Έχει συμβεί σχεδόν σε όλους μας. Μια απρόσεκτη κίνηση στο γραφείο, ένα λάθος κλικ, το χύσιμο ενός καφέ, ενός ποτηριού με νερό, η πτώση και το σπάσιμο ενός σκληρού δίσκου ή οτιδήποτε άλλο, και βρισκόμαστε να θρηνούμε απαρηγόρητοι τα χαμένα αρχεία μας. Η πρώτη αντίδραση είναι σίγουρα το πάγωμα. Εκείνη την ώρα περνάνε από το μυαλό μας οι ατελείωτες ώρες που δουλέψαμε και πάνε χαμένες, η μοναδικότητα των αρχείων μας που δεν τα είχαμε πουθενά αλλού ή για τις… πονηρές περιπτώσεις τα προσωπικά μας δεδομένα. Η δεύτερη αντίδραση μοιάζει λίγο με μικρού παιδιού: Θέλουμε πίσω, θέλουμε να ανακτήσουμε τα δεδομένα μας. Τί είναι όμως η ανάκτηση δεδομένων;
Θεωρητικά, ανάκτηση δεδομένων είναι η διαδικασία της διάσωσης δεδομένων, τα οποία δεν είναι προσβάσιμα για οποιονδήποτε λόγο, από κάποιο αποθηκευτικό μέσο, είτε αυτό έχει προκύψει από μηχανική βλάβη, είτε από αποτυχία του συστήματος ή ακόμα από κάποιο λάθος του χρήστη. Η Ανάκτηση δεδομένων είναι ένας εξειδικευμένος κλάδος της πληροφορικής, ο οποίος ασχολείται αποκλειστικά με την επαναφορά μη προσβάσιμων δεδομένων από το χρήστη. Η διαδικασία αυτή εμπλέκει τεχνικούς με εξειδικευμένες γνώσεις, ειδικό εξοπλισμό και διέπεται από αυστηρούς κανόνες, ούτως ώστε να διασφαλιστεί το καλύτερο δυνατό ποσοστό επιτυχίας.
Ανάκτηση δεδομένων: Μπορώ μόνος
Υπάρχει γενικότερα η πεποίθηση πως αν κάποιος αγοράσει ή κατεβάσει μια δωρεάν εφαρμογή ανάκτησης δεδομένων μπορεί να κάνει ανάκτηση δεδομένων μόνος του. Αυτό δεν είναι απολύτως σωστό και εξαρτάται από τη φύση του προβλήματος. Γενικότερα, την διαδικασία της ανάκτησης δεδομένων την χωρίζουμε σε δύο είδη. Την Logical Data Recovery, όπου ανακτούμε αρχεία από ακούσια διαγραφή, χαλασμένα Partitions, ακούσιο format και άλλες παραποιήσεις του που είναι σε επίπεδο filesystem. Την Physical Data Recovery, όπου ανακτούμε αρχεία από αποθηκευτικό μέσο το οποίο έχει βλάβη μηχανική, ηλεκτρονική, στο firmware ή στα platter του.
Τα προβλήματα από Logical ζημιές μπορούν να επιλυθούν με Software. Κάποια δωρεάν προγράμματα επίσης μπορεί να μας βοηθήσουν, αρκεί να γνωρίζουμε πώς να τα χρησιμοποιήσουμε και να μην κάνουμε μεγαλύτερη ζημιά, όπως για παράδειγμα να αποθηκεύσουμε τα ανακτημένα αρχεία στο ίδιο Drive από το οποίο ανακτούμε. Σε αυτήν την περίπτωση θα κάνουμε ζημιά η οποία δεν είναι αναστρέψιμη. Τα προβλήματα από Physical ζημιές πρακτικά έχουν να κάνουν με την δυσλειτουργία του αποθηκευτικού μέσου. Εφόσον λοιπόν το αποθηκευτικό μέσο δεν είναι προσβάσιμο από το λειτουργικό σας σύστημα, τα Software ανάκτησης δεδομένων δεν μπορούν να σας βοηθήσουν, αφού περνάνε οι εντολές τους μέσα από το λειτουργικό σύστημα.
Ανάκτηση δεδομένων: Πότε πρέπει να απευθυνθώ στους ειδικούς;
Σε μια εταιρία ανάκτησης δεδομένων απευθυνόμαστε κατ’ αρχήν όταν τα δεδομένα που έχουμε χάσει (είτε από ακούσια διαγραφή, είτε από λάθος Format, είτε από βλάβη του αποθηκευτικού μέσου), έχουν μεγαλύτερη αξία για εσάς από το ίδιο το αποθηκευτικό μέσο. Δεν πάμε δηλαδή σε μια εταιρία που θα χρειαστεί εργασία 10 ημερών για να επισκευάσει ένα δίσκο των 50€ αν μας ενδιαφέρει μόνο να σώσουμε το αποθηκευτικό μέσο. Πρακτικά αν κάνουμε σωστό Backup δεν χρειαζόμαστε εταιρία ανάκτησης δεδομένων καθώς αν έχουμε τα δεδομένα μας σε 2 σημεία, δεν θα χαθούν εύκολα.
Επίσης πρέπει να σημειώσουμε ότι επειδή η διαδικασία ανάκτησης δεδομένων για να γίνει σωστά και όχι με πειραματισμούς, δηλαδή από έμπειρους μηχανικούς και άρτιο εξοπλισμό, είναι μια ιδιαίτερα ακριβή και συνήθως χρονοβόρος διαδικασία. Επομένως πάμε σε εταιρία ανάκτησης δεδομένων, αν δεν έχουμε πρόσβαση για οποιονδήποτε λόγο σε πολύ σημαντικά για εμάς δεδομένα και δεν θέλουμε να πειραματιστούμε, διότι μπορεί να κάνουμε τα πράγματα χειρότερα. Επειδή τα κόστη της ανάκτησης δεδομένων είναι συνήθως 150 – 800€ δεν απευθυνόμαστε σε εταιρία ανάκτησης δεδομένων για να σώσουμε video ή Mp3 που μπορούμε να ξαναβρούμε.
Ανάκτηση δεδομένων: Προσοχή στις παγίδες
Ψάχνοντας κανείς στο internet μπορεί να βρει αρκετές «τεχνικές» για την ανάκτηση δεδομένων από έναν χαλασμένο δίσκο. Κάποιες από αυτές ισχύουν για συγκεκριμένα μοντέλα δίσκων, όμως σε κάποια άλλα μοντέλα μπορεί να προκαλέσουν μόνιμη απώλεια των δεδομένων. Γενικά, οι όποιες οδηγίες υπάρχουν -πέρα από το γεγονός ότι κάποιες από αυτές είναι… συζητήσιμες- απευθύνονται σε ειδικούς και εσείς δεν πρόκειται να γίνετε σε μία μέρα, όσο κι αν το πιστεύετε. Αυτό που έχετε να κάνετε είναι να αξιολογήσετε τη σπουδαιότητα των αρχείων σας και αναλόγως να πράξετε, απευθυνόμενοι σε εξειδικευμένο προσωπικό ή μένοντας μόνοι με τον… πόνο σας.
