστωσε ότι η κατανάλωση τριών μήλων την ημέρα προκάλεσε απώλεια βάρους και βελτίωση των δεικτών γλυκόζης.
Με ή χωρίς τη φλούδα;
Η αναπληρώτρια καθηγήτρια φυτικής βιολογίας Flavia Guzzo επισημαίνει ότι τα περισσότερα πολυφαινολικά συστατικά βρίσκονται στη φλούδα του μήλου. Επομένως, όσοι αφαιρούν τον φλοιό χάνουν σημαντικά διατροφικά οφέλη. Όσο για το χρώμα του μήλου, δεν φαίνεται να παίζει ουσιαστικό ρόλο, αφού οι πολυφαινόλες που δίνουν το κόκκινο ή το πράσινο χρώμα είναι ευεργετικές σε κάθε περίπτωση. Τα μήλα δεν είναι πανάκεια – δεν υποκαθιστούν τον ιατρό, τη φαρμακευτική αγωγή ή τις προληπτικές εξετάσεις. Είναι όμως ένα φρούτο υψηλής διατροφικής αξίας, που μπορεί να συνεισφέρει ουσιαστικά στη μακροπρόθεσμη υγεία, ιδιαίτερα όταν καταναλώνεται στο πλαίσιο μιας ισορροπημένης διατροφής. Όπως επισημαίνει η Guzzo, «ένα μήλο την ημέρα είναι εξαιρετικό, αρκεί να συνοδεύεται και από άλλα φρούτα και λαχανικά».
