Η ψηλότερη γέφυρα στον κόσμο: Σε λειτουργία το εμβληματικό έργο της Ινδίας

Μια εντυπωσιακή μηχανική κατασκευή, που φιλοδοξεί να αποτελέσει σύμβολο εθνικής ενοποίησης και τεχνικής υπεροχής, εγκαινίασε την Παρασκευή ο πρωθυπουργός της Ινδίας, Ναρέντρα Μόντι. Πρόκειται για τη γέφυρα Τσενάμπ, τη μεγαλύτερη σε ύψος σιδηροδρομική γέφυρα παγκοσμίως, η οποία διασχίζει μια απόκρημνη ορεινή κοιλάδα στην αμφισβητούμενη περιοχή του Κασμίρ. Η επίσκεψη του Μόντι στο υπό ινδική διοίκηση Κασμίρ αποτέλεσε την πρώτη του εμφάνιση στην περιοχή μετά την αιματηρή σύγκρουση με το Πακιστάν τον περασμένο Απρίλιο – μια παρουσία με βαρύνουσα πολιτική και συμβολική σημασία.

Η γέφυρα Τσενάμπ, με ύψος 359 μέτρα από την επιφάνεια του ομώνυμου ποταμού –ξεπερνώντας κατά 29 μέτρα την κορυφή του Πύργου του Άιφελ– κατασκευάζεται εδώ και δεκαετίες. Το συνολικό μήκος της φτάνει τα 1.315 μέτρα και το κόστος της ξεπέρασε τα 160 εκατομμύρια δολάρια. Αποτελεί κρίσιμο τμήμα του ευρύτερου σιδηροδρομικού δικτύου Udhampur–Srinagar–Baramulla, το οποίο θα ενώσει για πρώτη φορά οδικώς και σιδηροδρομικά την αμφισβητούμενη περιοχή του Κασμίρ με την υπόλοιπη Ινδία. Το έργο εντάσσεται στη στρατηγική του Μόντι για την πλήρη ενοποίηση της μουσουλμανικής πλειοψηφίας περιοχής, η οποία, μέχρι το 2019, απολάμβανε ειδικό καθεστώς αυτονομίας. Τότε, η κυβέρνησή του προχώρησε στη μονομερή ανάκληση της συνταγματικής πρόβλεψης που έδινε στο Κασμίρ το δικαίωμα να θεσπίζει δικούς του νόμους, διαιρώντας το πρώην κρατίδιο Τζαμού και Κασμίρ σε δύο ενωσιακά εδάφη, υπό τον άμεσο έλεγχο του Νέου Δελχί.

Η περιοχή των Ιμαλαΐων του Κασμίρ παραμένει εστία διεθνούς έντασης, καθώς διεκδικείται από την Ινδία, το Πακιστάν και την Κίνα. Και οι τρεις χώρες διαχειρίζονται τμήματά της, ενώ θεωρείται μια από τις πλέον στρατιωτικοποιημένες περιοχές του κόσμου. Η ενίσχυση των υποδομών στην περιοχή, επομένως, δεν έχει μόνο αναπτυξιακή αλλά και γεωπολιτική διάσταση. Για την κυβέρνηση Μόντι, έργα όπως η γέφυρα Τσενάμπ ή το ευρύτερο σιδηροδρομικό δίκτυο στο Κασμίρ αποτελούν εργαλεία κοινωνικής ένταξης και πολιτικής επιρροής. Από το 2014, η κυβέρνηση έχει επιδοθεί σε φιλόδοξες επενδύσεις μετασχηματισμού των υποδομών, με στόχο τη μετάβαση της Ινδίας σε ανεπτυγμένο κράτος έως το 2047.

Παρά τον εντυπωσιασμό που προκαλούν έργα όπως η Τσενάμπ, οι επικριτές εστιάζουν σε ζητήματα ασφάλειας και περιβαλλοντικών επιπτώσεων. Η ευρύτερη στρατηγική κατασκευής σηράγγων και αυτοκινητοδρόμων στα Ιμαλάια έχει προκαλέσει την έντονη ανησυχία επιστημονικών και οικολογικών οργανώσεων, οι οποίες προειδοποιούν για σοβαρούς κινδύνους στο εύθραυστο ορεινό οικοσύστημα που ήδη επιβαρύνεται από την κλιματική κρίση. Οι ανησυχίες αυτές εντάθηκαν από τραγικά περιστατικά σε άλλα μεγάλα έργα. Τον Νοέμβριο του 2023, η σήραγγα του έργου Char Dham στην πολιτεία Ουταρακάντ κατέρρευσε ενώ βρισκόταν υπό κατασκευή, παγιδεύοντας δεκάδες εργάτες για ημέρες με ελάχιστο οξυγόνο και νερό. Λίγους μήνες νωρίτερα, τον Αύγουστο, δεκατρείς εργάτες σκοτώθηκαν στην πολιτεία Μιζοράμ μετά την κατάρρευση υπό κατασκευή γέφυρας. Στην πολιτεία Μπιχάρ, γέφυρα τεσσάρων λωρίδων κατέρρευσε δύο φορές μέσα σε ένα χρόνο κατά μήκος του ποταμού Γάγγη, εγείροντας σοβαρά ερωτήματα για την ποιότητα των κατασκευών.

Η γέφυρα Τσενάμπ εντάσσεται πλέον στον κατάλογο των εμβληματικών έργων υποδομής της Ινδίας και αναδεικνύεται ως σημείο αναφοράς του πολιτικού αφηγήματος της κυβέρνησης Μόντι. Αν και τεχνικά αποτελεί ένα αξιοθαύμαστο κατόρθωμα, το πολιτικό και κοινωνικό της βάρος είναι ακόμη μεγαλύτερο: η γέφυρα αυτή δεν ενώνει μόνο γεωγραφικά σημεία, αλλά και συμβολικά το διχασμένο Κασμίρ με το όραμα ενός ενιαίου ινδικού κράτους.