Σύμφωνα με την ανακοίνωση της REN, διαχειρίστριας του πορτογαλικού ηλεκτρικού δικτύου, η εκτεταμένη διακοπή ρεύματος που έπληξε τη χώρα οφείλεται σε αλυσιδωτές επιπτώσεις ξεκινώντας από προβλήματα στο ισπανικό σύστημα ηλεκτροδότησης. Όπως διευκρινίζει η εταιρεία, η διαταραχή αποδίδεται σε ένα σπάνιο ατμοσφαιρικό φαινόμενο, το οποίο αποσταθεροποίησε τη λειτουργία του διασυνδεδεμένου ευρωπαϊκού δικτύου.
Συγκεκριμένα, στην Ισπανία καταγράφηκαν απότομες και έντονες μεταβολές της θερμοκρασίας, οι οποίες προκάλεσαν ανώμαλες ταλαντώσεις στις γραμμές υπερυψηλής τάσης. Το φαινόμενο αυτό, γνωστό ως «επαγόμενη ατμοσφαιρική δόνηση», οδήγησε σε απώλεια του συγχρονισμού μεταξύ διαφορετικών τμημάτων του δικτύου, προκαλώντας εκτεταμένες διακοπές στην ηλεκτροδότηση. Η REN επισήμανε ότι το πρόβλημα είναι τεχνικά περίπλοκο και ότι ενδέχεται να απαιτηθούν αρκετές ημέρες για την πλήρη αποκατάσταση της ομαλής λειτουργίας του συστήματος.
Τι είναι η επαγόμενη ατμοσφαιρική δόνηση: Η επιστημονική εξήγηση
Ο πρώην διευθυντής της Εθνικής Μετεωρολογικής Υπηρεσίας, Θοδωρής Κολυδάς, εξήγησε τη φύση του φαινομένου. Όπως ανέφερε, οι γραμμές μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας, ιδιαίτερα εκείνες υψηλής τάσης (όπως οι 400 kV), είναι ευάλωτες σε ακραίες και αιφνίδιες μεταβολές της θερμοκρασίας. Αυτές προκαλούν θερμική διαστολή ή συστολή των μεταλλικών καλωδίων, ενώ ταυτόχρονα οι ανοδικές ή καθοδικές κινήσεις του αέρα λόγω διαφορών πυκνότητας δημιουργούν ταλαντώσεις. Το αποτέλεσμα είναι να εμφανίζονται μηχανικές καταπονήσεις στα καλώδια, διαφορετικής φύσης από το κλασικό φαινόμενο του “galloping” που προκαλείται από πάγο και άνεμο. Η «επαγόμενη ατμοσφαιρική δόνηση» μπορεί να οδηγήσει σε σημαντικούς κραδασμούς, αυξάνοντας τον κίνδυνο αστοχίας σε κρίσιμα σημεία του δικτύου.
Παράλληλα, ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Αντόνιο Κόστα, διαβεβαίωσε ότι δεν υπάρχουν στοιχεία που να συνδέουν το περιστατικό με πιθανή κυβερνοεπίθεση. Ο κ. Κόστα τόνισε ότι βρίσκεται σε συνεχή επικοινωνία με τους πρωθυπουργούς της Ισπανίας και της Πορτογαλίας, Πέδρο Σάντσεθ και Λουίς Μοντενέγκρο αντίστοιχα, ενώ οι αρμόδιοι φορείς σε Ισπανία και Πορτογαλία εργάζονται εντατικά για την πλήρη αποκατάσταση της ηλεκτροδότησης και την αποτροπή παρόμοιων περιστατικών στο μέλλον.