Μάτι - σαν σήμερα: 23 Ιουλίου 2018. Τρία χρόνια μετά. Η καταστροφική μανία της πυρκαγιάς, στοίχισε τη ζωή σε 102 ανθρώπους
Τρία χρόνια συμπληρώνονται σήμερα από την καταστροφική πυρκαγιά στο Μάτι που στοίχισε τη ζωή σε 102 συνανθρώπους μας και προκάλεσε ανυπολόγιστες υλικές καταστροφές. Ήταν 23 Ιουλίου του 2018 όταν η πύρινη λαίλαπα, που ξεκίνησε από την φωτιά που άναψε ένας 65χρονος στο Νταού Πεντέλης για να κάψει κλαδιά, σάρωνε τα πάντα στο πέρασμα της, σπέρνοντας το θάνατο και προκαλώντας μια άνευ προηγουμένου φυσική καταστροφή. Σήμερα, τρία χρόνια μετά την εθνική τραγωδία, η ποινική δικογραφία που έχει σχηματιστεί για τις πράξεις και τις παραλείψεις των αρμοδίων, εκείνη την αποφράδα ημέρα βρίσκεται στα χέρια εισαγγελέα μετά και την ολοκλήρωση της ανάκρισης που διενήργησε ο ανακριτής Αθ. Μαρνέρης.
“Μάνα πέφτω, έχει νεκρούς και δεν το λένε” – Νέα σοκαριστικά ηχητικά από το Μάτι
Ο εισαγγελέας, μελετά την ογκώδη δικογραφία της υπόθεσης – απαριθμεί χιλιάδες σελίδες – προκειμένου να υποβάλλει πρόταση προς το αρμόδιο δικαστικό συμβούλιο, το οποίο με βούλευμα που θα εκδώσει θα ανοίξει το δρόμο για την εκδίκαση της υπόθεσης σε ποινικό ακροατήριο. Οι δικαστές με το βούλευμά τους θα αποφαίνονται ποιοι από τους κατηγορούμενους θα καθίσουν στο εδώλιο και για ποιες κατηγορίες θα δικαστούν.
Η σκέψη μας βρίσκεται στις οικογένειες των 102 συνανθρώπων μας που χάθηκαν άδικα πριν τρία χρόνια στο Μάτι. pic.twitter.com/XVRjUupOsd
— Nikos Dendias (@NikosDendias) July 23, 2021
Μάτι: Διώξεις σε βαθμό πλημμελήματος
Οι διώξεις πάντως που έχουν ασκηθεί για τη φονική πυρκαγιά στο Μάτι με τους 102 νεκρούς είναι σε βαθμό πλημμελήματος (ανθρωποκτονία από αμέλεια κατά συρροή και σωματική βλάβη, είναι τα αδικήματα για την πλειονότητα των κατηγορουμένων) ενώ τρία κατά σειρά αιτήματα του κ. Μαρνέρη για αναβάθμιση του κατηγορητηρίου βάσει των στοιχείων που ο ίδιος είχε συλλέξει στο πλαίσιο της έρευνας του έχουν απορριφθεί από την αρμόδια εισαγγελική αρχή.
Μέχρι στιγμής οι κατηγορούμενοι για την φονική πυρκαγιά στο Μάτι ξεπερνούν τους 20 και ανάμεσά τους συγκαταλέγονται τα ονόματα της πρώην περιφερειάρχη Αττικής Ρένας Δούρου, του πρώην δημάρχου Μαραθώνα Ηλία Ψινάκη, του πρώην γενικού γραμματέα Πολιτικής Προστασίας Ιωάννη Καπάκη, στελεχών της Πολιτικής Προστασίας, της ΕΛ.ΑΣ., της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας, του 65χρονου που ευθύνεται για την έναρξη της φωτιάς στο Νταού Πεντέλης, κ.ά.
Εγκαυματίας από το Μάτι: Τρία χρόνια μετά συνεχίζω να ανεβαίνω Γολγοθά
«Παρακολουθούσαν ωσάν τον Ξέρξη…»
Στη δικογραφία που έχουν σχηματίσει για την υπόθεση, περιλαμβάνεται ένας τεράστιος όγκος στοιχείων που καταδεικνύουν το χάος το οποίο κυριάρχησε τις εφιαλτικές ώρες της 23ης Ιουλίου του 2018 στην Ανατολική Αττική. Χαρακτηριστικά για το εύρος της πλήρους έλλειψης συντονισμού μεταξύ των αρμοδίων για την κατάσβεση της πυρκαγιάς είναι τα όσα αναφέρει στο πόρισμα του ο κ. Μαρνέρης, έκτασης 97 σελίδων. «Η αδιαφορία που επιδείχθηκε συναρτώμενη με την αυξημένη ευθύνη των υπαίτιων συνιστά ενδεχόμενο δόλο επίτασης του κινδύνου (…) Αυτό το γνώριζαν οι αρμόδιοι και παρ’ όλα αυτά αδιαφόρησαν επιδεικτικά και παρακολουθούσαν αμέτοχοι επί της ουσίας τις εξελίξεις σε Νταού Πεντέλης – Νέο Βουτζά – Μάτι ωσάν τον Ξέρξη, όταν παρακολουθούσε τη ναυμαχία της Σαλαμίνας από τον χρυσό του θρόνο στο όρος Αιγάλεω», αναφέρει χαρακτηριστικά ο ανακριτής και σε άλλο σημείο του πορίσματός του, κάνει λόγο για συνειδητή παραβίαση των υπηρεσιακών καθηκόντων από μερίδα των κατηγορουμένων.
«Γενικότερα η στάση των αρμοδίων δείχνει ότι δεν έδωσαν ουσιαστικά καμία σημασία στην πυρκαγιά και την άφησαν να πάρει ανεξέλεγκτες διαστάσεις αδιαφορώντας παράλληλα εντελώς για την απομάκρυνση των πολιτών» επισημαίνει χαρακτηριστικά ο δικαστικός λειτουργός.
Ιδιαίτερη αξία, όμως, για το έργο των δικαστών, που τώρα καλούνται να αποφανθούν για την παραπομπή της υπόθεσης σε ποινικό ακροατήριο, έχουν οι συνομιλίες που περιλαμβάνονται στη δικογραφία και οι οποίες βρέθηκαν στα χέρια του ανακριτή, έπειτα από την κατάσχεση, το περασμένο καλοκαίρι, του καταγραφικού από το Ενιαίο Συντονιστικό Κέντρο Επιχειρήσεων (ΕΣΚΕ). Συγκεκριμένα, από συνομιλία που περιλαμβάνεται στη δικογραφία αποδεικνύεται πως οι αρμόδιες υπηρεσίες γνώριζαν ότι στο Μάτι υπήρχαν νεκροί, πριν από την ευρεία σύσκεψη είχε λάβει χώρα, παρουσία του τότε πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα και του υπουργού, τότε, Προστασίας του Πολίτη Νίκου Τόσκα.
Μάτι – Φονική πυρκαγιά: Τα ντοκουμέντα μιλούν
Οι συνομιλίες
Η εν λόγω συνομιλία που αποτελεί μέρος της δικογραφίας καταγράφηκε όταν αξιωματικός υπηρεσίας από το Κέντρο Επιχειρήσεων της Πυροσβεστικής, ζήτησε ενημέρωση για την κατάσταση που επικρατεί στο Μάτι.
Πρώτος μιλάει ο αξιωματικός της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας και ακολουθεί ο εξής διάλογος:
Έχουμε μία ευρεία σύσκεψη. Έχει έρθει εδώ τώρα ο Πρωθυπουργός και ο υπουργός ο κ. Τόσκας. Μπορείτε να μου δώσετε σαφή εικόνα για τους νεκρούς;
Για τους νεκρούς προς το παρόν εμείς έχουμε παραλάβει έναν. Υπάρχουν και άλλοι νεκροί όμως, τους οποίους δεν έχουμε παραλάβει… Δίνουμε βάση πρώτα από όλα σε τραυματίες. Έχουν κατέβει κάτω ομάδες γιατρών στους τραυματίες. Νεκρούς παραλαμβάνουμε μόνο αν είναι μέσα στο δρόμο. Αν είναι μέσα σε σπίτια δεν παραλαμβάνουμε προς το παρόν νεκρούς …Και το ξέρει αυτό και η Πολιτική Προστασία . Τα περιστατικά είναι πάρα πολλά. Έχει ενεργοποιηθεί ομάδα που είναι για τις κρίσεις, έχουν βγει πολλά αυτοκίνητα στο δρόμο. Έχουμε κάνει ό,τι καλύτερο μπορούμε για τον κόσμο.
Δεν μπορούμε να έχουμε εικόνα για τους νεκρούς;
Όχι. Ξέρω αυτή τη στιγμή για τρεις. Ένα περιστατικό στη Λεωφόρο Δημοκρατίας, ένα πάει στο Σισμανόγλειο και ένα λίγο πιο κάτω στο Μάτι. Απλά δεν έχουν παραληφθεί αυτά. Ένα μόνο έχει παραληφθεί. Πάντως, η κατάσταση δεν είναι τόσο καλή.
Μας έχουν δώσει περισσότερους νεκρούς, αλλά δεν έχουμε επιβεβαιωμένα.
Επιβεβαιωμένα δεν έχουμε … Για τα επιβεβαιωμένα πολύ φοβάμαι ότι θα μας πάρει το πρωί για να μάθουμε …Αφού τελειώσουμε πρώτα με τους τραυματίες .
«Χαμός γίνεται … Έχει νεκρούς….»
Οι απολογίες και η απόσειση των ευθυνών
Κατά τη διάρκεια των απολογιών τους στον ανακριτή μερίδα των κατηγορουμένων επιχείρησε να αποποιηθεί τις ευθύνες για την καταστροφή ο ένας στον άλλο. Ειδικότερα, στην απολογία του ο τότε αρχηγός του Πυροσβεστικού Σώματος Σωτήρης Τερζούδης, υποστήριξε ότι ο ίδιος είχε ελλιπή ενημέρωση από τους υφισταμένους του και ότι δόθηκαν εντολές εν αγνοία του. Μάλιστα, ο πρώην αρχηγός του ΠΣ φέρεται να έδειξε με την απολογία του τον τότε επιχειρησιακό υπαρχηγό του σώματος Βασίλη Ματθαιόπουλο και τον διοικητή του ΕΣΚΕ Γιάννη Φωστιέρη. Όπως φέρεται να υποστήριξε ο εν λόγω κατηγορούμενος, ο διοικητής του ΕΣΚΕ τον είχε παρακάμψει και ενημέρωνε απευθείας τον κ. Τόσκα.
«Ο κ. Τόσκας χωρίς προφανώς να το γνωρίζω, κυρίως όμως χωρίς την έγκρισή μου, έδινε εντολές επιχειρησιακές στον κ. Φωστιέρη και εκείνος χωρίς να με ενημερώνει, ως όφειλε, τις εκτελούσε. Ο κ. Φωστιέρης συνεπώς έδινε στον Αρχηγό του, δηλαδή εμένα, ελλιπή πληροφόρηση για την επιχειρησιακή δράση των εναέριων μέσων. Την ίδια ακριβώς ελλιπή ενημέρωση είχα και από τον κ. Ματθαιόπουλο» φέρεται να ανέφερε στον ανακριτή ο κ. Τερζούδης.
Αξίζει να σημειωθεί ότι κατά τη διάρκεια της ανάκρισης που διενήργησε ο κ. Μαρνέρης και άλλα πρόσωπα κατέστησαν κατηγορούμενοι για πράξεις και παραλείψεις τους, πέραν αυτών που είχαν διωχθεί αρχικά από την εισαγγελία Πρωτοδικών της Αθήνας. Όλοι πάντως αντιμετωπίζουν κατηγορίες σε βαθμό πλημμελήματος και μετά τις απολογίες τους είχαν αφεθεί ελεύθεροι με όρους.
Οι αστικές διεκδικήσεις των συγγενών των θυμάτων
Την ίδια ώρα, συγγενείς των θυμάτων έχουν καταθέσει αγωγές – μαμούθ στη Διοικητική Δικαιοσύνη για τα όσα υπέστησαν, διεκδικώντας αποζημιώσεις για ψυχική οδύνη που ανέρχονται σε εκατομμύρια ευρώ. Στις αγωγές τους οι συγγενείς των θυμάτων περιγράφουν με ανατριχιαστικές λεπτομέρειες το εφιαλτικό απόγευμα της 23ης Ιουλίου, με τους δικούς τους ανθρώπους να βρίσκουν τραγικό θάνατο αβοήθητοι και εγκαταλελειμμένοι από τους αρμόδιους φορείς. Όπως εκτιμούν νομικοί κύκλοι, ως καταλύτης στην τελική κρίση της Δικαιοσύνης για αυτές τις αστικές αξιώσεις των συγγενών των θυμάτων, αναμένεται να λειτουργήσει η πρόσφατη απόφαση που εκδόθηκε το Διοικητικό Πρωτοδικείο Αθηνών, με την οποία επιδικάσθηκε αποζημίωση ύψους 270.000 ευρώ για ψυχική οδύνη στην οικογένεια ενός 29χρονου που έχασε τη ζωή του από πνιγμό κατά τη διάρκεια των φονικών πλημμυρών στην Μάνδρα Αττικής, το 2017.
Με την εν λόγω απόφαση, που εκδόθηκε τέσσερα χρόνια μετά τη φονική πλημμύρα κρίθηκε ότι τόσο η Περιφέρεια Αττικής όσο και η Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας, αλλά και η Ελληνική Αστυνομία φέρουν ευθύνες για τον θάνατο του 29χρονου και θα πρέπει να αποζημιώσουν την οικογένειά του για την ψυχική οδύνη που υπέστησαν.
Οι πληγές επουλώνονται
Πριν ακόμα στεγνώσουν τα δάκρυα, και με ζωντανά ακόμα τα σημάδια του πόνου και του ολέθρου, οι μελέτες για την αποκατάσταση των περιοχών για την ταχεία επούλωση των πληγών έχουν ήδη ολοκληρωθεί και μάλιστα σε χρόνο “ρεκόρ”. Μέσα σε δύο χρόνια, με τη συνεργασία του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας και του ΥΠΕΝ, έχει ήδη ολοκληρωθεί το Ειδικό Πολεοδομικό Σχέδιο (ΕΠΣ) για περιοχές που συνολικά καλύπτουν έκταση 7.935 στρεμμάτων στις δημοτικές ενότητες Νέας Μάκρης και Ραφήνας: Μάτι, Κόκκινο Λιμανάκι, Αγία Μαρίνα, Σκουφέικα, και Πευκώνας. Όπως τόνισε χαρακτηριστικά ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Κώστας Σκρέκας: “Σε καμία περιοχή, ποτέ στο παρελθόν δεν υπήρξε σε τέτοιο χρόνο, ολοκλήρωση του σχεδιασμού. Η ολοκλήρωση του πολεοδομικού, χωροταξικού και ρυμοτομικού σχεδιασμού στις περιοχές που υπέστησαν τεράστιο πλήγμα από την καταστροφική πυρκαγιά της 23ης Ιουλίου το 2018 αποτελεί βασική προτεραιότητα και δέσμευση της κυβέρνησης”.
Ετοιμο το σχέδιο ανάπλασης
Ενώ, δίνοντας έμφαση στην πολιτική βούληση για την προώθηση των έργων, η οποία αποτυπώνεται στην ταχύτητα υλοποίησης των μελετών ο κ. Σκρέκας επισήμανε ότι σύμφωνα με την εμπειρία του παρελθόντος, για την εκπόνηση ΕΠΣ χρειαζόταν χρονικό διάστημα πάνω από 10 χρόνια. Σύμφωνα με τα πλάνα του ΥΠΕΝ, από το καλοκαίρι του 2019 μέχρι του χρόνου το καλοκαίρι, σε τρία χρόνια δηλαδή, θα έχει διαμορφωθεί ένας ολοκληρωμένος σχεδιασμός και στις δύο φάσεις και ΕΠΣ και Πολεοδομικό Σχέδιο Εφαρμογής. Ενώ προσέθεσε, ότι “η διαβούλευση που προηγήθηκε ήταν διαρκής και πρωτοφανής. Με εκατοντάδες επιστολές, συναντήσεις, τηλεδιασκέψεις με όλους τους εμπλεκόμενους. Και οφείλαμε να το κάνουμε αυτό”.
Ειδικότερα, με το ΕΠΣ, το οποίο προωθείται στο ΣτΕ, μπαίνει τάξη στις χρήσεις γης στην περιοχή και ξεκινά η διαδικασία εφαρμογής προγράμματος αστικής ανάπλασης, περιβαλλοντικής προστασίας και αντιμετώπισης των συνεπειών από τη μεγάλη φυσική καταστροφή ώστε το Μάτι να αποτελέσει οδηγό και για άλλες περιοχές. Μετά την ολοκλήρωση του ΕΠΣ, τίθεται σε εφαρμογή η δεύτερη φάση του σχεδιασμού, η οποία αφορά στην εκπόνηση του Ρυμοτομικού Σχεδίου και στην Πράξη Εφαρμογής που αναμένεται να ολοκληρωθεί εντός του 2022.
Όπως έκανε γνωστό ο υφυπουργός Περιβάλλοντος Νίκος Ταγαράς: “Το Ειδικό Πολεοδομικό Σχέδιο για αυτές τις περιοχές είναι “πιλοτικό” και με την έγκριση από το ΣτΕ θα αποτελέσει τη βάση για περιοχές με παρόμοια χαρακτηριστικά σε όλη την Επικράτεια”. Η περιοχή επέμβασης συνολικά φθάνει τα 7.935 στρέμματα. Τα 3.028 θα είναι τελικά πολεοδομημένα και από αυτά τα 452 είναι ήδη στο σχέδιο πόλεως. Άρα νέα επιφάνεια που μπαίνει σε σχέδιο πόλης που πολεοδομείται είναι 2.600 στρέμματα.
Οι ζώνες που πολεοδομούνται
Οι ζώνες που πολεοδομούνται είναι η Αγία Μαρίνα, το Μάτι, το Κόκκινο Λιμανάκι, τα Σκουφέικα και ο Πευκώνας, ενώ σε μία περιοχή 17,5 στρεμμάτων θα δημιουργηθούν περίπου 100 κοινωνικές κατοικίες των 80 τετραγωνικών μέτρων.
Το ΕΠΣ θα αποσταλεί στο ΣτΕ για την έκδοση του Προεδρικού Διατάγματος και έτσι ολοκληρώνεται η πρώτη φάση σχεδιασμού. Στη δεύτερη και τελευταία φάση του σχεδιασμού, που περιλαμβάνει το Ρυμοτομικό Σχέδιο και την Πράξη Εφαρμογής, θα υπάρξει ο χώρος στον οποίο θα εξελιχθούν οι διαδικασίες κατασκευής κοινωνικών κατοικιών για την αποκατάσταση των πληγέντων. Για την ολιστική ανάπλαση της περιοχής, σύμφωνα με τον Ευθύμη Μπακογιάννη, τον γενικό γραμματέα Χωρικού Σχεδιασμού και Αστικού Περιβάλλοντος έχει γίνει πολύ μεγάλη προσπάθεια για τα έργα της βιώσιμης κινητικότητας, τα οποία θα τα δούμε να περνούν σε επίπεδο εφαρμογής στην επόμενη φάση.
Υπάρχει η πρόβλεψη για τον παραλιακό πεζόδρομο- ποδηλατόδρομο και ταυτόχρονα υπάρχει και μια ιεράρχηση του οδικού δικτύου η οποία δίνει τη δυνατότητα να έχουμε και ποδηλατοδρόμους αλλά και μεγάλα πεζοδρόμια με φύτευση. Στόχος δεν είναι μόνο να αναπτυχθούν οι ποδηλατικές υποδομές στο Μάτι και γενικότερα στην ευρύτερη περιοχή, αλλά να τις συνδεθούν με τους κοινόχρηστους χώρους και να υπάρχει ένα πλαίσιο, ένα σύμπλεγμα δρόμων ήπιας κυκλοφορίας. Παράλληλα, από τον σχεδιασμό έχουν γίνει διανοίξεις για την πρόσβαση στην παραλία που θα συνδέεται με το εσωτερικό τοπικό δίκτυο.
“Πράσινο Φως” για τη στεγαστική αποκατάσταση πληγέντων – Περιοχή “Σκουφέικα” Δήμου Ραφήνας – Πικερμίου
Με κοινωνική ευαισθησία και μέριμνα για τους ανθρώπους που έχασαν την κύρια κατοικία τους από τη φονική πυρκαγιά και σε συνέχεια της δέσμευσης του πρωθυπουργού, Κυριάκου Μητσοτάκη για τη στεγαστική τους αποκατάσταση, προκρίνεται η περιοχή “Σκουφέικα” έκτασης περί των 18 στρεμμάτων.
Η εν λόγω περιοχή έχει συντελεστή δόμησης 0,5 και στόχος είναι να κατασκευασθούν περί τις 100 κατοικίες των 80 τ.μ. και σύμφωνα με τον σχεδιασμό. Έως τον Νοέμβριο θα έχει ολοκληρωθεί το Τοπικό Ρυμοτομικό Σχέδιο.
