Σοβαρά ερωτήματα για την αποτελεσματικότητα της Τοπικής Αυτοδιοίκησης γεννούν τα πρώτα συγκεντρωτικά αποτελέσματα της δημόσιας αξιολόγησης πολιτών, τα οποία παρουσίασε ο υπουργός Εσωτερικών Θοδωρής Λιβάνιος στον Πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη στο Μέγαρο Μαξίμου. Η έρευνα –πρωτοφανής σε έκταση για τα ελληνικά δεδομένα– ανέδειξε έντονη δυσφορία των πολιτών για το επίπεδο υπηρεσιών και υποδομών στους περισσότερους δήμους της χώρας. Από τις 17 υπηρεσίες που αξιολογήθηκαν, οι περισσότερες έλαβαν βαθμολογία κάτω από τη βάση, με τις μόνες εξαιρέσεις να εντοπίζονται στα ΚΕΠ, στο πρόγραμμα «Βοήθεια στο Σπίτι» και στα ΚΑΠΗ/Λέσχες Φιλίας, όπου οι πολίτες εξέφρασαν συγκρατημένη ικανοποίηση. Αντίθετα, η κατάσταση των πεζοδρομίων, η προσβασιμότητα για ΑμεΑ, οι δρόμοι, η έλλειψη χώρων στάθμευσης, η διαχείριση αδέσποτων και οι πολεοδομικές υπηρεσίες κατατάσσονται στις πλέον προβληματικές. Ελαφρώς καλύτερη είναι η εικόνα στην καθαριότητα και στον ηλεκτροφωτισμό.
Η Κεντρική Ένωση Δήμων Ελλάδας (ΚΕΔΕ), σχολιάζοντας την έρευνα, εξέφρασε επιφυλάξεις ως προς την εγκυρότητα των αποτελεσμάτων, επικαλούμενη την έλλειψη σταθμισμένης δειγματοληψίας και τη μη τήρηση επιστημονικών προδιαγραφών. Τονίζει, ωστόσο, την ανάγκη για σαφές θεσμικό πλαίσιο, ξεκαθάρισμα αρμοδιοτήτων, χρηματοδοτική επάρκεια και ενίσχυση του προσωπικού, προκειμένου η Αυτοδιοίκηση να ανταποκριθεί ουσιαστικά στον ρόλο της.
Οι δήμοι που διακρίθηκαν – Ποιοι πέρασαν τη βάση
Μόλις επτά δήμοι κατόρθωσαν να περάσουν τη βάση και να συγκεντρώσουν θετικές αξιολογήσεις. Ξεχώρισαν οι δήμοι Γλυφάδας, Αλίμου και Ελληνικού-Αργυρούπολης, με τους δήμους Καλαμάτας, Καστοριάς, Μετεώρων και Άργους Ορεστικού να ακολουθούν. Ενδεικτικά, στη Γλυφάδα, 863 κάτοικοι αξιολόγησαν θετικά τις ψηφιακές υπηρεσίες, το οδικό δίκτυο, τα πάρκα, τα ΚΑΠΗ και την παιδική μέριμνα, απονέμοντας γενική βαθμολογία 5,4/10. Ο δήμαρχος Γλυφάδας Γιώργος Παπανικολάου, σχολίασε πως η θετική αποτίμηση «δημιουργεί μεγαλύτερη ευθύνη για να συνεχιστεί η προσπάθεια».
Οι χαμηλότερες επιδόσεις – Καμπανάκι για τις μεγάλες πόλεις
Απογοητευτικά είναι τα αποτελέσματα για τους 10 μεγαλύτερους δήμους της χώρας, οι οποίοι έλαβαν γενικές βαθμολογίες κάτω από τη βάση. Στην Αθήνα, η μέση βαθμολογία διαμορφώθηκε στο 3,4/10, ενώ στην Θεσσαλονίκη στο 3,6/10. Ακόμη χαμηλότερες επιδόσεις καταγράφονται στην Πάτρα (3,3), στον Πειραιά (3,8), στο Ηράκλειο Κρήτης (2,5), στη Ρόδο (2,8) και στα Ιωάννινα (3,5). Μόνο οι δήμοι Περιστερίου και Λάρισας προσεγγίζουν το όριο με 4,7/10. Ο δήμαρχος Μαρκοπούλου, Κωνσταντίνος Αλλαγιάννης –του οποίου ο δήμος έλαβε τη χαμηλότερη βαθμολογία στην Αττική (2,8)– απέδωσε το αποτέλεσμα στις χρόνιες επιπτώσεις των μνημονίων, στην υποστελέχωση και στην οικονομική ασφυξία της αυτοδιοίκησης. «Αγωνιζόμαστε καθημερινά με λιγοστά μέσα, τη στιγμή που στην υπόλοιπη Ευρώπη οι δήμοι έχουν κατοχυρωμένους πόρους και αρμοδιότητες», σημείωσε χαρακτηριστικά.
Η δημόσια αξιολόγηση των υπηρεσιών της αυτοδιοίκησης σηματοδοτεί μια τομή στον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε τη σχέση πολίτη-κράτους. Παρά τις μεθοδολογικές ενστάσεις, τα αποτελέσματα προσφέρουν μια εικόνα ουσιαστικής ανατροφοδότησης, με στόχο τη βελτίωση της καθημερινότητας των πολιτών. Αν αξιοποιηθεί θεσμικά και όχι τιμωρητικά, μπορεί να λειτουργήσει ως μοχλός διοικητικής ανασυγκρότησης και πολιτικής ευθύνης.