Με διττό προσανατολισμό κινείται η κυβερνητική πολιτική στον τομέα της κτηματαγοράς, επιδιώκοντας αφενός την ανακούφιση των πολιτών από την εκρηκτική άνοδο των ενοικίων και την έλλειψη διαθέσιμων κατοικιών, και αφετέρου την ενίσχυση της φορολογικής συμμόρφωσης σε συναλλαγές ακινήτων. Πρόκειται για μια πολυεπίπεδη στρατηγική με στόχο τη δημιουργία μιας λειτουργικής, δίκαιης και διαφανούς στεγαστικής αγοράς. Στην καρδιά του σχεδιασμού βρίσκεται η στήριξη της κατασκευαστικής δραστηριότητας και η αξιοποίηση της δημόσιας περιουσίας για την ενίσχυση του οικιστικού αποθέματος, τόσο με νέες οικοδομές όσο και μέσω παρεμβάσεων ανακαίνισης. Όπως τόνισε πρόσφατα ο Αντιπρόεδρος της Κυβέρνησης Κωστής Χατζηδάκης, η στεγαστική πολιτική αποτελεί κυβερνητική προτεραιότητα πρώτης γραμμής και υλοποιείται μέσα από πέντε βασικές παρεμβάσεις.
Μεταξύ αυτών ξεχωρίζουν η επανεκκίνηση του θεσμού της κοινωνικής αντιπαροχής, η προώθηση μοντέλων προσιτής κατοικίας μέσω της δημόσιας γης, η επέκταση του «Ανακαινίζω – Νοικιάζω» και του «Εξοικονομώ», καθώς και στοχευμένες φορολογικές ελαφρύνσεις για όσους μετατρέπουν κλειστά ακίνητα σε κατοικήσιμες μονάδες. Παράλληλα, θεσπίζονται νέα εργαλεία όπως το μοντέλο «rent to own» – ενοικίαση με μελλοντική δυνατότητα αγοράς – και δημιουργείται κεντρικός φορέας διαχείρισης κοινωνικής στέγης, με σύγχρονο μητρώο δικαιούχων. Σημαντικές μεταρρυθμίσεις δρομολογούνται και στο πολεοδομικό επίπεδο, μέσω της κατάρτισης Τοπικών Πολεοδομικών Σχεδίων και της αναθεώρησης του Νέου Οικοδομικού Κανονισμού, ενώ ειδική μέριμνα λαμβάνεται για την οικογενειακή στέγη, την περιφέρεια και την ιδιοκτησία. Προς την κατεύθυνση αυτή, συγκροτείται μόνιμη διυπουργική επιτροπή για το στεγαστικό, ψηφιακή πλατφόρμα ενημέρωσης των πολιτών και παρατηρητήριο τιμών.
Αναπτυξιακή δυναμική καταγράφεται ήδη, καθώς το 2024 σημειώθηκε ιστορικό ρεκόρ ξένων επενδύσεων στο real estate ύψους 2 δισ. ευρώ, ενώ η οικοδομική δραστηριότητα ανακάμπτει, ιδίως με τις νέες ρυθμίσεις για τον ΝΟΚ. Ο κ. Χατζηδάκης διέψευσε το αφήγημα ότι η οικονομική κινητικότητα περιορίζεται στα ακίνητα, σημειώνοντας πως το σχετικό ποσοστό είναι αισθητά χαμηλότερο από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο. Επισήμανε δε ότι η κρίση στέγης οφείλεται κυρίως στην ανεπάρκεια της προσφοράς σε περιοχές υψηλής ζήτησης, και όχι στις επενδύσεις ή στους ιδιοκτήτες.
Μάχη κατά της φοροδιαφυγής στην κτηματαγορά
Ιδιαίτερο βάρος δίνεται και στην καταπολέμηση της φοροδιαφυγής στις αγοραπωλησίες. Η ΑΑΔΕ ενεργοποιεί στοχευμένο σχέδιο 2.500 ελέγχων σε υποθέσεις που παρουσιάζουν σοβαρές αποκλίσεις μεταξύ δηλωμένων και εκτιμώμενων αξιών, καθώς και σε αδήλωτες μεταβιβάσεις, γονικές παροχές και δωρεές από το 2019 και μετά. Η προσοχή εστιάζεται κυρίως σε συναλλαγές με μετρητά, οι οποίες απαγορεύονται, αλλά και στην καταχρηστική χρήση του αφορολόγητου για πρώτες κατοικίες και γονικές παροχές.
Από την 1η Ιανουαρίου 2026, όλα τα ενοίκια θα καταβάλλονται υποχρεωτικά μέσω τραπεζικών λογαριασμών, ανεξαρτήτως ύψους ή τύπου κατοικίας. Ταυτόχρονα, με βάση στοιχεία κατανάλωσης ρεύματος από τον ΔΕΔΔΗΕ και το νέο Μητρώο Ιδιοκτησίας και Διαχείρισης Ακινήτων (ΜΙΔΑ), το οποίο τίθεται σε λειτουργία το καλοκαίρι, εντοπίζονται περιπτώσεις εικονικά «κενών» ακινήτων που αποκρύπτονται για αποφυγή φορολόγησης. Σε τέτοιες περιπτώσεις προβλέπονται αυστηρές αναδρομικές κυρώσεις.
Η πρόκληση της στέγης στο επίκεντρο της εθνικής στρατηγικής
Η κυβέρνηση φιλοδοξεί να δώσει οριστικές απαντήσεις στο πρόβλημα της στέγης με ένα πλέγμα παρεμβάσεων που συνδυάζει φορολογικά κίνητρα, δημόσια πολιτική και αυστηρή εποπτεία. Η τελική κατεύθυνση της στρατηγικής θα εξαρτηθεί από τις δυνατότητες του κρατικού προϋπολογισμού, με νέα μέτρα να αναμένονται από τον Πρωθυπουργό στη Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης.