Στην τελική φάση επεξεργασίας βρίσκεται το νομοσχέδιο του Υπουργείου Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας, με τίτλο «Κοινωνική Αντιπαροχή», το οποίο αναμένεται να τεθεί σε δημόσια διαβούλευση εντός Μαΐου. Πρόκειται για μια ριζοσπαστική παρέμβαση στη στεγαστική πολιτική, που αξιοποιεί ακίνητα του Δημοσίου μέσω συνεργασίας με τον ιδιωτικό τομέα, παρέχοντας νέες κατοικίες με προσιτό ενοίκιο ή δυνατότητα μελλοντικής αγοράς σε πολίτες με αυξημένες στεγαστικές ανάγκες. Το κράτος θα παραχωρεί δημόσια κτίρια και οικόπεδα σε εταιρείες real estate μέσω διεθνών διαγωνισμών. Οι κατασκευαστές θα καλύπτουν το κόστος ανέγερσης ή ανακατασκευής, και σε αντάλλαγμα θα διατηρούν προς εκμετάλλευση έως και το 70% του ακινήτου (για εμπορική χρήση, πώληση ή ενοικίαση). Το υπόλοιπο 30% έως 60% θα προορίζεται αποκλειστικά για κοινωνική κατοικία, σε δικαιούχους που πληρούν συγκεκριμένα κοινωνικά και εισοδηματικά κριτήρια.
Τρεις μορφές στέγασης για τους δικαιούχους
-
Ενοικίαση με κοινωνικά προσιτό μίσθωμα
-
Πώληση κατοικιών σε χαμηλή τιμή
-
Μοντέλο “rent to own”: ενοικίαση με δυνατότητα εξαγοράς του ακινήτου, με τα ενοίκια να συμψηφίζονται στη μελλοντική τιμή αγοράς
Το πρόγραμμα στοχεύει να καλύψει τις ανάγκες στέγασης 5.000 πολιτών έως 39 ετών, νέων ζευγαριών ή ευάλωτων ομάδων, με ενοίκια που θα κινούνται πολύ χαμηλότερα από τις τρέχουσες τιμές της αγοράς. Σύμφωνα με το «Πρώτο Θέμα», η κυβέρνηση εκτιμά πως η μαζική εισροή δημόσιων ακινήτων στην αγορά θα έχει καταλυτική επίδραση στη μείωση των τιμών, προσφέροντας διέξοδο στην ανεξέλεγκτη άνοδο των ενοικίων, κυρίως στα αστικά κέντρα. Οι πρώτοι διαγωνισμοί για αξιοποίηση περίπου 1.600 ακινήτων αναμένεται να προκηρυχθούν μέχρι το φθινόπωρο του 2025. Το έργο θα εποπτεύεται από τη Γενική Γραμματεία Δημόσιας Περιουσίας, ενώ θα δημιουργηθεί ηλεκτρονικό μητρώο με αναλυτικά στοιχεία για όλα τα ακίνητα, τις διαδικασίες και τις συμβάσεις, διασφαλίζοντας πλήρη διαφάνεια.
Το πρόγραμμα θα χρηματοδοτηθεί και από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ) με μακροπρόθεσμα δάνεια και χαμηλά επιτόκια. Παράλληλα, προβλέπεται η σύσταση κεντρικού φορέα διαχείρισης κοινωνικών κατοικιών, ο οποίος θα έχει την ευθύνη για την επιλογή δικαιούχων, συντήρηση ακινήτων και διαχείριση ενοικίων και μεταβιβάσεων. Οι ανάδοχοι θα μπορούν να διαχειρίζονται τα ακίνητα για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα, ενώ θα έχουν και τη δυνατότητα να αποκτήσουν εξ αδιαιρέτου ποσοστό ιδιοκτησίας, εφόσον δεν υπάρξει πλειοδότης σε διαγωνισμό. Κρίσιμος παράγοντας για την επιτυχία του σχεδίου θα είναι η ανταπόκριση της αγοράς. Το ενδιαφέρον θα εξαρτηθεί από τα ακίνητα που θα ενταχθούν στους πρώτους καταλόγους – κυρίως σε αστικές περιοχές όπου η ζήτηση για στέγη είναι υψηλή. Το πρόγραμμα φιλοδοξεί να αυξήσει το συνολικό απόθεμα κατοικιών και να ενισχύσει την κοινωνική συνοχή, αξιοποιώντας δημόσια περιουσία που παραμένει αναξιοποίητη επί δεκαετίες.
