Μια νέα φιλοσοφία σχετικά με την αναγκαιότητα της εργασίας
Από την Ευτυχία Παπούλια
Κοινωνιολόγος
Για να σε ποδοπατήσουν πρέπει να είσαι ξαπλωμένος
Brian Weir, Αμερικανός συνθέτης
Ο Λάρυ τελείωσε το Πανεπιστήμιο έχοντας ένα όραμα: Μαζί με την γυναίκα του θα ζούσε το Αμερικάνικο Όνειρο, θα αγόραζαν ένα σπίτι στα προάστεια και θα πήγαιναν διακοπές κάθε δυο χρόνια. Ομως το όνειρό του δεν επαληθεύτηκε. Η γυναίκα του αντιλήφθηκε οτι η εργασία είναι μια αυταπάτη και αποφάσισε να παραιτηθεί, για να φροντίσει τον ηλικιωμένο πατέρα της και τα παιδιά της. Το ίδιο έκανε και ο σύζυγός της, ο οποίος τώρα, στα 52 του, μένει σ’ ένα τροχόσπιτο, στην αυλή της μητέρας του. ‘Πραγματικά, δεν έχω έξοδα, δεν χρειάζομαι χρήματα… Μπορώ να επιβιώσω χωρίς χρήματα’, λέει.
Εδω και πολύ καιρό μια νέα φιλοσοφία σχετικά με την αναγκαιότητα της εργασίας, ξεκίνησε απ’ την Κίνα και σιγά σιγά εξαπλώθηκε στην Αμερική και την υπόλοιπη Δύση, έρχεται να ενισχύσει την επιχειρηματολογία όσων νέων κάτω των σαράντα ετών αρνούνται να εργαστούν ή όσοι εργάζονται, αλλά αρνούνται να αποδώσουν στο μέγιστο των δυνατοτήτων τους. Ετσι συμβαίνει το παράδοξο με εκατομμύρια ανέργους σε όλον τον κόσμο, να αρνούνται να καλύψουν αντίστοιχες κενές θέσεις. Κι ο βασικός λόγος γι’ αυτήν την άρνηση ειναι οι αμοιβές που δεν επαρκούν να υπερκαλύψουν τις ανάγκες των εργαζομένων. Ετσι γεννήθηκε το ‘Κίνημα της Μεγάλης Παραίτησης’ ή αλλιώς στα …ελληνικά το ‘Κίνημα της Ξάπλας’.
To… πιθάρι
Σύμφωνα με αυτό, είναι προτιμότερο κάποιος να ελαχιστοποιήσει της ανάγκες του ή να τις μηδενίσει, αντί να συνθλίβεται στους καταναγκασμούς της εργασιακής συνθήκης, που μας απορροφούν πολύτιμο χρόνο χωρίς σίγουρη προοπτική για μια άνετη κι ευτυχισμένη ζωή κάποια στιγμή στο μέλλον. Ωστόσο δεν ήταν οι Κινέζοι εργαζόμενοι που θα είχαν κάθε λόγο να εναντιωθούν στα εξαντλητικά ωράρια που τους επιβάλλει το σύστημα και να επιλέξουν την απόλυτη απραξία, ως εναλλακτικό τρόπο ζωής, περιορίζοντας τις ανάγκες τους, αλλά ο κυνικός φιλόσοφος της Αρχαίας Ελλάδας Διογένης, ο οποίος πίστευε πως η ευτυχία του ανθρώπου βρίσκεται στη φυσική ζωη και πως μόνο με την αυτάρκεια, την λιτότητα, την αυτογνωσία και την άσκηση μπορεί κανείς να την εξασφαλίσει…
Η παράδοση λέει πως, ο Διογένης ζούσε σ’ ενα πιθάρι και κυκλοφορούσε ολη μέρα μ’ ένα φανάρι αναμμένο κι όταν τον ρωτούσαν απαντούσε: άνθρωπο ψάχνω να βρω! Ο Διογένης έψαχνε να βρει ενα ανθρώπινο ον αλλά έλεγε πως έβλεπε μόνο… κατεργάρηδες και αχρείους! Ολοι μας άλλωστε σήμερα, κρυφά ή φανερά, συμφωνούμε ως προς το τελευταίο αλλά μόνο για τους άλλους.
Συνεργάτες
Ομως η ‘παραίτηση’ σαν τρόπος δράσης για να βελτιωθούν οι εργασιακές συνθήκες, αρα και οι απολαβές των εργαζομένων, ειτε αυτή εκδηλώνεται ως αποχώρηση είτε ως ‘λευκή απεργία’ παρουσία μεν αλλά επιδεικτική αδιαφορία για εργασία είναι ακριβώς το αντίθετο απ’ ο,τι χρειάζεται μια επιχείρηση. Η καθε επιχείρηση χρειάζεται το μέγιστο της απόδοσης του εργαζόμενου για να επιβιώσουν εργοδότες και εργαζόμενοι αλλά και η χώρα. Ο εργαζόμενος θα πρέπει να βλέπει τον εαυτό του, οχι ως τον υπάλληλο της επιχείρησης, αλλά ως συνεργάτη.
Η αντίληψη που, δυστυχώς έχει γίνει συνείδηση στον εργαζόμενο, πως η εργοδοσία τους εκμεταλλεύεται, ειναι ένας μύθος που κάποτε εξυπηρετούσε πολιτικές σκοπιμότητες που, ομως, σήμερα δεν αποδίδει. Ειναι αλήθεια πως οι αμοιβές που οι οπαδοί του κινήματος πιστεύουν πως θα αυξηθούν με την μέθοδο της… ξάπλας δεν επαρκούν για τις ανάγκες του εργαζόμενου ή μιας οικογένειας αν δεν εργάζεται και το άλλο μέλος. Ομως οι αμοιβές προκύπτουν απο συμβάσεις και νομοθετικές παρεμβάσεις και δεν καθορίζονται από τις προσωπικές ανάγκες. Οι αμοιβές αυτές ειναι γνωστές εκ των προτέρων και με βάση αυτές ορίζουμε το επίπεδο της ζωής μας.
Αυτό που ισχυρίζεται ο Λάρυ της ιστορίας μας πως μπορεί να ζει σ’ ένα τροχόσπιτο χωρίς χρήματα εχει ενδιαφέρον αλλά μόνο φιλοσοφικό ή ακόμα κι’ ο δικός μας ο Διογένης. Τι έτρωγαν αυτοί οι …ασκητές; Μήπως μόνο ακρίδες κι’ άγριο μέλι σαν τον Ιωάννη τον Πρόδρομο;
Ξένες τσέπες
Σίγουρα οι οπαδοί της ‘Μεγάλης Παραίτησης’ αλλά και οι γενιές των Millennians (γεννημένοι μεταξύ 1980 και τέλος 1990) εχουν την πολυτέλεια μέσω της ‘Μεγάλης Ξάπλας’ να διεκδικούν καλύτερες απολαβές γιατί οι γονείς τους είναι ακόμη εν ζωη και τους συντηρούν. Βέβαια ενα τέτοιο κίνημα με σημείο αναφοράς την παραίτηση και την ‘ξάπλα’ για όποια ιδανικά κι αν… αγωνίζεται δεν έχει ελπίδα επιβίωσης. Αποτελεί όμως πρόκληση για τα παιδιά των εφτακοσίων και πεντακοσίων ευρώ που είναι αναγκασμένα να εργάζονται υπερβαίνοντας εαυτούς γιατί δεν έχουν εναλλακτική.
Και για όλους αυτούς η μόνη επιλογή ειναι ο περιορισμός των άχρηστων δαπανών που η καταναλωτική κοινωνία μας έπεισε να αποδεχτούμε ως απαραίτητες… Ετσι φτάσαμε στο σημείο να μην μπορούμε να περιορίσουμε ή να στερηθούμε περιστασιακά κάποιο αγαθό οταν απρόοπτες συνθήκες το επιβάλλουν. Σήμερα ολόκληρη η Ευρώπη και η χώρα μας φυσικά προσπαθεί να περιορίσει τις επιπτώσεις απ’ τους εκβιασμούς του Πούτιν για διακοπή του φυσικού αερίου με… επιδοτήσεις! Ομως με τις επιδοτήσεις δεν θα μάθουμε ποτέ να κάνουμε οικονομία.
Κατάκτηση
Τι θα πάθουμε για παράδειγμα αν στις πολυκατοικίες ανάψουμε το καλοριφέρ ενα μήνα αργότερα και το κλείσουμε εναν μηνα νωρίτερα ή ακόμη και κάποιοι να μην το ανάψουν καθόλου σαν μια ακραία αντίδραση στη ρωσική απειλή; Γιατί ακούγεται οξύμωρο απ’ την μια να ανησυχούμε για την καταστροφή του πλανήτη κι’ απ’ την άλλη να μην θέλουμε να περιορίζουμε με την ευκαιρία μια απ’ τις αιτίες της καταστροφής οπως οι καυστήρες των καλοριφέρ;
Η δυνατότητα να ζουν οι άνθρωποι χωρις χρήματα, ή έστω με ελάχιστα, υπήρχε σε παλαιότερες εποχές στην ύπαιθρο κυρίως όπου οι κάτοικοι είχαν μια απ’ ευθείας εξάρτηση απ’ την γη και τα ζώα τους που τους παρείχαν τα απαραίτητα για την επιβίωσή τους. Σήμερα όμως η λιτότητα, η δυνατότητα να ζει κανείς μ’ αυτά που βγάζει ειναι πραγματικά ο ιδανικός τρόπος ζωης. Είναι κατάκτηση. Η παραίτηση όμως και το κίνημα της…ξάπλας δεν είναι. Γιατί και η ξάπλα κουράζει τους ίδιους αλλά κυρίως αυτούς που πρέπει να συντηρούν τους… ξαπλωμένους.
