Κυρώσεις στην Τουρκία – Μέρκελ: Ως γνωστόν, η Γερμανία έπαιξε καθοριστικό ρόλο στο να μην αποφασιστούν κυρώσεις κατά της Τουρκίας στη Σύνοδο Κορυφής. Μάλιστα, η συμφωνία για μηχανισμό αποκλιμάκωσης στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ κατά τη διάρκεια της Συνόδου φαίνεται να εξυπηρέτησε τις γερμανικές επιδιώξεις. Οι πιέσεις του Βερολίνου στη Σύνοδο Κορυφής απέτρεψαν τόσο την επιβολή κυρώσεων όσο και την υιοθέτηση ενός αυτόματου μηχανισμού στην Τουρκία. Σταθερά στο πλευρό της Γερμανίας ήταν η Ιταλία και η Ισπανία. Σύμφωνα με πληροφορίες του MEGA, η Γερμανία απέρριψε πρόταση της Ελλάδας να ενεργοποιηθούν κυρώσεις στην πρώτη φορά που Τουρκία θα προβεί σε νέες προκλητικές ενέργειες.
Παράλληλα, η Γερμανία επικαλέστηκε τον μηχανισμό αποκλιμάκωσης που αποφασίστηκε στο ΝΑΤΟ ως επαρκές μέτρο σε περίπτωση νέας αντιπαράθεσης Ελλάδας-Τουρκίας. Σχετικά με τον μηχανισμό αποκλιμάκωσης του ΝΑΤΟ, που μόνο τυχαίο δεν είναι που αποφασίστηκε κατά τη διάρκεια της Συνόδου, πηγές επεσήμαναν ότι οι στρατιωτικοί των δυο χωρών θα μιλάνε μεταξύ τους κάθε φορά που υπάρχει κάποια κίνηση πέραν των συνηθισμένων. Εάν δεν τα βρουν το θέμα θα πηγαίνει στις πολιτικές ηγεσίες. Στο ερώτημα εάν υπάρχουν και άλλες τεχνικές λεπτομέρειες της συμφωνίας πέραν του ότι έχει δει το φως της δημοσιότητας, νατοϊκές πηγές απάντησαν ότι ό,τι έπρεπε να δημοσιευτεί δημοσιεύτηκε.
Η Μέρκελ δεν κρύφτηκε στιγμή…
Είναι γεγονός ότι το τελικό κείμενο συμπερασμάτων επίσης απέχει από τις αρχικές στοχεύσεις τόσο της Αθήνας όσο και της Λευκωσίας. Και αυτό καθώς ούτε αυτοματοποιημένος μηχανισμός επιβολής κυρώσεων στην Τουρκία εάν παραβιάσει εκ νέου τα κυριαρχικά δικαιώματα Ελλάδας και Κύπρου θεσμοθετείται, αλλά η ΕΕ θα παρακολουθεί στενά τις εξελίξεις και θα λάβει τις κατάλληλες αποφάσεις το αργότερο μέχρι τη Σύνοδο του Δεκεμβρίου 2020. Ούτε επιβλήθηκαν βέβαια κυρώσεις στην Τουρκία για τις συνεχιζόμενες προκλήσεις στην κυπριακή ΑΟΖ.
Η Γερμανίδα καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ είχε πάντως προϊδεάσει για τις εξελίξεις όταν στις δηλώσεις της προσερχόμενη στη Σύνοδο Κορυφής είχε ταχθεί κατά της επιβολής κυρώσεων στην Τουρκία. Η διαφωνία του Βερολίνου με οποιαδήποτε σκληρή απόφαση κατά της Άγκυρας ήταν βεβαίως γνωστή. Και πλέον πολλοί και στη γαλάζια παράταξη πιστεύουν ότι το αντάλλαγμα που είχε υποσχεθεί η κ. Μέρκελ στον Τούρκο Πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν τη νύχτα της 21ης προς 22 Ιουλίου για την απόσυρση των 18 τουρκικών πολεμικών πλοίων από Καστελόριζο, ήταν η διαβεβαίωση πως δεν θα επιτρέψει την επιβολή κυρώσεων στην Τουρκία από την ΕΕ.
Υπενθυμίζεται ότι ήταν η πρώτη ελληνοτουρκική κρίση του καλοκαιριού και πως είχε στη συνέχεια αποκαλυφθεί ότι η Γερμανίδα καγκελάριος είχε επικοινωνήσει προηγουμένως και ξανά την επομένη και με τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη.
Η γερμανική εφημερίδα Bild έγραφε μάλιστα ότι η κ. Μέρκελ απέτρεψε πόλεμο μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας.
Στη συνέχεια και με πρόσχημα τη συμφωνία Ελλάδας- Αιγύπτου για την ΑΟΖ που έβαλε φρένο στο παράνομο τουρκολιβυκό μνημόνιο, η Τουρκία ενέτεινε τις προκλήσεις με το Oruc Reis, το οποίο απέσυρε πάνω στην ώρα για τη Σύνοδο Κορυφής. Η οποία υπενθυμίζεται ότι είχε αναβληθεί για μία εβδομάδα με αφορμή τον κορονοϊό, αναβολή όμως που θεωρήθηκε “διπλωματική ασθένεια” καθώς η Κύπρος απειλούσε να μπλοκάρει τις κυρώσεις σε Λευκορωσία, που η ΕΕ σε αντίθεση με τις κυρώσεις σε Τουρκία ήταν αποφασισμένη να επιβάλλει.
Δεν ήταν όμως μόνο η Γερμανία επιφυλακτική απέναντι στο ενδεχόμενο κυρώσεων στην Άγκυρα. Παρά τις υποσχέσεις στην πρόσφατη Ευρωμεσογειακή Σύνοδο, Ισπανία και Ιταλία επίσης δεν ήθελαν κυρώσεις και σίγουρα όχι οικονομικές. Ο λόγος είναι απλός: Ειδικά οι ισπανικές τράπεζες είναι εκτεθειμένες στην Τουρκία με δάνεια 82,8 δισ ευρώ. Αλλά και οι ιταλικές τράπεζες έχουν επίσης δανείσει τη γείτονα και συνολικά η ευρωπαϊκή οικονομία έχει ανοίγματα στην Τουρκία, με συνέπεια να φοβούνται μία κατάρρευση της τουρκικής οικονομίας.
Ποιοι δείχνουν ανοχή
Η Ισπανία έχει στενή αμυντική συνεργασία με την Τουρκία. Οι γείτονες έχουν αγοράσει φρεγάτες και ελικοπτεροφόρο από την κρατική ισπανική εταιρεία Navantia και ήταν ένας από τους πέντε καλύτερους πελάτες της ισπανικής αμυντικής βιομηχανίας το 2019. Ανοχή απέναντι στην Τουρκία δείχνουν και χώρες της ανατολικής Ευρώπης, καθώς φοβούνται ότι μία πλήρης ρήξη με την ΕΕ θα σπρώξει την Άγκυρα στον Πούτιν… Δεν είναι άνευ σημασίας ότι ο κ. Μητσοτάκης κατά τη συνάντηση του με τον Ούγγρο πρωθυπουργό Βίκτορ Ορμπάν συζήτησε και το θέμα της Τουρκίας, αν και το μείζον ζήτημα, που κυριάρχησε και στη συνάντηση που είχαν οι ηγέτες των χωρών του Βίζενγκραντ με τους ηγέτες των χωρών του Νότου είναι να σταματήσουν οι πρώτοι να μπλοκάρουν το Ταμείο Ανάκαμψης, επειδή τίθεται ως όρος για τη χρηματοδότηση ο σεβασμός στο κράτος δικαίου.
Τις ελληνικές και κυπριακές θέσεις υποστήριξαν στη Σύνοδο η Γαλλία (λόγω της σύγκρουσης συμφερόντων με Τουρκία στη Λιβύη και τη Μέση Ανατολή), η Αυστρία και η Σλοβενία. Από την κυβέρνηση επικαλούνται άλλωστε και την αντίδραση του τουρκικού υπουργείου Εξωτερικών, το οποίο εξέφρασε μεν ικανοποίηση για τα θετικά για την Τουρκία σημεία του κειμένου συμπερασμάτων, αλλά επανέλαβε το πάγιο τουρκικό παράπονο ότι η ΕΕ άγεται και φέρεται από Ελλάδα και Κύπρο, καθώς και ότι δεν αναγνωρίζει τουρκικά δικαιώματα στην ενεργειακή μοιρασιά της Ανατολικής Μεσογείου.
Φίλης στον ΑΝΤ1 για ελληνοτουρκικά: Μπαίνουμε σε δοκιμαστική περίοδο 3 μηνών
Πώς υποδέχθηκε η Άγκυρα τα συμπεράσματα
Το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών σε ανακοίνωσή του σημειώνει ότι ορισμένα στοιχεία των αποφάσεων της Συνόδου Κορυφής της Ευρωπαϊκής Ένωσης σχετικά με την Τουρκία ήταν θετικά, ωστόσο υπήρχαν σημεία που «έχουν πάρει διαζύγιο από την πραγματικότητα». Πρόσθεσε επίσης, σύμφωνα με το Reuters, ότι η Τουρκία θα συνεχίσει τις έρευνες υδρογονανθράκων γύρω από το νησί της Κύπρου μέχρι οι Ελληνοκύπριοι να ξεκινήσουν διαπραγματεύσεις για τον διαμοιρασμό των πόρων.
Ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στην πρώτη του αντίδραση στάθηκε στο κομμάτι που γίνεται αναφορά σε διάλογο, σημειώνοντας: «όσοι δεν μπορούσαν να κάνουν ένα βήμα πίσω στην ανατολική Μεσόγειο επιδόθηκαν σε κούφιες απειλές και εκβιασμούς αλλά τελικά εισάκουσαν τις εκκλήσεις μας για διάλογο». Σε ομιλία του στο Ικόνιο, ο Τούρκος Πρόεδρος είπε επίσης ότι: «ήθελαν να παίξουν ένα παρόμοιο παιχνίδι στη Μεσόγειο. Μετά την οριοθέτηση θαλάσσιων ζωνών στην ΤΔΒΚ, χάρη στη συμφωνία που κάναμε με τη Λιβύη μετατρέψαμε ένα μεγάλο μέρος της ανατολικής Μεσογείου σε νόμιμο πεδίο δραστηριότητας».
Ο υπουργός Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου, από την άλλη βγήκε σε πιο επιθετικό τόνο, επιχειρώντας να διασπάσει την ενότητα της ΕΕ και στοχοθέτησε την Κύπρο και την Ελλάδα.
«Εάν η ΕΕ θέλει να γίνει ένας αντικειμενικός, παγκόσμιος οργανισμός, θα πρέπει να μπορεί να πει σε ένα μέλος της πως “αυτό που ζητάει είναι άδικο”. Μπορεί να το πει;», διερωτήθηκε φωτογραφίζοντας την Ελλάδα και την Κύπρο. Ο ίδιος τόνισε πως επειδή δεν επιβλήθηκαν κυρώσεις, δεν σημαίνει πως η Τουρκία είναι χαρούμενη, ενώ υποστήριξε πως η χώρα του δεν αποδέχεται την αναφορά σε «παράνομες δραστηριότητες» στην Ανατολική Μεσόγειο, που περιλαμβάνεται στο κείμενο συμπερασμάτων. Κατηγόρησε εξάλλου την Ελλάδα για μαξιμαλιστικές θέσεις στο ζήτημα της υφαλοκρηπίδας.
Αντι-Navtex νότια της Κρήτης και του Καστελόριζου
Νωρίτερα, το Πολεμικό Ναυτικό της Τουρκίας εξέδωσε δύο αντι-Navtex ως απάντηση σε Navtex που είχε εκδώσει ο σταθμός Ηρακλείου της υδρογραφικής υπηρεσίας του Πολεμικού μας Ναυτικού για ασκήσεις στην περιοχή.
Πιο συγκεκριμένα, η Τουρκία με τη μια αντι-Navtex δεσμεύει περιοχή Νοτιοανατολικά της Κρήτης, σε περιοχή του τουρκολιβυκού μνημονίου, το οποίο πρωτοκολλήθηκε στον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών, δέκα περίπου μήνες μετά την κατάθεσή του, ενώ με τη δεύτερη αντι-Navtex δεσμεύει περιοχή νότια του Καστελόριζου.
Σε επίπεδο διαρροών συνεχίστηκε και η απόπειρα των Τούρκων να βάλουν ζητήματα στο τραπέζι δια της πλαγίας οδού. Σύμφωνα με τον ανταποκριτή του ΣΚΑΪ Μανώλη Κωστίδη, Τούρκοι αξιωματούχοι ισχυρίζονταν ότι «η ελληνική θέση αναφέρει ότι υπάρχει μόνο ένα ζήτημα διαφοράς στο Αιγαίο, κι αυτό είναι ο καθορισμός της υφαλοκρηπίδας. Η τουρκική θέση όμως είναι ότι υπάρχουν περισσότερα θέματα στο Αιγαίο, όπως τα χωρικά ύδατα να μην επεκταθούν από το όριο των έξι μιλίων. Υπάρχει το ζήτημα του εναέριου χώρου που έχουν επεκτείνει (η Ελλάδα) πέραν των χωρικών υδάτων, υπάρχει και το ζήτημα της περιοχής έρευνας και διάσωσης».
Το άλλο ζήτημα, συνέχιζαν οι Τούρκοι αξιωματούχοι, είναι τα θέματα κυριαρχίας βραχονησίδων, νησίδων και νησιών στο Αιγαίο, τα οποία δεν αναφέρονται σε διάφορες συνθήκες. «Είναι ζήτημα αυτό. Δεν μπορούμε να μιλάμε για υφαλοκρηπίδα αν δεν εξετάσουμε το ζήτημα αυτό. Πώς θα συζητήσουμε το ζήτημα της υφαλοκρηπίδας όταν θα έχουμε αμφιβολίες για την κυριαρχία πολλών νησιών και βραχονησίδων;», υποστήριζαν. «Άλλο ένα ζήτημα που πρέπει να δούμε είναι η αποστρατικοποίηση των νησιών που βρίσκονται κοντά στις ακτές της Τουρκίας, και θα πρέπει να είναι αποστρατικοποιημένα σύμφωνα με πολλές συνθήκες. Θα πρέπει να ξεκαθαρίσουμε το ζήτημα», σχολίαζαν.
